Soạn bài Cô bé bán diêm SGK Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức với cuộc sống siêu ngắn

Phần I

Trước khi đọc

Câu 1 (trang 60 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Nhớ lại các truyện hoặc phim em đã xem có nhân vật trẻ em.

Lời giải chi tiết:

Em đã xem nhiều bộ phim hoạt hình có nhân vật trẻ em, trong đó em ấn tượng và có nhiều cảm xúc nhất với bộ phim Ngôi mộ đom đóm của Nhật Bản.

Bộ phim nói về sự khốc liệt của xã hội Nhật bản trong chiến tranh thế giới thứ hai và ca ngợi tình anh em của hai đứa trẻ mồ côi.

Câu 2

Câu 2 (trang 60 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Nêu cảm nhận về nhân vật em đã nêu ở câu 1.

Lời giải chi tiết:

Em ấn tượng với nhân vật người anh Seita, cậu bé chỉ mới hơn 10 tuổi nhưng đã thay cha mẹ gánh vác nuôi em gái. Hai anh em đã chết vì đói khổ và bệnh tật. Hi vọng ở một thế giới nào đó, anh em họ sẽ có một cuộc sống tốt đẹp hơn và không có chiến tranh như trong phim.

Phần II

Đọc văn bản

Câu 1 (trang 61 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tìm ý.

Lời giải chi tiết:

Điều xảy ra với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa: Giữa tiết trời đông giá rét, em phải ra đường, đến nơi đông người qua lại để bán những que diêm nhưng không ai đoái hoài đến lời chào hàng của em.

Câu 2

Câu 2 (trang 62 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc và chú ý chi tiết nói về hoàn cảnh của cô bén bán diêm.

Lời giải chi tiết:

Sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh "gia sản tiêu tán, gia đình phải rời ngôi nhà xinh xắn có dây thường xuân leo quanh để chui rúc trong một xó tối tăm, luôn nghe những lời mắng nhiếc, chửi rủa". 

Câu 3

Câu 3 (trang 62 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Chú ý 5 lần quẹt diêm của cô bé.

Lời giải chi tiết:

Mỗi lần quẹt diêm cô bé bán diêm lại được sống trong giây phút hạnh phúc:

- Lần 1: em thấy lò sưởi, vì trong đêm đông giá lạnh em cần được sưởi ấm.

- Lần 2: em thấy một bàn ăn thịnh soạn cho thấy mơ ước lớn nhất lúc này của em là được ăn no.

- Lần 3: em thấy hình ảnh của cây thông. Đó chính là biểu tượng của mái ấm gia đình hạnh phúc.

- Lần 4: bà hiện lên thật ấm áp, đẹp đẽ. Cô bé khẩn thiết van xin bà cho đi cùng.

- Lần cuối cùng: em quẹt hết số diêm còn lại để nhìn thấy bà và thật kì lạ ước nguyện cuối cùng của em đã trở thành hiện thực.

=> Bốn lần quẹt diêm đầu tiên đều là giấc mơ, lần quẹt diêm cuối cùng đã trở thành hiện thực khi em được thoát khỏi thế giới thực tại và đi cùng bà.

Câu 4

Câu 4 (trang 64 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Chú ý chi tiết nói về những tình huống xảy đến với cô bé bán diêm.

Lời giải chi tiết:

Đúng như dự đoán của em, cô bé bán diêm đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa nhưng em không còn phải đối mặt với đòn roi, nỗi buồn nữa.

Câu 5

Câu 5 (trang 64 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tìm các hình ảnh trái ngược được miêu tả.

Lời giải chi tiết:

Những hình ảnh trái ngược trong quảng cảnh ngày năm mới: Trong khung cảnh của năm mới, mọi người vui vẻ ra khỏi nhà nhưng có một em bé đã chết trong đêm giao thừa vì lạnh lẽo.

Phần III

Sau khi đọc

Câu 1 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Xem lại truyện và xác định người kể chuyện.

Lời giải chi tiết:

Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba (tác giả). 

Câu 2

Câu 2 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc và tìm ý.

Lời giải chi tiết:

- Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm giao thừa mùa đông đầy giá rét với tuyết trắng phủ kín phố phường.

- Mặc dù có nhà song em không dám về vì nếu về mà không mang được đồng xu nào thì sẽ bị cha em mắng chửi, đánh đập.

Câu 3

Câu 3 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc và chú ý các chi tiết tả ngoại hình.

Lời giải chi tiết:

Các chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm:  

- Em phải đi chân đất, chân em đỏ ửng hết lên rồi bầm tím lại.

- Chiếc tạp dề cũ kĩ của em đựng đầy diêm và tay em còn cầm thêm một bao.

- Bông tuyết bám dày trên mái tóc dài xõa thành từng búp trên lưng em.

Câu 4

Câu 4 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc lại 5 lần quẹt diêm và chú ý trình tự xuất hiện.

Lời giải chi tiết:

- Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện ước mơ được sưởi ấm, được ăn no, được yêu thương và được gặp bà của cô bé bán diêm.

- Theo em, không thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh này được bởi vì thứ tự của những hình ảnh này thể hiện được mức độ tăng dần trong nỗi khao khát của cô bé bán diêm.

Câu 5

Câu 5 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Chú ý từ ngữ trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Câu chuyện thể hiện tình yêu thương sâu sắc của nhà văn đối với số phận bất hạnh của cô bé bán diêm.

- Các chi tiết:

+ Khắc họa hình ảnh nhân vật với hoàn cảnh đáng thương.

+ Giọng điệu đầy cảm thông, chia sẻ “…nhưng em không thể về nhà lúc này được, cha em sẽ đánh em”; “chà, giá có thể bật que diêm lên để sưởi cho ấm nhỉ!”…

+ Tái hiện những ước muốn của cô bé phù hợp với mong ước của em.

- Qua câu chuyện, nhà văn muốn truyền tải thông điệp: hãy yêu thương trẻ thơ và cho chúng được sống một cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc.

Câu 6

Câu 6 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Chú ý các chi tiết và thái độ của người đi đường.

Lời giải chi tiết:

- Cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của em bé bán diêm: "Khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của em, chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh", "khách qua đường vội vã mặc quần áo ấm đến những nơi hẹn hò, hoàn toàn lãnh đạm với hoàn cảnh nghèo khổ của em bé bán diêm", "Mọi người bảo nhau: chắc nó muốn sưởi ấm".

- Đây là thái độ và sự ứng xử thờ ơ, thiếu sự đồng cảm và tình yêu thương giữa con người đối với con người. 

Câu 7

Câu 7 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các chi tiết này và nêu lên tác dụng.

Lời giải chi tiết:

- Hình ảnh, chi tiết tương phản được tác giả sử dụng:

+ Cảnh đoàn tụ của các gia đình trong đêm giao thừa với cảnh giá rét, đơn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm

+ Không khí tươi vui ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường.

- Tác giả sử dụng những hình ảnh tương phản đó để làm nổi bật hoàn cảnh tội nghiệp của cô bé.

Câu 8

Câu 8 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc lại đoạn kết và trả lời.

Lời giải chi tiết:

- Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: nhân vật chính được hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc.

- Theo em, truyện cổ tích Cô bé bán diêm cũng đã có một kết thúc có hậu vì cái chết của cô bé bán diêm khốn khổ là một cảnh tượng thương tâm, nhưng đây là một cái chết đẹp, hình hài thể xác chết mà linh hồn, khát vọng của em bé vẫn sống.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) với nhan đề: Gửi tác giả truyện cô bé bán diêm. 

Phương pháp giải:

Tưởng tượng những điều muốn nói với tác giả và viết đoạn văn đúng hình thức.

Lời giải chi tiết:

     Thân gửi nhà văn An-dec-xen - tác giả câu chuyện Cô bé bán diêm: Đã hơn một thế kỷ trôi qua kể từ ngày ông viết truyện ngắn Cô bé bán diêm, nhưng người đọc trên khắp hành tinh này, nhất là những bạn nhỏ vẫn luôn nghe văng vẳng đâu đây lời nguyện cầu tội nghiệp của cô bé. Ước mơ của cô bé trong câu chuyện là được sống mãi bên bà ttrong tình yêu thương, muốn thoát khỏi cảnh đói rét, đau khổ. Thực tế, cô bé đã chết rét, chết đói trong đêm giao thừa giữa khu phố với những ngôi nhà ngập tràn ánh sáng. Nhưng dưới ngòi bút ngập tràn yêu thương, chứa chan sự đồng cảm của ông, người đọc vẫn cảm giác rằng cô bé tội nghiệp ấy không chết. Em đang đi vào một thế giới khác, hạnh phúc và yêu thương hơn.