Cây lúa trong đời sống người Việt Nam ( Bài 3 )

       Trong số những loại cây trồng thì lúa là loại cây rất gắn bó với người nông dân Việt Nam. Lúa được trồng khắp nơi ở đất nước ta, trên những cánh đồng rộng bạt ngàn. Từ hàng ngàn năm nay, cây lúa là nguồn sống, cũng là người bạn tâm giao của người nông dân. Lúa mang lại cho ta nhiều lợi ích và có nhiều vai trò trong đời sống người Việt Nam, có ý nghĩa rất quan trọng không chỉ về vật chất mà còn về tinh thần, tình cảm của người Việt.

       Lúa là loại cây thân cỏ. Thân lúa ngắn, chỉ dài khoảng năm mươi hay sáu mươi centimet. Lá lúa dài, cong. Khi đang thời con gái, cây có lá xanh mướt, tràn trề sức sống. Từ trên đê mà nhìn xuống cánh đồng, ta sẽ thấy mát cả tầm mắt. Còn khi lúa chín, lá lúa vàng, từng bông lúa uốn trĩu vì nặng, đợi người nông dân đến gặt mang về. Thân và lá lúa làm cho ta cảm giác lúa rất mảnh dẻ, yếu đuối. Lúa được trồng khắp nơi trên đất nước ta. Không chỉ ở đồng bằng, ở miền núi còn có lúa nương, những ruộng bậc thang trồng lúa trên các sườn núi. ở nơi đất quá chua, người ta phải khử chua thì mới có thể trồng lúa được. Khi trồng lúa, ta phải lưu ý, cung cấp đủ nước cho lúa nhưng cũng không thể để úng làm lúa chết. Vì vậy mà hệ thống thuỷ lợi ra đời. Những nhà máy, những trạm bơm nước đặt gần những con sông lớn. Nước sẽ đi qua mương, qua nhiều rãnh nhỏ quanh ruộng vào tưới cho lúa. Có thể nhiều người chưa biết rằng có rất nhiều giống lúa mới, năng suất cao phục vụ cho bà con nông dân.

       Tuy phải trồng trọt, chăm sóc vất vả nhưng cây lúa không phụ công người. Nó có vai trò rất quan trọng trong đời sống vật chất của người Việt Nam. Tất cả chúng ta đều sống bằng nguồn lương thực chính là cơm, gạo. Thật không thể tưởng tượng đời sống chúng ta sẽ ra sao khi không có cây lúa. Rồi những tấm bánh, những thứ quà quê ngon lành, gắn bó với người Việt Nam được làm từ gạo của cây lúa, nào là bánh gai, bánh cuốn... những chiếc bánh vô cùng thân thuộc của dân tộc. Đặc biệt bánh chưng, bánh giầy, những thức bánh có ý nghĩa quan trọng, để cúng trong dịp lễ Tết cũng có thành phần chính từ gạo. Lúa thật vô cùng quan trọng. Không chỉ có thóc, gạo, những phần khác của cây lúa cũng có nhiểu lợi ích. Trong gian bếp nhà quê, lúc nào chẳng có một đống vỏ trấu. Đó là chất đốt rất tốt giúp cho việc nấu bếp của người nông dân. Ngoài ra, do giữ nhiệt rất tốt, đảm bảo nhiệt độ nên vỏ trấu còn dùng để ấp trứng, làm cho trứng nở. Lúa còn cung cấp cám là thức ăn cần thiết trong chăn nuôi. Lợn, gà... đều lấy cám làm thức ăn. Thân, lá lúa sau khi gặt được phơi khô thành rơm, rạ. Rơm, rạ là chất đốt, lợp nhà. Sau khi ủ, nó cũng có thể làm phân bón tự nhiên tốt cho cây trồng. Khi nghề trồng nấm phát triển thì rơm càng có công dụng to lớn dùng để nuôi nấm. Lúa cung cấp cho chúng ta từ món ăn đến nguyên liệu làm kinh tế. Lúa thật không thể thiếu với người Việt Nam ta.

       Không chỉ có vai trò về kinh tế mà quan trọng hơn còn là ý nghĩa của lúa đối với đời sống tinh thần tình cảm của người dân. Trải qua bao nhiêu thời kì lịch sử, cây lúa vẫn gắn bó khăng khít với người Việt Nam. Nó là người bạn của chúng ta trong suốt quá trình dựng và giữ nước. Lúa đã trở thành biểu tượng của người nông dân. Để cúng trời, đất, cúng ông bà, tổ tiên, ta đều dùng những thực phẩm của lúa như bánh chưng, bánh giầy. Ta đã dâng lên cha ông mình sản vật quý nhất: cây lúa. Và cả những món ăn dân tộc đặc sắc như cốm hay các thức bánh đều từ lúa mà ra. Những thức ăn đó mang đậm hương vị cánh đồng, làng quê Việt Nam, gợi ta nhớ đến quê hương. Nó cũng là niềm tự hào của chúng ta đối với các bạn bè quốc tế. Du khách đến Việt Nam mà không thưởng thức các món ăn như bánh, bún, phở... thì chưa là đến Việt Nam, chưa hiểu đặc sắc văn hoá Việt Nam. Chính cây lúa đã tạo nên nét đặc sắc đó, đặc sắc của ẩm thực dân tộc.

       Người dân Việt Nam từ bao đời nay luôn coi cây lúa là bạn. Chúng luôn cùng sống với chúng ta như lúc cùng người nông làm việc hay xuất hiện trong mỗi bữa ăn, mỗi dịp lễ, Tết. Cả trong đời sống vật chất lẫn tinh thần cây lúa luôn bên cạnh người Việt Nam. Vai trò của lúa là vô cùng to lớn. Đi đâu xa quê, xa đất. nước, mỗi khi nghĩ về cây lúa, trong chúng ta lại dâng lên một cảm giác nhớ quê hương. Cây lúa chính là biểu trưng của con người và đất nước Việt Nam.