Bài 2. Hệ điều hành và phần mềm ứng dụng trang 12 SGK Tin học 7 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Khởi động trang 12 SGK Tin học 7

Theo em, cần cài đặt phần mềm nào để máy tính khởi động được? Tại sao?

Phương pháp giải:

Để máy tính khởi động được thì cần phải cài phần mềm để quản lí, điều khiển hoạt động của các thiết bị, giúp người dùng xử lí các công việc trên máy tính.

Lời giải chi tiết:

- Để máy tính khởi động được, cần phải cài đặt phần mềm hệ thống hay hệ điều hành.

- Vì hệ điều hành có nhiệm vụ trực tiếp quản lí, điều khiển toàn bộ hoạt động của máy tính và đóng vai trò cầu nối trung gian trao đổi thông tin giữa người dùng với máy tính.

Làm

Làm 1 trang 13 SGK Tin học 7

Các ví dụ dưới đây thể hiện những chức năng nào của hệ điều hành (Windows 10)?

Ví dụ 1.

a) Khi bật máy tính, hệ điều hành kiểm tra các thiết bị, thiết lập hệ thống để sẵn sàng làm việc.

Khi thiết bị được lắp vào (hoặc tháo ra khỏi) máy tính, hệ điều hành nhận biết sự thay đổi, thiết lập các kết nối (hoặc huỷ kết nối) thiết bị với hệ thống chung, đồng thời cập nhật thông tin về thiết bị.

b) Thông tin về các thiết bị của hệ thống được cung cấp bởi trình quản lí thiết bị (Hình 2).

Ví dụ 2. Người dùng nên sử dụng nút Shut down để tắt máy tính thay vì tắt bằng nút nguồn trên thân máy; nên sử dụng tính năng Safely Remove Hardware and Eject Media (Hình 3) của hệ điều hành để ngắt kết nối thẻ nhớ với hệ thống.

Hình 3. Tính năng Safely Remove Hardware and Eject Media

Ví dụ 3.

a) Cửa sổ quản lí tiến trình (Hình 4) cho biết các phần mềm đang chạy, tỉ lệ phần trăm sử dụng CPU, dung lượng dữ liệu trên bộ nhớ của mỗi tiến trình.

b) Có thể đóng một tiến trình bằng cách chọn tiến trình và nhảy chuột vào nút End task.

Ví dụ 4. Một máy tính có thể có nhiều người sử dụng. Hệ điều hành Windows 10 cho phép thiết lập tài khoản người dùng. Khi đăng nhập vào tài khoản, người dùng sẽ được cung cấp môi trường làm việc riêng (màn hình nền, bảng chọn Start, các phần mềm, thư mục, tệp, ...) theo quyền của người dùng.

Ví dụ 5. Cửa sổ File Explorer (Hình 5) cho thấy cách tổ chức lưu trữ dữ liệu trong ổ đĩa D. Ta có thể xem được nơi lưu trữ thư mục và tệp, kích thước của tệp…

Phương pháp giải:

Hệ điều hành có các chức năng cơ bản sau:

- Quản lí, điều khiển các thiết bị phần cứng hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả.

- Quản lí, điều khiển các tiến trình (các phần mềm đang chạy trên máy tính), cấp phát, thu hồi tài nguyên (như CPU, bộ nhớ, ...) phục vụ các tiến trình.

- Quản lí tài khoản người dùng, cung cấp môi trường trao đổi thông tin giữa người sử dụng và máy tính.

- Tổ chức lưu trữ, quản lí dữ liệu trong máy tính.

Lời giải chi tiết:

- Ví dụ 1: Quản lí, điều khiển các thiết bị phần cứng hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả.

- Ví dụ 2: Quản lí, điều khiển các tiến trình, cấp phát, thu hồi tài nguyên phục vụ các tiến trình.

- Ví dụ 3: Quản lí, điều khiển các tiến trình (các phần mềm đang chạy trên máy tính), cấp phát, thu hồi tài nguyên (như CPU, bộ nhớ, ...) phục vụ các tiến trình.

- Ví dụ 4: Quản lí tài khoản người dùng, cung cấp môi trường trao đổi thông tin giữa người sử dụng và máy tính.

- Ví dụ 5: Tổ chức lưu trữ, quản lí dữ liệu trong máy tính.

Làm 1 trang 15 SGK Địa lí 7

Chỉ ra hệ điều hành, phần mềm ứng dụng trong các phần mềm dưới đây:

A. Windows 10.B. iMindmap.C. Linux.D. MS Powerpoint.

E. iOS.G. MS Word.H. Scratch.I. Zalo.

Phương pháp giải:

- Hệ điều hành là chương trình máy tính có nhiệm vụ trực tiếp quản lí, điều khiển toàn bộ hoạt động của máy tính và đóng vai trò cầu nối trung gian trao đổi thông tin giữa người dùng với máy tính.

- Phần mềm ứng dụng là chương trình máy tính hỗ trợ con người xử lí công việc trên máy tính.

Lời giải chi tiết:

- Hệ điều hành:

+ A. Windows 10.

+ C. Linux.

+ E. iOS.

- Phần mềm ứng dụng:

+ B. iMindmap.

+ D. MS Powerpoint.

+ G. MS Word.

+ H. Scratch.

+ I. Zalo.

Làm 2 trang 15 SGK Địa lí 7

Đặc điểm nào dưới đây thuộc về hệ điều hành, thuộc về phần mềm ứng dụng?

A. Phải được cài đặt thì máy tính mới có thể hoạt động được.

B. Cài đặt vào máy tính khi có nhu cầu sử dụng.

C. Trực tiếp quản lí, điều khiển thiết bị phần cứng.

D. Tương tác với phần cứng thông qua hệ điều hành.

E. Tạo môi trường để chạy phần mềm ứng dụng.

G. Chạy trong môi trường của hệ điều hành.

H. Tự động chạy khi bật máy tính. 

I. Khởi động theo lệnh của người sử dụng.

K. Cung cấp công cụ hỗ trợ người dùng thực hiện công việc trên máy tính.

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học về đặc điểm của hệ điều hành, phần mềm ứng dụng và sự hiểu biết của bản thân.

Lời giải chi tiết:

- Đặc điểm thuộc về hệ điều hành:

A. Phải được cài đặt thì máy tính mới có thể hoạt động được.

C. Trực tiếp quản lí, điều khiển thiết bị phần cứng.

E. Tạo môi trường để chạy phần mềm ứng dụng.

H. Tự động chạy khi bật máy tính.

- Đặc điểm thuộc về phần mềm ứng dụng:

B. Cài đặt vào máy tính khi có nhu cầu sử dụng.

D. Tương tác với phần cứng thông qua hệ điều hành.

G. Chạy trong môi trường của hệ điều hành,

I. Khởi động theo lệnh của người sử dụng.

K. Cung cấp công cụ hỗ trợ người dùng thực hiện công việc trên máy tính.

Luyện tập

Luyện tập 1 trang 15 SGK Tin học 7

Hệ điều hành có những chức năng nào sau đây?

A. Quản lí, điều khiển và cung cấp thông tin thiết bị phần cứng máy tính.

B. Tổ chức, lưu trữ, quản lí dữ liệu trên ổ đĩa.

C. Quản lí, điều khiển các chương trình đang chạy trên máy tính.

D. Tạo và chỉnh sửa nội dung tệp văn bản.

Phương pháp giải:

Hệ điều hành là phần mềm hệ thống, điều khiển và quản lí mọi hoạt động của máy tính, cung cấp, quản lí môi trường chạy các phần mềm ứng dụng, trao đổi thông tin giữa người dùng và máy tính, tổ chức lưu trữ và quản lí dữ liệu trong máy tính.

Lời giải chi tiết:

Hệ điều hành có chức năng:

A. Quản lí, điều khiển và cung cấp thông tin thiết bị phần cứng máy tính.

B. Tổ chức, lưu trữ, quản lí dữ liệu trên ổ đĩa.

C. Quản lí, điều khiển các chương trình đang chạy trên máy tính.

Luyện tập 2 trang 15 SGK Tin học 7

Phát biểu nào sau đây là sai?

A. Phần mềm ứng dụng được cài đặt sau khi máy tính đã cài đặt hệ điều hành.

B. Hệ điều hành được tự động chạy khi bật máy tính.

C. Phần cứng máy tính có thể hoạt động được khi chưa có hệ điều hành.

D. Để máy tính hoạt động được thì phải cài đặt phần mềm ứng dụng.

E. Phần mềm ứng dụng giúp người dùng xử lí công việc trên máy tính.

G. Hệ điều hành đóng vai trò trung gian giữa phần cứng và phần mềm ứng dụng.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức đã được học để chọn đáp án.

Lời giải chi tiết:

Phát biểu sai là: 

C. Phần cứng máy tính có thể hoạt động được khi chưa có hệ điều hành.

D. Để máy tính hoạt động được thì phải cài đặt phần mềm ứng dụng.

Vận dụng

Vận dụng trang 15 SGK Tin học 7

Khi thực hiện chỉnh sửa văn bản bằng phần mềm MS Word, em gõ tổ hợp phím Ctrl +S để lưu lại, phần mềm nào thực hiện lưu trữ dữ liệu vào ổ đĩa?

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học và hiểu biết của bản thân.

Lời giải chi tiết:

Khi thực hiện chỉnh sửa văn bản bằng phần mềm MS Word, gõ tổ hợp phím Ctrl +S để lưu lại, phần mềm Microsoft Word thực hiện lưu trữ dữ liệu vào ổ đĩa.