Phương pháp giải một số dạng bài tập về công thức hóa học

Phương pháp giải một số dạng bài tập về tính theo công thức hóa học

Dạng 1:

* Một số lưu ý cần nhớ

Khi biết công thức hóa học của hợp chất, xác định thành phần phần trăm các nguyên tố trong hợp chất. Cách xử lý loại bài tập này như sau:

Bước 1: Tìm phân tử khối của chất

Bước 2: Tính thành phần phần trăm theo khối lượng các nguyên tố trong hợp chất theo công thức đã học

* Một số ví dụ điển hình

Ví dụ 1: Thành phần phần trăm khối lượng của nguyên tố Na có trong Na₂SO₄ là

Hướng dẫn giải chi tiết:

+)  \({M_{N{a_2}S{O_4}}} = 2.23 + 32 + 16.4 = 142\)

+) Trong 1 mol Na₂SO₄ có 2 mol nguyên tử Na ; 1 mol nguyên tử S và 4 mol nguyên tử O

+)  \(\% {m_{Na}} = \dfrac{{2.{M_{Na}}}}{{{M_{N{a_2}S{O_4}}}}}.100\% $$ = \dfrac{{2.23}}{{142}}.100\% = 32,39\%\)

Ví dụ 2: Thành phần phần trăm về khối lượng của nguyên tố Fe trong hợp chất Fe₃O₄ là

Hướng dẫn giải chi tiết:

\({M_{F{{\text{e}}_3}{O_4}}} = 3.56 + 4.16 = 232\)

Trong 1mol Fe₃O₄ có 3 mol nguyên tử Fe và 4 mol nguyên tử O

=> %m_Fe =  \(\dfrac{{3.{M_{F{\text{e}}}}.100\% }}{{{M_{F{{\text{e}}_3}{O_4}}}}}\)=72,4%

Ví dụ 3: Thành phần phần trăm theo khối lượng của nguyên tố Fe có trong hợp chất Fe₂O₃ là

Hướng dẫn giải chi tiết:

+ \({M_{F{e_2}{O_3}}}\) = 56.2 + 16.3 = 160 gam

+ Trong 1 mol Fe₂O₃ có:  2 mol nguyên tử Fe và 3 mol nguyên tử O

=> %m_Fe =  \(\dfrac{{2.56.100\% }}{{160}} = 70\%\)

Dạng 2 : Khi biết phần trăm khối lượng các nguyên tố, lập công thức phân tử

* Một số ví dụ điển hình:

Ví dụ 1:

a, Hợp chất A có khối lượng mol phân tử là 58,5 gam, thành phần các nguyên tố 60,68% Cl và còn lại là Na.

b, Hợp chất N có khối lượng mol phân tử là 106 gam, thành phần các nguyên tố 43,4% Na; 11,3% C và 45,3% O

Hướng dẫn giải chi tiết:

 \(\begin{array}{l}x = \frac{{\% Cl.{M_{N{a_x}C{l_y}}}}}{{{M_{Cl}}.100\% }} = \frac{{60,68\% .58,5}}{{35,5.100\% }} = 1\\y = \frac{{\% Na.{M_{N{a_x}C{l_y}}}}}{{{M_{Na}}.100\% }} = \frac{{39,32\% .58,5}}{{23.100\% }} = 1\end{array}\)

=> Công thức phân tử của muối là NaCl

Ví dụ 2: Xác định công thức hóa học của hợp chất có thành phần khối lượng như sau:

Hợp chất Y có 57,5% Na; 40% O và 2,5% H có phân tử khối bằng 40 đvC

Hướng dẫn giải chi tiết:

Gọi công thức tổng quát của Y là Na_xH_yO_z

Ta có tỉ lệ như sau:

x : y : z = \(\frac{{mNa}}{{23}} = \frac{{mH}}{1} = \frac{{mO}}{{16}}\)

\( = \frac{{57,5}}{{23}}:\frac{{2,5}}{1}:\frac{{40}}{{16}}\)= 1 : 1 : 1

Công thức nguyên tử của Y là: (NaOH)_n

Ta có: n.(23+16+1) = 40 => n = 1

=> CTPT của Y là NaOH

Ví dụ 3: Nếu hàm lượng phần trăm của một kim loại trong muối cacbonat là 40% thì hàm lượng phần trăm của kim loại trong muối photphat là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải chi tiết:

Gọi kim loại trong muối là R, có hóa trị a

=> Công thức muối cacbonat là: R₂(CO₃)a

Theo đề bài, ta có:

%R \( = \frac{{2R}}{{2R + 60a}}.100\%  = 40\% \)

=> R = 20a

Gọi công thức muối photphat là R₃(PO₄)_a

=> %R = \(\frac{{3R}}{{3R + 95a}}.100\% \)

=\(\frac{{3.20a}}{{3.20a + 95a}}.100\% \)

= 38,7%