Soạn bài Từ và cấu tạo của từ Tiếng Việt

Soạn bài Từ và cấu tạo của từ Tiếng Việt trang 13 SGK Ngữ văn 6 tập 1. Câu 4. Cấu tạo của từ ghép và từ láy có gì giống nhau và khác nhau?

Lời giải chi tiết

1. Lập danh sách các tiếng và danh sách các từ trong câu sau, biết rằng mỗi từ đã được phân cách với từ khác bằng dấu gạch chéo.

Thần / dạy / dân / cách / trồng trọt, / chăn nuôi / và / cách / ăn ở.

Trả lời:

* Trong câu trên có 12 tiếng (Thần, dạy, dân, cách, trồng, trọt, chăn, nuôi, và, cách, ăn, ở) và có 9 từ (đã được phân cách bằng dấu gạch chéo).

2. Các đơn vị được gọi là tiếng và từ có gì khác nhau?

Trả lời:

- Tiếng dùng để tạo từ.

- Từ dùng để tạo câu.

- Khi một tiếng có thể dùng để tạo câu, tiếng ấy trở thành từ.

3. Dựa vào những kiến thức đã học ở bậc tiểu học, hãy điền các từ trong câu dưới đây vào bảng phân loại:

Từ đấy /, nước / ta / chăm / nghề / trồng trọt, / chăn nuôi / và / có / tục / ngày tết / làm / bánh chưng / bánh giầy.

Trả lời:

Bảng phân loại

Kiểu cấu tạo từ		Ví dụ
Từ đơn		Từ đấ-y, nước, ta, chăm, nghề, và, có, tục, ngày tết, làm
Từ phức	Từ ghép	Chăn nuôi, bánh chưng, bánh giầy
	Từ láy	Trồng trọt

4. Cấu tạo của từ ghép và từ láy có gì giống nhau và khác nhau?

Trả lời:

- Giống nhau: Từ láy và từ ghép đều gồm hai tiếng trở lên (đều là từ phức)

- Khác nhau:

+ Từ láy giữa các tiếng có quan hệ với nhau về âm

+ Từ ghép giữa các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa.

LUYỆN TẬP

1. Đọc câu sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:

[...] Người Việt Nam ta - con cháu vua Hùng - khi nhắc đến nguồn gốc của mình, thường xưng là con Rồng, cháu Tiên.

a) Các từ nguồn gốc, con cháu thuộc kiểu cấu tạo từ nào?

b) Tìm những từ đồng nghĩa với từ nguồn gốc trong câu trên.

c) Tìm thêm các từ ghép chỉ quan hệ thân thuộc theo kiểu: con cháu, anh chị, ông bà...

Trả lời:

a) Các từ nguồn gốc, con cháu thuộc kiểu từ ghép.-

b) Từ đồng nghĩa với nguồn gốc: cội nguồn, gốc gác, tổ tiên, nòi giống, gốc rễ...

c) Từ ghép chỉ quan hệ thân thuộc: cậu mợ, cô dì, chú cháu, anh em, cha con, vợ chồng...

2. Hãy nêu quy tắc sắp xếp các tiếng trong từ ghép chỉ quan hệ thân thuộc.

Trả lời:

Khả năng sắp xếp:

- Theo giới tính (nam, nữ): ông bà, cha mẹ, cậu mợ, chú thím...

- Theo bậc (trên dưới): bác cháu, chị em, dì cháu, bà cháu, mẹ con..

3. Tên các loại bánh đều được cấu tạo theo công thức "bánh + x": bánh rán, bánh nếp, bánh dẻo, bánh nướng, bánh gối... Theo em, các tiếng đứng sau (kí hiệu x) trong những từ ghép trên có thể nêu những đặc điểm gì để phân biệt các thứ bánh với nhau? Hãy nêu ý kiến của em bằng cách điền những tiếng thích hợp vào các chỗ trống trong bảng thuộc bài tập 3 SGK -tr, 15.

Trả lời:

Tên các loại bánh được cấu tạo theo công thức: Bánh + X

- Tiếng sau có thế nêu:

+ Cách chế biến.

+ Chất liệu.

+ Tính chất của bánh

+ Hình dáng của bánh.

Bánh rán, bánh nướng, bánh hấp, bánh nhúng, bánh tráng...

Cách chế biến bánh	Bánh rán, bánh nướng, bánh hấp, bánh nhúng, bánh tráng...
Chất liệu làm bánh	Bánh nếp, bánh tẻ, bánh khoai, bánh ngô, bánh sắn, bánh đậu xanh...
Tính chất của bánh	Bánh dẻo, bánh phồng, bánh xổp...
Hình dáng của bánh	Bánh gổì, bánh cuốn thừng, bánh ông, bánh tai voi...