Soạn bài Trong lòng mẹ SGK Ngữ văn 6 tập 1 Cánh diều siêu ngắn

Phần I

CHUẨN BỊ

Trả lời câu hỏi (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Em xem lại phần Kiến thức ngữ văn, chú ý khái niệm truyền thuyết để trả lời các câu hỏi liên quan đến tác phẩm này.

Lời giải chi tiết:

- Tác giả viết về cậu bé Hồng, về cuộc đối thoại giữa Hồng và bà cô và giây phút em gặp lại mẹ

- Mục đích: thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng của một tâm hồn trẻ thơ nhạy cảm và vạch trần hiện thực xã hội phong kiến cổ hủ với những tư tưởng nhỏ nhen độc ác.

- Việc lựa chọn ngôi kể thứ nhất: câu chuyện xác thực hơn do góc nhìn đặt ở nhân vật chính.

- Cảm xúc của các nhân vật trong truyện:

+ Hồng với bà cô: ghét cay ghét đắng những lời nói xúc xỉa của bà cô khi nói xấu mẹ.

+ Bà cô với Hồng: luôn tìm cách bôi nhọ người mẹ tốt đẹp trong lòng Hồng.

+ Hồng dành cho mẹ: tình cảm yêu thương, nhớ thương, tôn trọng mẹ mặc cho bà cô có nói xấu như thế nào chăng nữa.

+ Bà cô với mẹ Hồng: ghét, luôn tìm cách bôi nhọ nói xấu.

Phần II

ĐỌC HIỂU

Câu hỏi giữa bài

Trả lời câu 1 (trang 52 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ phần (1), chú ý vào chi tiết giới thiệu nhân vật.

Lời giải chi tiết:

Hoàn cảnh của nhân vật "tôi" trong phần 1: Hồng là kết quả của một cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Cha mất sớm. Người mẹ vì cùng túng quá phải tha hương cầu thực. Chú phải sống xa mẹ, sống trong cảnh ghẻ lạnh của họ hàng.

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 52 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn (2) và chú ý phản ứng của nhân vật bé Hồng.

Lời giải chi tiết:

Phản ứng của nhân vật "tôi" trước lời kể của người cô:

- Toan muốn trả lời là có khi bà cô hỏi:" Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mợ mày không?" nhưng chợt nhận ra ngay ý nghĩa cay độc trong lời nói của bà cô lặng lẽ cúi đầu không đáp

- Cười đáp lại người cô là không muốn vào vì cuối năm kiểu gì mẹ cũng về.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 53 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn (3), nắm bắt nội dung và trả lời.

Lời giải chi tiết:

Phần 3 kể về cuộc gặp mặt của mẹ con Hồng sau bao ngày xa cách => nội dung chính của văn bản và có liên quan đến nhan đề "Trong lòng mẹ".

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 53 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Chú ý đoạn (3), đọc kĩ diễn biến cuộc gặp gỡ của hai mẹ con.

Lời giải chi tiết:

Các từ ngữ tả hành động và cảm xúc của nhân vật tôi khi gặp lại mẹ: 

- "Chợt thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo giống giống mẹ", "tôi liền đuổi theo gọi bối rối:" Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!

- Sợ rằng chỉ là nhầm lẫn: "Và cái lầm đó không những làm tôi thẹn... sa mạc"

- "Tôi đuổi kịp", "thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại"

- "Oà lên khóc rồi cứ thể nức nở"

- "tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp… sung túc"

- "đùi áp đùi mẹ tôi", "đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi", ngửi hương quần áo thơm tho lạ thường.

Câu 5

Trả lời câu 5 (trang 53 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn (3), chú ý hình ảnh người mẹ xuất hiện qua cái nhìn và miêu tả của nhân vật “tôi”.

Lời giải chi tiết:

Người mẹ hiện lên trong cái nhìn của " tôi":

- không còm cõi xơ xác quá như lời cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi nói.

- "gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn màng làm nổi bật màu hông của hai gò má".

- quần áo thơm tho, khuôn miệng xinh xắn nhai trầu.

Câu 6

Trả lời câu 6 (trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Quan sát bức tranh trong SGK trang 54.

Lời giải chi tiết:

Từ hình ảnh minh họa => tình cảm mẫu tử thật thiêng liêng không gì có thể sánh được. Yêu thương con, mẹ có thể làm tất cả vì con, hy sinh để dành những điều tốt nhất cho con => tình cảm đẹp đẽ, thiêng liêng, xúc động nhất của cuộc đời.

Câu 7

Trả lời câu 7 (trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Chú ý đọc văn bản để thấy tâm trạng nhân vật “tôi” khi gặp mẹ và khi chưa gặp mẹ.

Lời giải chi tiết:

Qua hành động và cảm xúc của nhân vật “tôi” khi không nghe lời bà cô xúi giục, căm giận xã hội mà ruồng rẫy mẹ => tình mẫu tử thiêng liêng, tình yêu dành cho mẹ vẫn dạt dào, mãnh liệt.

Câu 8

Trả lời câu 8 (trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Chú ý xác định “câu nói ấy” là câu nào.

Lời giải chi tiết:

Câu nói ấy bị “chìm ngay đi” là do lúc này Hồng đã được gặp mẹ, được ở trong lòng mẹ, được cảm nhận hơi ấm của mẹ => những câu nói độc ác ấy chìm ngay đi, em chẳng để tâm tới nó nữa.

CH cuối bài

Trả lời câu 1 (trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ toàn văn bản và liệt kê các sự việc chính.

Lời giải chi tiết:

Sự việc chính của đoạn trích:

- Cuộc đối thoại cay nghiệp giữa Hồng và bà cô về mẹ (phần 2)

- Giây phút thiêng liêng khi Hồng gặp lại mẹ phần 3

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Từ tác phẩm, đưa ra hình ảnh so sánh về người mẹ.

Lời giải chi tiết:

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Chú ý đoạn (3), liệt kê các câu văn thể hiện cảm xúc của nhân vật “tôi” khi gặp lại mẹ.

Lời giải chi tiết:

- Một số câu văn:

+ "…Tôi liền đuổi theo, bối rối"

+ "Tôi thấy những cảm giác ấm áp bỗng mơn man khắp da thịt"

+ “Phải bé lại… thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng”

- Nhận xét: 

Hình ảnh nhân vật chú bé Hồng khiến người đọc xúc động với hoàn cảnh đáng thương và tấm lòng nhân hậu, tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý của em đối với mẹ. Tâm trạng cô đơn khi thiếu vắng mẹ và mong ước cháy bỏng được gặp lại mẹ của Hồng được bộc lộ rõ qua những suy nghĩ, những giả thiết ngây thơ, trong sáng mà chứa đựng nhiều nỗi đau.

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Nhớ lại kiến thức về thể loại hồi kí.

Lời giải chi tiết:

Chỉ ra một số biểu hiện của đặc điểm thể loại hồi kí trong đoạn trích:

- Là một thể của kí dùng để ghi chép lại những sự việc, những quan sát, nhận xét và tâm trạng có thực mà tác giả đã trải qua.

- Văn bản mang tính chủ quan được kể theo ngôi thứ nhất của nhân vật.

- Văn bản là dòng suy nghĩ, tâm trạng của nhân vật bé Hồng.

Câu 5

Trả lời câu 5 (trang 54 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Viết đoạn văn ngắn theo yêu cầu đề bài, thể hiện được suy nghĩ của em về đoạn trích.

Lời giải chi tiết:

Qua đoạn trích Trong lòng mẹ của tác giả Nguyên Hồng, tác giả đã cho ta thấy những cảm nhận vô cùng cảm động, tinh tế về tình yêu mẹ khát khao và cháy bỏng về tình yêu thương mẹ của cậu bé Hồng. Trong giây phút gặp lại mẹ, cậu như được sống, được bồng bềnh trong cảm giác sung sướng, rạo rực trong vòng tay yêu thương của mẹ và không mảy may suy nghĩ gì. Và cậu đã để lại trong mỗi độc giả chúng ta một niềm thương cảm, xúc động đến nghẹn ngào về tình mẫu tử cao quý, thiêng liêng, bất diệt và đáng trân trọng.