Soạn bài Ôn tập bài 1 SGK Ngữ văn 9 tập 1 Chân trời sáng tạo

Kết cấu của một bài thơ được thể hiện ở những phương diện nào?


Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 30 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Kết cấu của một bài thơ được thể hiện ở những phương diện nào?

Phương pháp giải:

Dựa vào phần tri thức ngữ văn

Lời giải chi tiết:

- Mọi phương diện tổ chức tác phẩm:

+ Thể thơ

+ Bố cục

+ Triển khai mạch cảm xúc

+ Vần, nhịp

+ Hình ảnh thơ

+ Biện pháp tu từ,...

+...


Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 30 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Hãy hoàn thành bảng dưới đây ( làm vào vở)

 

Quê hương

Bếp lửa

Mùa xuân nho nhỏ

Một số hình ảnh, từ ngữ tiêu biểu

 

 

 

Biện pháp tu từ chủ yếu

 

 

 

Cách gieo vần

 

 

 

Chủ đề

 

 

 

Cảm hứng chủ đạo

 

 

 

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học

Lời giải chi tiết:

 

Quê hương

Bếp lửa

Mùa xuân nho nhỏ

Một số hình ảnh, từ ngữ tiêu biểu

Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng

Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…

Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,

Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;

Chiếc thuyền im bến mỏi trở về năm

Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.

 

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm

Một bếp lửa ấp iu nồng đượm

”Cháu thương bà biết mấy nắng mưa!”

”Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen 

Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…”

”Ôi kì lạ và thiêng liêng — bếp lửa!”.

”Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm

Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi

Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ”

 

Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Giọt long lanh

Ta làm

 

Biện pháp tu từ chủ yếu

Ẩn dụ, nhân hoá, ...

Ẩn dụ, điệp ngữ, điệp cấu trúc, ...

Ẩn dụ, điệp ngữ, điệp cấu trúc,...

Cách gieo vần

+ Gieo vần chân:

sông – hồng, giang – làng, trắng – nắng, xăm – nằm,

 về - nghe,

 vôi – khơi,

 cá – mã,

gió – đỗ.

 

Gieo vần chân và vần lưng: khói – đói mỏi – khói

Thế - về

Học – nhọc

Bà – xa

Rụi – lụi

Bùi - vui

Gieo vần chân:

+ Trời – rơi

+ Lao – sao

+ bình – mình- tình

Chủ đề

Tình yêu quê hương da diết của một con người đang xa quê hương

Bài thơ gợi lại những kỉ niệm đầy  xúc động về người bà và tình bà cháu, đồng thời thể hiện lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà, cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.

Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước; góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.

Cảm hứng chủ đạo

Tình yêu quê hương da diết của một con người đang xa quê hương

Tình yêu thương với người bà của mình, nhớ về bếp lửa, nhớ về những kỉ niệm thời thơ ấu của một con người đang xa quê hương

Niềm xúc động mãnh liệt của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước, cách mạng và khát vọng được hòa nhập, dâng hiến cho cuộc đời một cách chân thành, lặng lẽ.

 


Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 30 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Viết một câu có sử dụng biện pháp chơi chữ và nêu tác dụng của biện pháp này.

Lời giải chi tiết:

Thẳng thắn, thật thà thường thua thiệt

Lọc lừa, lươn lẹo lại lên lương.

Biện pháp tu từ chơi chữ được sử đụng trong câu là biện pháp điệp âm. Ở đây ta thấy điệp âm “th” và “l”. Lối chơi chữ tế nhị nhưng đã lột tả được mặt trái của cuộc sống khi những người “thật thà” sẽ thường thua thiệt hơn so với những người chỉ biết “lọc lừa”.


Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 30 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Chỉ ra những yếu tố làm nên sự hài hoà về âm thanh trong hai dòng thơ dưới đây:

Em ơi, Ba Lan mùa tuyết tan

Đường bạch dương sương trắng nắng tràn

( Tố Hữu, Em ơi...Ba Lan...)

Phương pháp giải:

Xác định các yếu tố phép điệp vần và thanh điệu trong bài

Lời giải chi tiết:

Phép điệp vần ương, ăng, an và sử dụng một loạt thanh bằng gợi hình ảnh con đường cuồn cuộn khói sương, sau cùng là nắng ban mai loá mắt mở rộng không gian thênh thang vô tận.


Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 trang 30 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Trải nghiệm thú vị nhất của em khi làm một bài thơ tám chữ là gì?

Lời giải chi tiết:

- Được tập làm thơ

- Học hỏi, tìm tòi được nhiều cách gieo vần và ngắt nhịp dựa trên các nguyên tắc.

- Có cơ hội tư duy, sáng tạo các hình ảnh trong bài thơ viết sao trọn vẹn ý trong 8 chữ.


Câu 6

Trả lời Câu hỏi 6 trang 30 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Đoạn văn chia sẻ cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ có đặc điểm gì về nội dung và hình thức?

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học để làm bài.

Lời giải chi tiết:

Nội dung: Làm rõ được nội dung chính của bài thơ. Nêu được một số hình ảnh tiêu biểu và một số từ ngữ đặc sắc.

Hình thức:  Chú ý đến kết cấu của bài thơ, vai trò của việc sử dụng nghệ thuật trong bài là gì? Góp phần như nào trong việc thể hiện nội dung của bài thơ


Câu 7

Trả lời Câu hỏi 7 trang 30 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Thiết kết một tấm thẻ, trình bày những điều nên làm và nên tránh khi thảo luận nhóm về một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống để gửi đến các bạn trong nhóm

Lời giải chi tiết:

Những điều nên làm

Những điều không nên làm

Chủ ý xác định đúng vấn dề cần bàn luận.

Thảo luận nhóm tránh lan man, không theo đúng đề bài

Đư ra bằng chứng phù hợp, chính xác

Vấn đề đưa ra phải phù hợp với lứa tuổi học sinh


Câu 8

Trả lời Câu hỏi 8 trang 30 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Chúng ta có thể làm gì để thể hiện tình yêu quê hương?

Lời giải chi tiết:

- Rèn luyện sức khoẻ để có khả năng cống hiến và bảo vệ đất nước

- Theo dõi tình hình chung của đất nước, tỉnh táo trước hành động của kẻ thủ

- Nhận thức đúng đắn về chủ quyền lãnh thổ, biển đảo.

- Sống có ước mơ, lí tưởng, học tập rèn luyện tốt để xây dựng quê hương phát triển

- ...