Phần III. Thuyết trình về một vấn đề văn học dân gian - Cánh diều

Bài tập thực hành (trang 28, Sách chuyên đề học tập Ngữ Văn 10)

Dựa vào báo cáo nghiên cứu về vấn đề văn học dân gian đã làm và các yêu cầu dưới đây, hãy thuyết trình về một nội dung mà em tâm đắc.

- Địa điểm: lớp học

- Thời gian: 15 phút (10 phút trình bày và 5 phút trao đổi)

- Người nghe: thầy, cô và các bạn cùng lớp.

- Công cụ: khuyến khích sử dụng máy tính, máy chiếu, loa.

Phương pháp giải:

Đọc lại báo cáo và lựa chọn một nội dung tâm đắc để giải quyết câu hỏi nghiên cứu

Chuyển nội dung bài viết sang thuyết trình , tập rồi trình bày trước lớp

Lời giải chi tiết:

Trong sử thi anh hùng, nhân vật anh hùng đại diện cho toàn thể cộng đồng về mọi phương diện. Nội dung đó khiến cho hình tượng người anh hùng sử thi có ý nghĩa biểu tượng cao hơn,đẹp đẽ hơn. Anh hùng là những nhân vật trung tâm của tác phẩm sử thi. Vẻ đẹp ấy trước hết toát ra ở ngoại hình. Nhân vật anh hùng sử thi thường có tầm vóc đẹp, có kích thước lớn lao hơn chính bản thân nó. Đặc điểm ngoại hình nổi bật nhất của người anh hùng sử thi là nó mang vẻ đẹp tạo hình theo quan điểm thẩm mĩ, theo chuẩn mực riêng của cộng đồng.

Người anh hùng trong sử thi Phương Đông được xây dựng dựa trên cảm quan và tư duy tôn giáo. Người Ấn Độ chú trọng đời sống tâm linh nên hình dáng không chỉ là cái bên ngoài mà còn là cái được cảm nhận từ bên trong. Trong sử thi Mahabharata, có rất nhiều nhân vật anh hùng lý tưởng nhưng mỗi nhân vật lại xuất sắc về một mặt nào đó. Hình ảnh Arjuna bước vào hội cầu hôn Draupadi: “Arjuna - chàng trai trẻ, như thân của một con voi, có đôi vai, cánh tay và bắp đùi rắn chắc. Nếu nhìn kỹ, trông chàng ta sừng sững như đỉnh Himavat. Arjuna có dáng đi như dáng đi của một con sư tử, có sức mạnh như sức mạnh của một con voi thời sung mãn… Chàng ta trông thật quyết chí và chắc chắn giành được chiến thắng”. Vẻ đẹp của người anh hùng thường với tầm vóc hoành tráng, kỳ vĩ thường được so sánh với phong thái uy nghi đường bệ của các vị thần linh. 

Trong sử thi Ramayana, nhân vật anh hùng lại có được vẻ ngoài thánh thiện do các biện pháp kỹ thuật sử thi được sử dụng trong sự kết hợp nhuần nhuyễn với những yếu tố tôn giáo. Hoàng tử Rama trong tác phẩm có “đôi mắt sáng như mặt trời và mặt trăng, có đôi tai nghe thấu nhạc của trời đất, chàng là kẻ thù của mọi sự ghen tuông hờn giận và tội ác tàn bạo”.

Trong sử thi Tây Nguyên, vẻ đẹp của nhân vật anh hùng được gắn liền với núi rừng, sông suối, cây cối, chim muông… nơi vùng đất cộng đồng đang sống. Dựa trên kiểu so sánh được thiết lập trên sự tương đồng về tính chất của sự việc, và sắc thái khâm phục ngợi ca mà các hình ảnh gợi đến đã khắc họa nên vẻ đẹp oai hùng của người anh hùng Đăm Săn: “Đăm Săn đóng khố màu sặc sỡ. Đầu đội khăn đẹp như các tù trưởng. Khiên tròn như đầu cú. Gươm sáng như mặt trời. Tư thế chờ sẵn như con sóc mắt sáng”. Thước đo vẻ đẹp hình thể của chàng Đăm Săn là những gì quen thuộc trong thiên nhiên một miền rừng núi, nó gắn liền với nếp nghĩ, nếp cảm của đồng bào Tây Nguyên.

Câu 1 (trang 28, Sách chuyên đề học tập Ngữ văn 10)

Việc trình bày kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học dân gian dựa trên căn cứ nào?

Phương pháp giải:

Xem lại nội dung về trình bày  ý b phần 3 mục III

Lời giải chi tiết:

Việc trình bày kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học dân gian dựa trên các nội dung đã chuẩn bị.

Câu 2 (trang 28, Sách chuyên đề học tập Ngữ văn 10)

Khi trình bày kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học dân gian, cần tập trung vào những yếu tố chính nào? Vì sao?

Phương pháp giải:

Xem lại nội dung về trình bày  ý b phần 3 mục III

Chú ý các yếu tố chính và nêu nội dung

Lời giải chi tiết:

- Phần mở đầu: nêu được vấn đề và tạo ấn tượng tốt ,thu hút sự chú ý của người nghe.

- Phần nội dung: trình bày được đầy đủ các khía cạnh của vấn đề theo các câu hỏi nghiên cứu.

- Phần kết luận: khẳng định được những kết quả chính theo mục tiêu đã đề ra và hướng nghiên cứu tiếp theo.

Câu 3 (trang 28, Sách chuyên đề học tập Ngữ văn 10 )

 Sử dụng sơ đồ để tóm tắt quy trình, cách thức trình bày kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học dân gian

Phương pháp giải:

Xem lại nội dung về trình bày  ý b phần 3 mục III

Sắp xếp ý thành một sơ đồ

Lời giải chi tiết:

Câu hỏi 4 (trang 28, Sách chuyên đề học tập Ngữ văn 10 )

Theo em, việc chủ động ghi âm, ghi hình phần thuyết trình của bản thân có những ưu điểm và hạn chế gì?

Phương pháp giải:

Thử tự ghi âm và ghi hình phần thuyết trình của mình

Nêu những ưu điểm và nhược điểm

Lời giải chi tiết:

- Ưu điểm:

+ Em có thể chủ động xem lại phần thuyết trình của bản thân.

+ Tự nhận xét ưu điểm , nhược điểm của phần thuyết trình.

+ Chủ động đề ra các phương pháp khắc phục nhược điểm hoặc nhờ bạn bè, thầy cô xem và cùng trao đổi, góp ý.

- Nhược điểm:

+ Cần có sự chuẩn bị máy móc chu đáo.

+ Có thể gặp trục trặc trong quá trình ghi hình khiến không quay được toàn bộ bài thuyết trình.