Hoạt động 6 trang 44 sách Tài liệu Dạy – Học Vật lí 8

Đề bài

Hãy tìm hiểu và trả lời

- Xe đạp đang chuyển động trên đường và bánh xe đang quay. Nếu bóp nhẹ phanh, má phanh áp vào bánh xe, xuất hiện lực ma sát trượt giữa má phanh với vành bánh xe. Nếu bóp mạnh phanh, má phanh có thể giữ chặt vành bánh xe khiến bánh xe ngừng quay và trượt trên mặt đường, xuất hiện lực ma sát trượt giữa bánh xe với mặt đường. Lực ma sát trượt giúp xe nahnh chóng chuyển động chậm dần rồi dừng lại (hình H6.9). Khi này, tác dụng của lực ma sát trượt có lợi hay có hại ?

- Để kéo một vật trượt trên mặt đường, ta phải tác dụng lực kéo khá lớn để thắng lực ma sát trượt. Nếu gắn bánh xe vào vật, ta dễ dàng kéo vật di chuyển trên đường vì lực ma sát lăn thường rất nhỏ (hình H6.10). lực ma sát trượt đã được thay thế bằng lực ma sát lăn có gái trị nhỏ hơn. Khi này tác dụng của lực ma sát là có lợi hay có hại? Khi xe cộ có chuyển động trên đường, tác dụng quan trọng của bánh xe là gì ?

- Khi ta đi bộ trên đường (hình H6.11), lực ma sát nghỉ giữa chân với mặt đường giúp chân ta bị trượt về phía sau thân người nghiêng tới phía trước. Khi này, tác dụng của lực ma sát nghỉ là có lợi hay có hại ?

Lời giải chi tiết

- Khi ta bóp phanh mạnh, mục đích là để xe nhanh chóng dừng lại vì lực ma sát trượt có độ lớn lớn hơn lực ma sát lăn nên khả năng cản trở của lực ma sát trượt sẽ lớn hơn, xe dừng lại nhanh hơn. Tác dụng của ma sát trượt trong trường hợp này là có lợi.

- Khi này tác dụng của bánh xe có lợi, nó làm giảm ma sát giúp xe chuyển động nhanh hơn, ít tốn sức hơn. Tác dụng quan trọng của bánh xe là thay thế ma sát trượt có độ lớn hơn bằng ma sát lăn có độ lớn nhỏ hơn, xe chuyển động được dễ dàng hơn.

- Tác dụng của ma sát nghỉ lúc này có lợi, nó giúp ta có thể đi lại dễ dàng trên đường.