Soạn bài Tính thống nhất về chủ đề của văn bản siêu ngắn

Phần I

CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN

Trả lời câu hỏi (trang 12 SGK Ngữ văn 8, tập 1)

1. 

Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc trong buổi tựu trường đầu tiên của mình. Sự hồi tưởng ấy gợi lên những kỉ niệm nao nức khôn nguôi về con đường tới trường, trường Mĩ Lí, lớp học, ông đốc, thầy cô, bạn mới.

2. 

- Chủ đề văn bản: Những kỉ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên.

- Chủ đề của văn bản là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản hướng tới và thể hiện.

3.

Chủ đề của văn bản bản chính là đối tượng mà văn bản đề cập và thể hiện.

Phần II

TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN

Trả lời câu 1 (trang 12 SGK Ngữ văn 8, tập 1)

- Căn cứ vào nhan đề Tôi đi học.

- Ngoài ra còn có các từ ngữ, các câu biểu thị ý nghĩa đi học được lặp lại nhiều lần:

+ Hôm nay tôi đi học.

+ Hằng năm vào cuối thu... lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man cùa buổi tựu trường.

+ Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng...

Trả lời câu 2 (trang 12 SGK Ngữ văn 8, tập 1)

a. Các từ ngữ: Nao nức, quên thế nào được, tưng bừng, rộn rã, rụt rè, trang trọng, đứng đắn, âu yếm, non nớt, ngây thơ, ngập ngừng, thút thít…

b. Những từ ngữ, chi tiết:

- Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, lần này tự nhiên thấy lạ

- Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, hôm nay tôi đi học

- Cũng như tôi mấy cậu học trò bỡ ngỡ

- Cảm thấy mình chơ vơ…

Trả lời câu 3 (trang 12 SGK Ngữ văn 8, tập 1)

- Tính thống nhất của chủ đề văn bản là sự thể hiện tập trung chủ đề đã xác định trong văn bản ấy, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác. Để đảm bảo tính thống nhất đó, từ nhan đề đến các đề mục, nhiều câu trong văn bản đều thể hiện ý nghĩa của chủ đề.

Phần III

LUYỆN TẬP

1.

Trả lời câu 1 (trang 13 SGK Ngữ văn 8, tập 1)

a.

Văn bản trên nói về rừng cọ quê tác giả và về nỗi nhớ rừng cọ. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự:

- Nêu khái quát về vẻ đẹp của rừng cọ (Rừng cọ trập trùng).

- Miêu tả hình dáng cây cọ (thân, lá).

- Kỉ niệm gắn bó với cây cọ:

- Cuộc sống ở quê gắn bó với cây cọ.

- Khẳng định nỗi nhớ về cây cọ.

=> Trật tự sắp xếp như trên là hợp lí, không nên thay đổi.

b. Chủ đề: Rừng cọ quê tôi.

c. Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn bộ văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. 

d.Các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản: rừng cọ, cây cọ, thân cọ, búp cọ, lá cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ,…

2. 

Trả lời câu 2 (trang 14 SGK Ngữ văn 8, tập 1)

- Ý có khả năng làm bài viết lạc đề là: b và d.

3.

Trả lời câu 3 (trang 14 SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Bổ sung, lựa chọn, điều chỉnh lại các từ, các ý thật sát với yêu cầu của đề bài:

a. Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại nao nức, rộn rã, xốn xang.

b. Con đường đến trường trở nên kì lạ do lòng nhân vật “tôi” đang có sự thay đổi lớn.

c. Mẹ âu yếm dắt tay “tôi” đi trên con đường làng dài và hẹp.

d. Muốn thử sức mình tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự

e. Sân trường rộng dày đặc cả người

g. Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò

h. Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.