Bài 3: Trật tự thế giới sau chiến tranh lạnh SGK lịch sử 12 Chân trời sáng tạo

? mục 1

Soạn giải sử 12 bài 1 trang 5, 6, 8 sách giáo khoa lịch sử lớp 12 cánh diều

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 1. Xu thế phát triển chính của thế giới sau Chiến tranh lạnh ( SGK trang 18) 

- Chỉ ra sự sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đã tác động như thế nào tới tình hình thế giới

Lời giải chi tiết:

- Sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, thế giới bước vào thời kì mới, phát triển theo các xu thế: đa cực; lấy phát triển kinh tế là trọng tâm; đối thoại, hợp tác trong quan hệ quốc tế;toàn cầu hoá.

+ Xu thế đa cực:Đây là xu thế thể hiện rõ ở đầu thế kỉ XXI với sự xác lập trật tự thế giới mới, nhiều cực, nhiều trung tâm trong quan hệ quốc tế. 

+ Xu thế lấy phát triển kinh tế là trọng tâm:Các quốc gia đều điều chỉnh chiến lược phát triển, lấy kinh tế làm trọng tâm, xây dựng sức mạnh tổng hợp của mỗi quốc gia.

+ Xu thế đối thoại, hợp tác trong quan hệ quốc tế: Các nước điều chỉnh quan hệ với nhau theo chiều hướng hòa hoãn, đối thoại đa dạng hóá, đa phương hóa, xây dựng quan hệ hợp tác chiến lược ổn định và lâu dài. 

+ Xu thế toàn cầu hoá: Dưới sự tác động của cách mạng khoa học - công nghệ, thế giới diễn ra xu thế toàn cầu hóa một cách mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực, biểu hiện là sự phát triển nhanh chóng của nền thương mại thế giới, với vai trò ngày càng lớn của các công ty xuyên quốc gia và tính quốc tế hóa của nền tài chính thế giới.

a

Hãy phân biệt trật tự đơn cực với trật tự đa cực?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2a . Khái niệm đa cực ( SGK trang 19) 

- Chỉ ra được trật tự đơn cực với trật tự đa cực

Lời giải chi tiết:

- Trật tự đơn cực thuật ngữ dùng để chỉ một trật tự thế giới mà ở đó chỉ có duy nhất một chủ thể có khả năng áp đảo cũng như chi phối sự phát triển của thế giới.

- Trật tự đa cực là thuật ngữ dùng để chỉ một trật tự thế giới có sự tham gia của nhiều nước, nhiều trung tâm, trong đó không một chủ thể nào áp đảo cũng như chi phối sự phát triển của thế giới.

b

Nêu những nét chính về xu thế đa cực trong quan hệ quốc tế từ sau Chiến tranh lạnh?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2b . Xu thế đa cực ( SGK trang 20) 

- Chỉ ra những nét chính về xu thế đa cực trong quan hệ quốc tế từ sau Chiến tranh lạnh.

Lời giải chi tiết:

- Sau Chiến tranh lạnh, trật tự thế giới mới đang hình thành theo xu hướng đa cực, đa trung tâm với sự cạnh tranh giữa Mỹ, Trung Quốc, Liên bang Nga, Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Ấn Độ... về sức mạnh, tầm ảnh hưởng trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự, đối ngoại. Tuy Mỹ vẫn là cường quốc số một thế giới, song Mỹ đã suy giảm sức mạnh tương đối trong tương quan so sánh với các cường quốc khác.

- Nhóm nước đang phát triển có xu hướng tự chủ chiến lược về tài chính, công nghệ và an ninh - quốc phòng, tăng cường tầm ảnh hưởng của mình, ủng hộ thế giới đa cực.

- Thông qua quá trình hợp tác, liên kết, cạnh tranh, nhiều trung tâm, nhiều tổ chức kinh tế, tài chính, thương mại quốc tế mới đã hình thành, như: Nhóm các nước có nền kinh tế mới nổi (BRIC), Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Diễn đàn Hợp tác Á - Âu (ASEM), Cộng đồng ASEAN, Khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Khu vực tự do thương mại châu Mỹ (FTAA), Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP),...