Soạn bài Luyện nói: tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm ngắn gọn

Phần I

CHUẨN BỊ Ở NHÀ

Gợi ý các đề (trang 179 SGK Ngữ văn 9, tập 1):

Đề 1: 

Mở bài:

Chuyện xảy ra từ lâu nhưng mỗi lần nghĩ lại mình thấy rất xấu hổ. Muốn kể cho các bạn nghe để lòng nhẹ nhõm và hi vọng các bạn sẽ không mắc những lỗi lầm đáng tiếc như mình.

Thân bài:

Trình bày sự việc theo thứ tự thời gian

   - Vào buổi chiều thứ 5 tuần trước, mình với Quân trực nhật nên về sau cùng.

   - Đang loay hoay quét lớp thì mình nhặt được một bao phong bì đang nằm ngay ngắn trên nền gạch.

   - Mình nhặt nó lên mở ra bên trong thì thấy một xấp tiền nhiều mệnh giá và được xếp ngay ngắn.

   - Mình lúc đó vừa mừng vừa run liền kêu Quân lại, bảo với Quân chúng mình sẽ chia nhau tiêu xài.

   - Quân không đồng tình với ý định của mình nhưng mình quyết thuyết phục bạn ấy cho bằng được. Sau một hồi, Quân cũng đồng ý cùng mình dùng số tiền ấy vào việc riêng. Chúng mình mua đồ ăn, chơi game mà không chút áy náy hay quan tâm ai là người làm mất.

   - Ngày hôm sau Lan mới hỏi cả lớp có ai nhặt được xấp tiền bạn ấy làm rớt hôm qua không. Cả lớp không ai nhận, mình và Quân cũng im lặng.

   - Thì ra đó là tiền quỹ Lan vừa thu được ngày hôm qua nhưng lại không cẩn thận làm mất. Bạn ấy ngồi buồn thiu cả buổi học vì phải đền lại số tiền lớn. Mình khá áy náy nhưng giờ thú nhận thì rất xấu hổ nên vẫn giữ im lặng.

- Suốt một tuần sau đó, Lan vẫn cứ buồn rầu vì hoàn cảnh nhà bạn rất khó khăn, bạn không dám xin tiền mẹ để đền cho lớp còn mình thì dằn vặt. 

- Cuối cùng lấy hết can đảm, mình và Quân đã tìm cách xoay sở gặp riêng Lan và đền lại cho bạn số tiền đó.

- Lan không những không trách chúng mình, bạn ấy còn vui vẻ cảm ơn và không tiết lộ chuyện này cho ai cả.

- Tuy nhiên chính sự tốt bụng của Lan đã khiến mình áy náy và tự trách bản thân đến tận sau này.

Kết bài:

Khi nghĩ lại chuyện ấy, mình luôn thấy xấu hổ và giận chính mình.

Đề 2:

Mở bài:

Buổi sinh hoạt định kỳ. Giới thiệu nội dung buổi sinh hoạt lớp với chủ đề: Tình bạn.

Thân bài:

   - Lớp trưởng nêu ý kiến trao đổi: Thế nào là người bạn tốt? Ai là người bạn tốt nhất?

   - Nhiều ý kiến khác nhau tạo nên một cuộc tranh luận sôi nổi.

   - Ý kiến của mình: Nam là người bạn tốt, Nam luôn gần gũi với mọi người; giúp nhiều bạn thoát khỏi trò chơi điện tử bằng cách tổ chức những “trò chơi tiếng Anh”; “Đi tìm lời giải hay nhất cho bài toán khó”; Suýt “tặng” cho Hùng một quả đấm chỉ vì Hùng trêu chọc một em học sinh lớp dưới; Kiên quyết không cho Tuấn nhìn bài khi làm kiểm tra nhưng lại đến tận nhà Tuấn hướng dẫn Tuấn cách giải bài tập.

Kết bài:

Khẳng định lại Nam là người bạn tốt.

Đề 3:

1. Mở bài

- Lời giới thiệu của Trương Sinh (về quê quán, gia cảnh…)

- Lời giới thiệu của Trương Sinh về người vợ của mình (tên, tính tình, hình thức ...)

2. Thân bài

- Trước khi đi lính:

   + Vừa xây dựng gia đình, cuộc sống vợ chồng rất hạnh phúc.

   + Đất nước có chiến tranh, triều đình bắt đi lính đánh giặc . Tuy con nhà hào phú, nhưng không có học nên tên phải ghi trong sổ lính đi vào loại đầu.

   + Xa gia đình trong cảnh mẹ già, vợ bụng mang dạ chửa.

- Khi trở về:

   + Mẹ đã mất, con trai đang tuổi học nói.

   + Tin vào câu nói của con nên đã hiểu lầm.

   + Ghen tuông mù quáng nên đã đẩy người vợ đến cái chết oan ức.

   + Sau đó, biết là mình đã nghi oan cho vợ nhưng việc trót đã qua rồi.

3. Kết bài

- Ân hận vì mình đã mù quáng nghi oan cho vợ khiến gia đình tan nát

- Mong mọi người nhìn vào bi kịch gia đình để rút ra bài học.

Phần II

LUYỆN NÓI TRÊN LỚP

1. Chủ động xin được trình bày trước lớp, theo những yêu cầu của thầy cô.

2. Nói ngắn gọn, mạch lạc, tự tin hướng vào người nghe, kết thúc có lời cảm ơn.

3. Chú ý rút kinh nghiệm những yếu điểm mình làm chưa tốt.