Lao xao - Duy Khán

Câu 1

Bố cục: 2 đoạn

- Đoạn 1 (Từ đầu … đến "râm ran"): Cảnh làng quê lúc chớm hè.

- Đoạn 2 (Còn lại): Thế giới các loài chim.

Nội dung chính: Bằng sự quan sát tinh tường, vốn hiểu biết phong phú và tình cảm yêu mến cảnh sắc quê hương, tác giả đã vẽ nên những bức tranh cụ thể, sinh động, nhiều màu sắc về thế giới các loài chim ở đồng quê.

Trả lời câu 1 (trang 113, SGK Ngữ văn 6, tập 2): 

a) Trình tự tên các loài chim được nói đến: Bồ các, chim ri, sáo sậu, sáo đen, tu hú, bìm bịp, diều hâu, quạ đen, quạ khoang, chim cắt, chèo bẻo.

b) Các loài chim được sắp xếp theo từng nhóm loài gần nhau:

- Bồ các, chim ri, sáo sậu, sáo đen, tu hú.

- Chim ngói, nhạn, bìm bịp.

- Diều hâu, chèo bẻo, quạ đen, quạ khoang, cắt.

c) Cách dẫn dắt lời kể, cách tả, cách xâu chuỗi:

- Lời kể rất tự nhiên.

- Cách tả mỗi con vật đều độc đáo, có đặc trưng cho mỗi hoạt động của loài. Ngoài ra, tác giả còn sử dụng phép nhân hóa làm cho thế giới loài chim như thế giới con người.

- Cách xâu chuỗi các hình ảnh, chi tiết hợp lí và bất ngờ.

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 113, SGK Ngữ văn 6, tập 2): 

     Nhận xét về nghệ thuật miêu tả các loài chim:

a) Cách miêu tả các loài chim:

- Bồ các kêu váng lên, sáo hót vui, nhạn kêu “chéc chéc”, bìm bịp kêu “bịp bịp”, chèo bẻo kêu “chè cheo chét”.

- Diều hâu có cái mũi khoằm, chèo bẻo thức suốt đêm ngày mùa, quạ đen, quạ khoang lia lia láu láu, chim cắt cánh nhọn...

b) Sự kết hợp xen kẽ kể và tả :

- Tả: chim cắt cánh nhọn như dao bâu chọc tiết lợn...

- Kể: hai con chèo bẻo đang bay, một con cắt vụt lao ra...

c) Nhận xét: Tác giả quan sát rất tỉ mỉ về các loài chim và thể hiện được rất rõ tình cảm yêu mến gắn bó với thiên nhiên làng quê. Đặc biệt, nhà văn vẫn giữ được nét hồn nhiên của tuổi thơ khi kể và tả về thế giới các loài chim ở làng quê.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 113, SGK Ngữ văn 6, tập 2): 

Những yếu tố văn hóa dân gian:

- Đồng dao: Bồ các là bác chim ri. Chim ri là dì sáo sậu…

- Thành ngữ: Dây mơ, rễ má; Kẻ cắp gặp bà già;…

- Truyện cổ tích: Sự tích chim bìm bịp, Sự tích chim chèo bẻo.

   Nhận xét: Chất văn hóa dân gian thấm đượm trong cái nhìn và cảm xúc của nhà văn về các loài chim và cuộc sống ở làng quê. Tuy vậy vẫn có điều chưa xác đáng là tạo nên một cách nhìn mang tính định kiến về loài chim “ác”.

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 113, SGK Ngữ văn 6, tập 2): 

   Bài văn đã cho em hiểu biết thêm về các loài chim và hoạt động kiếm ăn, cuộc sống thường ngày của chúng. Ngoài ra, bằng tình cảm yêu mến cảnh sắc quê hương, tác giả đã cho chúng ta thấy được bức tranh cụ thể, sinh động, nhiều màu sắc ở làng quê.