Soạn bài Bài ca phong cảnh Hương Sơn (chi tiết)

Câu 1

Câu 1 (trang 51 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Mở đầu bài thơ Bài ca phong cảnh Hương Sơn là câu thơ "Bầu trời cảnh Bụt..."  Anh (chị) hiểu câu thơ này như thế nào? Câu này gợi cảm hứng gì cho cả bài hát nói? Không khí tâm linh của cảnh Hương Sơn được thể hiện ở những câu thơ nào?

Lời giải chi tiết:

- Bao quát khung cảnh: "Bầu trời cảnh Bụt": cảnh đẹp thiên nhiên hài hòa trong không khí tâm linh cách xa cõi nhân thế phàm tục.

- Câu thơ như là lời giới thiệu, gợi mở một miền non nước, một không gian rộng lớn với những cảnh sắc thấm đẫm thiền vị, gợi không khí tâm linh. Cảnh vật hiện ra là cảnh tâm linh và là cảnh tôn giáo.

- Cảnh vật trong bài hát nói mang màu sắc tôn giáo (đạo Phật) với tất cả tấm lòng ngưỡng mộ trang nghiêm nhưng gắn kết với lình yêu cái đẹp thiên nhiên của nhà thơ, với những cảnh “thỏ thẻ rừng mai”, “lững lờ khe Yến”, “lồng bóng nguyệt”, “uốn thang mây”.

=> Sự hòa quyện giữa cảm hứng tôn giáo trang nghiêm với lòng yêu quê hương đất nước là giá trị nhân bản cao đẹp trong tâm hồn thi nhân. Nó tạo ra sự thanh cao, tinh khiết, lâng lâng của hồn người. Cảm hứng tôn giáo không phải là sự mê tín dị đoan mà là một nhu cầu tinh thần mang tính người của một bút pháp tài hoa.

Câu 2

Câu 2 (trang 51 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Nhà thơ tả cảm giác của khách vãn cảnh Hương Sơn khi nghe tiếng chuông chùa như sau: 

Vẳng bên tai một tiếng chày kình,

Khách tang hải giật mình trong giấc mộng.

Hãy nhận xét về cảm nhận phong cảnh thiên nhiên của người xưa.

Lời giải chi tiết:

Nhà thơ tả cảm giác của khách vãn cảnh Hương Sơn khi nghe tiếng chuông chùa như sau:

Vẳng bên tai một tiếng chày kình,

Khách tang hải giật mình trong giấc mộng

- Du khách từ cái thế giới đầy biến động ngoài kia vào đây dường như cũng bừng ngộ, nghĩa là cũng nhập vào làm một với cảnh Bụt chốn này.

- Con người đi vào cảnh thảng thốt với tiếng chày kình. Tất cả đều cởi bỏ mọi phiền luỵ của trần gian để hoà nhập vào cái không khí linh thiêng nơi chốn Phật này.

- Tại khoảnh khắc ấy, cả chim, cá và người đều dường như thoát tục.

=> Cái sinh khí Hương Sơn vô hình là thế, vậy mà thi nhân đã thấy nó hiện hữu trong tất cả, hoà tan trong tất cả. Đó đúng là một sự nắm bắt tinh tế, thần tình.

Câu 3

Câu 3 (trang 51 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Phân tích nghệ thuật tả cảnh của tác giả, đặc biệt chú ý đến tả màu sắc, không gian, âm thanh.

Lời giải chi tiết:

- Cách miêu tả của nhà thơ làm cho cảnh vật trở nên có hồn, phảng phất không khí thần tiên, xa lánh với cõi trần đầy bụi bặm.

- Cách miêu tả làm cho bức tranh Hương Sơn nên thơ, nên hoạ:

“Nhác trông lên [...] gấm dệt”

- Hình ảnh tươi đẹp, gợi cảm; sử dụng hiệu quả nhiều biện pháp nghệ thuật (phép điệp, liệt kê, dùng từ láy,…).

- Bút pháp lãng mạn bay bổng

- Giọng thơ đắm đuối mê say khoan khoái; năng lực gợi cảm và biểu hiện tinh tế, lôi cuốn.

- Nghệ thuật lấy động tả tĩnh

=> Những câu thơ nhất mực trong sáng. Đó là sản phẩm của một cảm hứng thẩm mỹ cao độ. Yêu cái đẹp cúa cảnh vật đã gắn liền với lòng yêu quê hương đất nước.

Bố cục

Bố cục: 3 phần

- Phần 1 (Bốn câu đầu): Giới thiệu khái quát cảnh Hương Sơn.

- Phần 2 (Mười câu giữa): Tả cảnh Hương Sơn.

ND chính