Soạn bài Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh - Ngắn gọn nhất

Phần I

I - KẾT CẤU CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

a) Xác định đối tượng và mục đích thuyết minh của từng văn bản

- Đối tượng:

+ Trong văn bản “Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân”: Người viết tập trung thuyết minh về một hiện tượng, một nếp sống văn hóa của dân tộc Việt Nam.

+ Trong văn bản “Bưởi Phúc Trạch”, người viết tập trung thuyết minh về bưởi Phúc Trạch và giá trị của bưởi Phúc Trạch.

 - Mục đích:

 + Trong văn bản “Hội thi thổi cơm ở làng Đồng Vân”, người viết tập trung thuyết minh giúp người đọc hiểu được quy trình của hội thi thổi cơm, cách thức thổi cơm thi, cách đánh giá của Ban Giám Khảo. Từ đó, văn bản cũng giúp người đọc ý thức được những nét đặc sắc và gìn giữ những nét đẹp cổ truyền trong sinh hoạt văn hóa thời hiện đại.

 + Văn bản “Bưởi Phúc Trạch” giúp người đọc hình dung đặc điểm, hương vị của loại bưởi nổi tiếng – bưởi Phúc Trạch, giúp bạn đọc thấy được công dụng của loại bưởi này từ xưa đến nay.

 b. Tìm các ý chính tạo thành nội dung thuyết minh của từng văn bản Các ý chính tạo thành nội dung của từng văn bản:

- Văn bản “Hội thổi cơm thi ở làng Đồng Vân” được cấu tạo dựa trên các ý chính sau:

+ Thời gian tổ chức hội thổi cơm thi

+ Diễn biến và cách thức tiến hành của các đối tượng tham gia hội thi.

+ Cách đánh giá về kết quả của các nồi cơm tham gia hội thi.

+ Ý nghĩa của hội thi. - Văn bản “Bưởi Phúc Trạch” được hình thành từ các ý sau:

+ Giới thiệu về hình dáng, màu sắc của loại bưởi Phúc Trạch.

+ Cách thức gọt bưởi và đặc điểm của những múi bưởi Phúc Trạch.

c. Phân tích cách sắp xếm các ý trong từng văn bản. Giải thích cơ sở của cách sắp xếp ấy.

- Văn bản “Hội thổi cơm thi ở làng Đồng Vân”.

+ Cách thức sắp xếp các ý theo trình tự thời gian, từ quá trình bắt đầu cho đến khi kết thúc cuộc thi thổi cơm.

+ Cơ sở: Dựa vào nội dung của văn bản (miêu tả)..

d. Nêu các hình thức kết cấu chủ yếu của văn bản thuyết minh Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh bao gồm:

- Kết cấu theo trình tự thời gian

- Kết cấu theo trình tự không gian

- Kết cấu theo trình tự logic

- Kết cấu theo trình tự hỗn hợp

Luyện tập

Câu 1 (trang 168 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Các ý chính:

Mở bài:

- Giới thiệu về tác giả

- Giới thiệu về tác phẩm

Thân bài:

- Hoàn cảnh ra đời bài thơ

- Đánh giá:

+ Giá trị nội dung: hào khí, sức mạnh của quân đội nhà Trần, chí làm trai theo quan niệm Nho giáo.

+ Giá trị nghệ thuật: sự cô đọng, đạt tới độ súc tích cao, nhấn mạnh tính kì vĩ về thời gian, không gian và con người

+ Bài học nhân sinh cho hậu thế

Kết bài: 

- Khẳng định vai trò của tác phẩm, bài học đối với người đọc.

Câu 2 (trang 168 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

- Khi giới thiệu một di tích, một thắng cản của đất nước, có thể dựa trên các nội dung sau:

+ Địa điểm, nguồn gốc lịch sử của di tích

+ Miêu tả vẻ đẹp của di tích

+ Ý nghĩa, giá trị của di tích

- Có thể sắp xếp theo trình tự như trên, nhưng khi miêu tả vẻ đẹp của di tích, có thể sắp xếp theo trình tự không gian: xa – gần, ngoài – trong...