Soạn bài Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả siêu ngắn

Phần I

QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ

1. Đọc các đoạn văn

2. Trả lời câu hỏi:

a) Mỗi đoạn văn trên giúp em hình dung được những đặc điểm nổi bật của sự vật và phong cảnh được miêu tả:

- Đoạn 1: tả chàng Dế Choắt gầy gò, ốm yếu và đáng thương.

- Đoạn 2: tả cảnh thơ mộng và hùng vĩ của sông nước Cà Mau.

- Đoạn 3: tả cảnh mùa xuân đẹp, vui, náo nức như ngày hội.

b)

- Các từ ngữ, hình ảnh chủ yếu thể hiện điều đó là:

+ Đoạn 1: gầy gò, lêu nghêu, ngắn ngủn, bè bè,...

+ Đoạn 2: bủa giăng chi chít như mạng nhện, trời xanh, nước xanh, tiếng sóng rì rào, cá nước bơi hàng đàn đen trũi,...

+ Đoạn 3: chim ríu rít, cây gạo sừng sững, hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, chào mào, sáo sậu, sáo đen, ... đàn đàn lũ lũ, ...

- Người viết cần có năng lực: quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét sâu sắc, tinh tế.

c) Những câu văn có sự liên tưởng, so sánh:

- Đoạn 1: … như gã nghiện thuốc phiện, … như người cởi trần mặc áo gi-lê.

- Đoạn 2: … như mạng nhện, … như người bơi ếch, … như hai dãy trường thành vô tận.

- Đoạn 3: … như tháp đèn khổng lồ, … là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, … là hàng ngàn ánh nến trong xanh.

   Sự liên tưởng, so sánh ấy đều rất đặc sắc vì nó thể hiện đúng, cụ thể hơn những đối tượng và gây bất ngờ cho người đọc.

3.

- Đoạn văn đã lược đi những chữ: ầm ầm, như thác, nhô lên hụp xuống như người bơi ếch, như hai dãy trường thành vô tận.

- Tất cả những chữ bị bỏ đi đều là những động từ, tính từ, so sánh, liên tưởng, tưởng tượng làm cho đoạn văn bị khô khan và không giàu hình ảnh.

Phần II

LUYỆN TẬP

Câu 1 -> 2

Trả lời câu 1 (trang 28, SGK Ngữ văn 6, tập 2):

a) Các từ ngữ thích hợp là:

- (1) gương bầu dục, (2) uốn, (3) cong cong, (4) cổ kính, (5) xám xịt, (6) xanh um.

b) Tác giả đã quan sát từ xa, từ cao để bao quát Hồ Gươm:

- Quan sát cầu Thê Húc dẫn tới đền Ngọc Sơn.

- Dừng lại miêu tả mái đền, gốc đa, xa hơn là Tháp Rùa.

- Miêu tả tháp từ cao, xuống tường rêu rồi quan sát gò đất nơi Tháp Rùa đứng.

Trả lời câu 2 (trang 29, SGK Ngữ văn 6, tập 2):

     Những hình ảnh tiêu biểu và đặc sắc làm nổi bật lên thân hình cường tráng của Dế Mèn:

- Cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được.

- Đầu to, nổi từng tảng.

- Răng đen nhánh, như hai lưỡi liềm máy.

- Râu dài, uốn cong trông rất hùng dũng.

- Trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.

Câu 3 -> 5

Trả lời câu 3 (trang 29, SGK Ngữ văn 6, tập 2):

    Đặc điểm của ngôi nhà của em:

- Ngôi nhà được sơn màu xanh nhạt, rất tươi mát.

- Nhà lợp mái ngói đỏ tươi.

- Chân tường: được ốp đá theo viền lên xuống.

- Cửa: sơn màu vàng ánh kim trông rất bắt mắt.

- Trước sân gạch bố trồng 3 chậu hoa hồng mùa nào cũng nở hoa rực rỡ.

…

Trả lời câu 4 (trang 29, SGK Ngữ văn 6, tập 2):

     Tả quang cảnh buổi sáng trên quê hương em:

- Mặt trời như chiếc mâm lửa đỏ rực.

- Bầu trời trong xanh như quả cầu khổng lồ.

- Những hàng cây như đoàn quân đang dang cánh tay chào.

- Núi, đồi nối tiếp nhau như những chiếc bát úp khổng lồ.

- Những ngôi nhà nằm im lìm trong làn sương mờ của buổi sớm ban mai.

Trả lời câu 5 (trang 29, SGK Ngữ văn 6, tập 2):

     Tả lại quang cảnh một dòng sông (Sông Hồng):

- Mặt sông Hồng rộng mênh mông, đứng ở bờ bên này có thể nhìn thấy bờ bên kia.

- Khi mặt trời lên, dòng sông lấp lánh như hàng ngàn ngôi sao chiếu xuống.

- Những con thuyền đi lại tấp nập trên sông.

- Hai bên bờ, là những bãi ngô xanh mướt.

- Buổi trưa, dòng sông khoác trên mình chiếc áo xanh lung linh trong nắng.

- Hoàng hôn buông xuống, sông trong bộ áo hồng đào, nước chảy hiền hòa, ôm vào lòng những đứa trẻ ra sông tắm mát.

…