Soạn bài Đọc mở rộng theo thể loại và tác giả: Cảnh rừng Việt Bắc SGK Ngữ văn 12 tập 2 Chân trời sáng tạo

Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 79 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Phân tích khung cảnh thiên nhiên và bức tranh sinh hoạt trong sáu dòng thơ đầu.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

a. Hai câu đầu:

Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay,
Vượn hót chim kêu suốt cả ngày

Bác miêu tả cảnh rừng Việt Bắc trông thật gần gũi và tươi sáng. Thể hiện sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên.

b. Hai câu tiếp theo:

Khách đến thì mời ngô nếp nướng,
Săn về thường chén thịt rừng quay,

→Diễn tả cuộc sống nơi đây rất bình dị, gần gũi, thể hiện sự giản dị trong ăn uống của Bác

c. Hai câu tiếp theo

Non xanh, nước biếc tha hồ dạo,
Rượu ngọt, chè tươi mặc sức say.

Đây là sự tiếp nối hai câu luận, thông qua đó ta càng thấy cảnh với người, thực tại gần lại nhau, quyện lại nhau.

→Cuộc sống đơn giản nhưng nồng hậu, vào lúc ấy, như vậy là tốt lắm rồi

Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 79 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Xác định chủ thể trữ tình trong bài thơ và cho biết dựa vào đâu để bạn xác định như vậy.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Chủ thể trữ tình: Hồ Chí Minh

- Dựa vào nội dung bài thơ

- Xem xét bối cảnh lịch sử và văn hoá

- Người sáng tác

Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 79 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Bài thơ đã đáp ứng yêu cầu về thể thơ như thế nào? Các yếu tố hình thức (từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, vần, nhịp) có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề, thông điệp của bài thơ?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản 

Nhớ lại kiến thức về thể thơ

Lời giải chi tiết:

- Thơ thất ngôn bát cú

+Cách gieo vần: vần chân cách “ay"

+Cảnh rừng Việt Bắc được miêu tả qua những hình ảnh sau: "Vượn hót chim kêu; non xanh, nước biếc; rượu ngọt, chè tươi; trăng, hạc, xuân".

+Biện pháp tu từ liệt kê, được thể hiện qua cách tác giả liệt kê các hình ảnh miêu tả vẻ đẹp nơi núi rừng Việt Bắc: "Vượn hót chim kêu; non xanh, nước biếc; rượu ngọt, chè tươi; trăng, hạc, xuân".

-Tác dụng: Biện pháp liệt kê nhấn mạnh rằng nơi núi rừng Việt bắc có rất nhiều cảnh đẹp trù phú, thú vị. Thể hiện tình yêu thiên nhiên, sự gắn bó với thiên nhiên của Bác Hồ.

Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 79 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ. Cho biết hoàn cảnh ấy đã giúp bạn hiểu thêm điều gì về thông điệp từ bài thơ và tâm hồn, cốt cách của nhà thơ Hồ Chí Minh.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc được Bác Hồ viết vào mùa xuân năm 1947, sau một năm quân ta tạm rút khỏi thủ đô Hà Nội để lên núi rừng bạt ngàn Việt Bắc, lập căn cứ làm cuộc trường kỳ kháng chiến thần thánh chín năm chống thực dân Pháp. Đây là lần thứ hai, Bác Hồ và Trung ương Đảng sống, làm việc tại căn cứ địa Việt Bắc để lãnh đạo cách mạng.

Bác một lòng vì nước, vì dân. Lí tưởng cách mạng của Người là giải phóng đất nước, giải phóng nhân dân ra khỏi ách thống trị của thực dân Pháp.

Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 trang 79 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Nêu một số điểm tương đồng/ khác biệt về nội dung/ hình thức nghệ thuật giữa hai bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc và Rằm tháng Giêng.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

- Nét chung: 

+Được sáng tác và lấy cảm hứng từ sự rung động của con người trước vẻ đẹp thiên nhiên vùng Tây Bắc trữ tình

+Miêu tả những hình ảnh độc đáo bộc lộ tình yêu thiên nhiên và đất nước của tác giả

+Con người không hề đơn độc mà luôn hòa quyện với thiên nhiên, dù ở hoàn cảnh chiến tranh gay go ác liệt, nhưng tâm hồn con người vẫn luôn hướng tới những điều tốt đẹp nhất.

- Nét riêng:

+Bài “Rằm tháng Giêng" viết thể thất ngôn tứ tuyệt, “Cảnh rừng Việt Bắc" viết thể thất ngôn bát cú

+Bài thơ “Cảnh rừng Việt Bắc": thể hiện sự hài hòa mọi sự vật. Vì cảnh đẹp đã ghi tạc trong những tâm tư sâu nặng trong lòng Người, Người khẳng định lòng chung thủy sẽ quay trở lại thăm nơi này, lời hứa hẹn son sắt khi từ biệt mảnh đất tươi đẹp này về miền xuôi. Người không bỏ mặc thiên nhiên, coi nó sống động trong tâm hồn mình, vì thế Bác chẳng bao giờ lãng quên quá khứ đẹp đẽ, mất đi tình yêu thương với Việt Bắc.

+Bài thơ “Rằm tháng giêng” lại là bức tranh đầy sắc xuân và tâm trạng say mê thưởng thức vẻ đẹp trời xuân của nhà thơ, nhà thơ cùng đồng chí của mình bàn việc quân ở khung cảnh sông nước nơi Việt Bắc.