Soạn bài Tổng kết về từ vựng (Luyện tập tổng hợp) - Ngắn gọn nhất

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 158 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Điểm khác biệt đáng chú ý giữa hai dị bản là "gật đầu" trong dị bản thứ nhất và "gật gù" trong dị bản thứ hai.

- Gật đầu: cúi đầu xuống rồi ngẩng lên ngay, thường để chào hỏi hay tỏ sự đồng ý.

- Gật gù: gật nhẹ và nhiều lần, biểu thị thái độ đồng tình, tán thưởng.

Như vậy, từ "gật gù" thể hiện thích hợp hơn ý nghĩa cần biểu đạt: tuy món ăn rất đạm bạc nhưng đôi vợ chồng nghèo ăn rất ngon miệng vì họ biết chia sẻ những niềm vui đơn sơ trong cuộc sống.

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 158 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Người vợ không hiểu nghĩa của cách nói “chỉ có một chân sút”. Cách nói này có nghĩa là cả đội bóng chỉ có một người giỏi ghi bàn thôi.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 158 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

- Các từ miệng, chân, tay được dùng theo nghĩa gốc.

- Từ vai (trong “Áo anh rách vai”), đầu (“Đầu súng trăng treo”) dùng theo nghĩa chuyển.

- Từ vai dùng theo phương thức hoán dụ (vai người -> vai áo), từ đầu dùng theo phương thức ẩn dụ (đầu người -> đầu súng, lấy nét nghĩa “phần phía trên”).

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 159 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Các từ (áo) đỏ, (cây) xanh, (ánh) hồng; ánh (hồng), lửa, cháy, tro tạo thành hai trường từ vựng: trường từ vựng chỉ màu sắc và trường từ vựng chỉ lửa và những sự vật, hiện tượng có quan hệ liên tưởng với lửa. Các từ thuộc hai trường từ vựng lại có quan hệ chặt chẽ với nhau. Màu áo đỏ của cô gái thắp lên trong mắt chàng trai (và bao người khác) ngọn lửa. Ngọn lửa đó lan tỏa trong con người anh làm anh say đắm, ngất ngây (đến mức có thể cháy thành tro) và làm lan ra cả không gian, làm không gian cũng biến sắc (Cây xanh như cũng ánh theo hồng).

Nhờ nghệ thuật dùng từ như đã phân tích, bài thơ đã xây dựng được những hình ảnh gây ấn tượng mạnh với người đọc, qua đó thể hiện độc đáo một tình yêu mãnh liệt và cháy bỏng.

Câu 5

Trả lời câu 5 (trang 159 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

- Các sự vật, hiện tượng trong đoạn trích Đất rừng phương Nam được đặt tên theo cách: dùng các từ ngữ có sẵn để gọi tên sự vật mới (dựa trên đặc điểm, tính chất của nó): rạch có nhiều cây mái giầm -> rạch Mái Giầm, kênh có nhiều bọ mắt -> kênh Bọ Mắt,…

- Một số sự vật được gọi tên theo đặc điểm: cá đuôi cờ, chuồn chuồn ớt (đỏ như quả ớt chín), cá kếm, cá chuồn, chè móc câu, ong ruồi, dưa bở, mướp hương, áo đuôi tôm,…

Câu 6

Trả lời câu 6 (trang 159 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Một số người sính chữ gọi bác sĩ là đốc tờ (doctor), nhưng anh chàng này còn dùng bố đốc tờ thì thật là “siêu sính chữ”.