Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 143 SGK Ngữ văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 143 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Xác định biện pháp tu từ nghịch ngữ trong các trường hợp dưới đây và cho biết tác dụng của biện pháp này: 

a. Hạnh phúc của một tang gia - Văn Minh nữa cũng nói vào - Một đám ma gương mẫu 

(Nhan đề một chương trong tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng) 

b. Vì mới chết lần này là lần đầu, nên anh Xích chưa có lịch duyệt về khoản ấy. 

Thực vậy, nếu chết ở tỉnh, thì ai láu, nên chọn vào đêm thứ Sáu. Như thế, vợ con có vừa vặn thì giờ để cáo phó lên báo. Và đến chủ nhật, cất đám, có đủ các cụ, các quan, các ông, các bà, thân bằng cố hữu đi đưa đông. Ở nhà quê, nếu chết vì tai nạn, người khôn ngoan bao giờ cũng tránh ngày Chủ nhật hoặc ngày lễ, thì sự khám rét, tống táng mới mong chóng được. 

(Nguyễn Công Hoan, Thịt người chết)

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức tiếng Việt.

Lời giải chi tiết:

a. Đám ma >< hạnh phúc

→ Nghịch lý, đám ma dường như mất đi không khí thông thường mà trở nên hỗn độn, hài hước như một sân khấu rộng lớn, nơi có rất nhiều diễn viên cùng nhau hoàn thành một vở kịch đầy giả tạo.

b. Chết phải chọn ngày

→ Nghịch lí, anh nông dân có tên là Xích vì “vô học, ngu dốt” nên đã không biết chọn cho mình cách chết và giờ chết.

Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 143 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Đọc các ngữ liệu sau và tìm những cách diễn đạt trái với cách diễn đạt thông thường. Nêu hiệu quả của việc sử dụng cách diễn đạt ấy. 

a. Trưởng bưu cục - Sao lại không? Được ông vay tiền, thực là hạnh phúc rất lớn. Thưa ông, đây, xin rất vui lòng. Tôi xin tận tâm tận lực sẵn sàng hầu ông. 

(N. Gô-gôn, Quan thanh tra) 

b. Chánh án - Ấy chết! Sao ông lại nghĩ thế! Được ông nhận tiền, thực vinh dự cho tôi quá rồi. Cố nhiên, tôi đem hết tài hèn sức mọn, lòng nhiệt thành, sốt sắng đối với quan trên... để cố gắng sao cho xứng đáng... 

(N. Gô-gồn, Quan thanh tra)

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức tiếng Việt.

Lời giải chi tiết:

a. Vay tiền: đáng lẽ tâm trạng người cho vay phải không thấy vui vẻ nhưng đây lại thấy hạnh phúc. 

→ Thực chất hành động “cho vay" là cách nói nhẹ đi của hành động “đút lót". Vốn dĩ trưởng bưu cục đang thấy lo lắng sợ “quan thanh tra" không nhận tiền đút lót.

b. Nhận tiền: đáng lẽ tâm trạng người đưa tiền phải thấy không thoải mái nhưng đây lại thấy vinh dự vì quan thanh tra “nhận tiền"

→ Thực chất đây cũng là hành động “đút lót", cách diễn đạt khiến cho câu chuyện hài hước, châm biếm hơn.

Từ đọc đến viết

Trả lời Câu hỏi Từ đọc đến viết trang 143 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Viết một đoạn hội thoại (khoảng từ bảy đến tám lượt lời) về chủ đề Tiếng cười trên sân khấu và cuộc sống, trong đó có sử dụng biện pháp tu từ nghịch ngữ. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp này.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ kiến thức phần tiếng Việt

Lời giải chi tiết:

A: B ơi?

B: Sao đó?

A: Bí quyết để cậu luôn đạt điểm cao trong mỗi kì thi là gì thế?

B: Để có thể đạt được điểm cao thì bạn phải làm được đồng thời hai yếu tố đó là câu dễ các bạn không được làm sai và làm đúng những câu khó.

→ Nghịch ngữ: câu dễ không được làm sai, làm đúng những câu khó

→ Tạo ra sự hài hước, dí dỏm