Bài 11. Cấu tạo hóa học hợp chất hữu cơ trang 44, 45, 46, 47 SBT Hóa 11 Chân trời sáng tạo

11.1

Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Đồng đẳng là những chất có tỉ lệ thành phần nguyên tử trong phân tử giống nhau.

B. Đồng đẳng là những chất mà phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH₂.

C. Đồng đẳng là những chất có cấu tạo hoá học tương tự nhau nên có tính chất hoá học cơ bản giống nhau, nhưng phân tử khác nhau một hay nhiều nhóm CH₂.

D. Các hydrocarbon đều là đồng đẳng.

Phương pháp giải:

Những hợp chất có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH₂ nhưng có tính chất hoá học tương tự nhau là những chất đồng đẳng, chúng hợp thành dãy đồng đẳng với công thức chung xác định.

Lời giải chi tiết:

Đồng đẳng là những chất có cấu tạo hoá học tương tự nhau nên có tính chất hoá học cơ bản giống nhau, nhưng phân tử khác nhau một hay nhiều nhóm CH₂.

→ Chọn C.

11.2

Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về đồng phân?

A. Những hợp chất có thành phần hoá học tương tự nhưng có cấu tạo khác nhau là những chất đồng phân.

B. Những hợp chất khác nhau nhưng có cấu tạo tương tự nhau là những chất đồng phân.

C. Những hợp chất khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử là những chất đồng phân.

D. Những chất có cùng phân tử khối nhưng có cấu tạo hoá học khác nhau gọi là những chất đồng phân.

Phương pháp giải:

Những hợp chất khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử được gọi là những chất đồng phân.

Lời giải chi tiết:

Những hợp chất khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử là những chất đồng phân.

→ Chọn C.

11.3

Cặp chất nào sau đây là đồng phân của nhau?

A. CH₄, CH₃-CH₃.                                              B. CH₃OCH₃, CH₃CH=O.

C. CH₃OH, C₂H₅OH.                                         D. C₂H₅OH, CH₃OCH₃.

Phương pháp giải:

Những hợp chất khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử được gọi là những chất đồng phân.

Lời giải chi tiết:

C₂H₅OH và CH₃OCH₃ đều có công thức phân tử là C₂H₆O.

→ Chọn D.

11.4

Cặp chất nào sau đây là đồng đẳng của nhau?

A. CH₃OH, CH₃OCH₃. ̧.                                     B. CH₃OCH₃, CH₃CHO.

C. HCHO, CH₃CHO.                                         D. CH₃CH₂OH, C₃H₅(OH)₃·

Phương pháp giải:

Những hợp chất có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH₂ nhưng có tính chất hoá học tương tự nhau là những chất đồng đẳng, chúng hợp thành dãy đồng đẳng với công thức chung xác định.

Để biết được các hợp chất có tính chất hóa học giống nhau hay không, ta xét xem chúng có cùng nhóm chức hay không.

Lời giải chi tiết:

Ta thấy HCHO, CH₃CHO đều là aldehyde no, hở, đơn chức.

→ Chọn C.

11.5

Hãy cho biết dạng mạch carbon tương ứng với các chất sau:

Phương pháp giải:

Trong phân tử hợp chất hữu cơ, carbon có hoá trị 4. Nguyên tử carbon không những có thể liên kết với nguyên tử của các nguyên tố khác mà còn liên kết với nhau tạo thành mạch carbon (mạch vòng, mạch hở, mạch nhánh, mạch không nhánh).

Lời giải chi tiết:

- Mạch hở, không nhánh: (A), (E).

- Mạch hở, có nhánh: (B), (C).

- Mạch vòng: (D), (F).

11.6

Viết công thức cấu tạo thu gọn của những hợp chất hữu cơ sau:

Phương pháp giải:

Trong công thức cấu tạo thu gọn: các nguyên tử, nhóm nguyên tử cùng liên kết với một nguyên tử carbon được viết thành một nhóm.

Lời giải chi tiết:

11.7

Viết công thức cấu tạo đầy đủ của những hợp chất hữu cơ sau:

Phương pháp giải:

Công thức cấu tạo đầy đủ biểu diễn đầy đủ tất cả các liên kết trên một mặt phẳng.

Lời giải chi tiết:

11.8

Viết công thức phân tử của các hợp chất trong bài 11.6 và bài 11.7.

Phương pháp giải:

Công thức phân tử cho biết số nguyên tử của các nguyên tố có trong phân t

Lời giải chi tiết:

- Bài 11.6: (A) C₄H₄; (B) C₆H₁₂O₆; (C) C₃H₇O₂N; (D) C₆H₄Br₃N.

- Bài 11.7: (A) C₈H₈; (B) C₆H₆O; (C) C₄H₆; (D) C₃H₈; (E) C₅H₁₂O; (G) C₄H₈; (H) C₈H₁₆O; (I) C₃H₆O₂.

11.9

Cho các chất sau:

CH₃CH₂OH (a)                                                  (CH₃)₂CHCH₂CH₂OH (e)

CH₃CH₂CH₂OH (b)                                           (CH₃)₃COH (g)

(CH₃)₂CHOH (c)                                                HOCH₂CH₂OH (h)

(CH₃)₂CHCH₂OH (d)

Những chất nào thuộc dãy đồng đẳng của CH₃OH (methanol)?

Phương pháp giải:

Những hợp chất có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH₂ nhưng có tính chất hoá học tương tự nhau là những chất đồng đẳng, chúng hợp thành dãy đồng đẳng với công thức chung xác định.

Lời giải chi tiết:

CH₃OH (methanol) là alcohol đơn chức, no, mạch hở.

→ Các chất thuộc dãy đồng đẳng của CH₃OH (methanol) là những alcohol đơn chức, no, mạch hở.

 Những chất thuộc dãy đồng đẳng của CH₃OH (methanol): (a), (b), (c), (d), (e), (g).

11.10

Chất nào sau đây là đồng phân của CH₃COOCH₃; CH₃COCH₃; CH₃CH₂COOH; CH₃OH; C₂H₅OCH₃? Giải thích.

Phương pháp giải:

Những hợp chất khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử được gọi là những chất đồng phân.

Lời giải chi tiết:

Vì CH₃COOCH₃ và CH₃CH₂COOH đều có công thức phân tử là C₃H₆O₂ nên chúng là đồng phân của nhau.

11.11

Citronellol là hợp chất được sử dụng tạo mùi hương tự nhiên có nguồn gốc từ các loại thực vật như hoa hồng, phong lữ hoặc sả, có công thức cấu tạo đầy đủ như sau:

Trên thực tế, người ta dùng dạng công thức khung phân tử để biểu diễn cấu tạo của citronellol. Hãy biểu diễn công thức đó

Phương pháp giải:

Công thức khung phân tử: Dùng nét gạch để biểu diễn liên kết giữa các nguyên tử carbon với nhau và giữa carbon với nguyên tử khác mà không phải là hydrogen. Trong công thức khung phân tử chỉ ghi kí hiệu các nguyên tử khác C và H (trừ H nằm ở trong nhóm chức).

Lời giải chi tiết: