Giới thiệu một loại hoa đặc sản của một miền quê trên đất nước ta Sen bách diệp Hồ Tây

Tương truyền, gần 300 năm về trước, nguyên phi Đặng Thị Huệ đã nhiều lần cùng chúa Trịnh Sâm du thuyền ngự trên Hồ Tây, hái hoa sen bách diệp.

Bài ca dao sau đây ai còn nhớ?

                             “Rủ nhau ra tắm hồ sen,

             Nước xanh bông trắng hương chen quyện mình,

                               Sá chi vườn ngọc, ao quỳnh,

                         Thôn quê vẫn thú hữu tình xưa nay”

Có người cho rằng bài thơ dân gian này ra đời vào thời vua Lê chúa Trịnh?

Ở nước ta, từ Bắc chí Nam, nơi nào chẳng có nhiều sen đẹp và thơm như Bắc Ninh, Hưng Yên, Thái Bình, Nghệ An, Huế, Đồng Tháp Mười, v.v... Nhưng chỉ ở Hồ Tây, Thăng Long, mới có giống sen rất hiếm và quý, đó là sen bách diệp; mỗi bông hoa có từ 100-120 cánh rất mỏng. (Sen các miền quê khác chỉ có từ 14-20 cánh). Hương sen bách diệp ngan ngát lâng lâng; hạt sen bách diệp giòn, ngọt và thơm đậm hơn, ngon hơn sen nơi khác rất nhiều.

Hơn nửa thế kỉ trước, Hổ Tây và nhiều ao, hồ, đầm quanh vùng Hồ Tây có bạt ngàn sen. Nhưng hiện nay, diện tích trồng sen chỉ còn lại vài chục ha. Giống sen bách diệp tưởng như “tuyệt chủng”, mãi gần đây mới được “hồi phục”, "hồi sinh”.

Sen bách diệp Hồ Tây là nguyên liệu tuyệt mĩ để ướp ra loại chè tuyệt hảo. Cứ độ 1.000 bông sen bách diệp mới ướp được lkg chè. Để có được một mẻ trà sen (trên dưới 5kg) những nghệ nhân phải ủ, ướp, sấy trong một quy trình độ 9-10 lần liên hoàn trong một tháng/mẻ. Mỗi mùa sen chỉ ướp được từ 70kg-100kg chè. Trà sen bách diệp rất đắt, thường từ 200 đô la/kg. Có lúc muốn mua nhiều cũng không có. Bà con Việt kiều rất ưa chuộng trà sen bách diệp Hồ Tây, coi đó là một món quà cao quý của hương sắc quê nhà.

Suốt mùa sen (bắt đầu từ giữa tháng 5 đến đầu tháng 9), sáng nào cũng từ 5 giờ đến 7 giờ, các cô gái lại bơi thuyền thúng ra hồ hái sen. Phải là hoa sen hàm tiếu, đang chúm chím hé cười thì mới dậy hương. Lúc đó, mặt gương Hồ Tây còn phủ mờ sương khói, chim cuốc còn khắc khoải kêu, bầy sâm cầm đang nhởn nhơ bơi lội. Và tiếng chuông chùa Quán Thánh, chùa Trấn Quốc,... nhè nhẹ ngân buông, tiếng gà từ các xóm làng quanh vùng Bưởi le te gáy sáng. Các cô gái vừa bơi chèo vừa hái sen. Độ 6-7 giờ, khi ánh hồng bình minh lan toả, chiếc thuyền thúng có vài trăm bông hoa sen bách diệp, được xếp gọn gàng, được phủ một, hai lớp lá sen xanh, thì các cô gái hái sen đưa thuyền về bến, trở về nhà. Cơm sen (nhuỵ sen) vàng ươm, vàng óng, được tức tốc gỡ ra, trộn với trà Thái Nguyên loại đặc biệt, rồi đem ủ... và chế biến.

Các cụ vẫn nhắc lại vần cổ thi: "Bán dạ tam bôi tửu, bình minh nhất tràn trà...”. Một chén trà sen bách diệp Hồ Tây được hưởng thụ, ta mới cảm thấy dư vị thanh cao của cuộc đời, mới thấy rõ một nét đẹp thanh lịch của con người Tràng An.