Bài 9. Base - thang pH trang 39, 40, 41, 42, 43 Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức

Tại sao khi bị ong kiến đốt người ta thường bôi vôi vào vết đó?


CH tr 39

Câu hỏi mở đầu: Tại sao khi bị ong kiến đốt người ta thường bôi vôi vào vết đó?

Hướng dẫn giải: dựa vào tính chất hoá học đặc trưng của base để trả lời câu hỏi 

Lời giải: 

Do trong nọc ong, kiến và 1 số côn trùng khác có acid fomic. Nước vôi là base Ca(OH)2 vậy nên sẽ trung hoà acid sẽ làm giảm đau 

PTHH: 2HCOOH + Ca(OH)2   🡪 (HCOO)2Ca + 2H2

Câu hỏi 1:Quan sát Bảng 9.1 và thực hiện các yêu cầu:

1. Công thức hoá học của các base có đặc điểm gì giống nhau?

2. Các dung dịch base có đặc điểm gì chung?

3. Thảo luận nhóm và để xuất khái niệm về base.

4. Em hãy nhận xét về cách gọi tên base và đọc tên base Ca(OH)2.

Phương pháp giải: 

Dựa vào bảng 9.1 quan sát điểm giống và khác nhau để trả lời câu hỏi 

Lời giải: 

1. Công thức hoá học của các base đều có Kim loại liên kết với nhóm OH.

2. Các dung dịch base gồm cation kim loại và anion OH-

3. Base là hợp chất gồm 1 hoặc nhiều nguyên tử kim loại và một hay nhiều nhóm - OH.

4. Tên gọi base = tên Kim loại (kèm hoá trị nếu kim loại có nhiều hoá trị) + hydroxide

Ca(OH)2: Calcium hydroxide 


CH tr 40

Câu hỏi trang 40:  Dựa vào bảng tính tan dưới dây, hãy cho biết những base nào là base không tan và base nào là base kiềm? Viết công thức hoá học và đọc tên các base có trong bảng.

Kim loại 

K

Na

Mg

Ba

Cu

Fe

Fe

Hoá trị 

I

I

II

II

II

II

III

Nhóm -OH

T

T

K

T

K

K

K

Hướng dẫn giải: 

Dựa vào bảng tính tan và dựa vào kí hiệu để trả lời câu hỏi 

Lời giải: 

Base không tan: Mg(OH)2, Cu(OH)2, Fe(OH)2, Fe(OH)3

Base kiềm: KOH, NaOH, Ba(OH)2


CH tr 41

Câu hỏi 1: Quan sát hiện tượng và thực hiện yêu cầu:

1. Dung dịch kiềm làm đổi màu chất chỉ thị (quỳ tím, dung dịch phenolphthalein) như thế nào?

2. Nêu hiện tượng xảy ra ở thí nghiệm 2 và rút ra nhận xét.

Phương pháp giải: 

Quan sát thí nghiệm hình 9.1 trả lời câu hỏi 

Lời giải: 

1. Dung dịch kiềm làm đổi màu chất chỉ thị

  • Quỳ tím chuyển màu xanh
  • Khi nhỏ vài giọt phenolphtalein thấy dung dịch chuyển sang màu hồng

2. Hiện tượng xảy ra ở thí nghiệm 2:

Khi nhỏ vài giọt phenolphtalein thấy dung dịch chuyển sang màu hồng. 

Khi thêm từ từ acid thấy màu hồng nhạt dần sau đó chuyển thành dung dịch không màu.

Nhận xét: dung dịch NaOH đã phản ứng với HCl (dung dịch base phản ứng với dung dịch acid)

Câu hỏi 2: 

1. Có hai ống nghiệm không nhãn đựng dung dịch NaOH và dung dịch HCl. Hãy nêu cách nhận biết hai dung dịch trên.

2. Ở nông thôn, người ta thường dùng vôi bột rắc lên ruộng để khử chua cho đất. Biết rằng thành phần chính của vôi bột là CaO. CaO tác dụng với H2O tạo thành Ca(OH)2 theo phương trình hoá học: CaO + H2O → Ca(OH)2. Hãy giải thích tác dụng của vôi bột.

Phương pháp giải: 

Dựa vào tính chất hoá học của base và acid để trả lời câu hỏi 

Lời giải: 

1. Dùng quỳ tím để nhận biết 2 dung dịch. Nhỏ 1 - 2 giọt dung dịch vào mẩu quỳ tím

  • Quỳ tím chuyển xanh là dung dịch NaOH
  • Quỳ tím chuyển đỏ là dung dịch HCl. 

2. Người ta thường rắc vôi bột để khử chua đất trồng vì đất chua có tính acid, vôi bột có thành phần chính là CaO. Khi CaO tác dụng với H2O tạo thành Ca(OH)2 là base. Vì vậy khi acid gặp base sẽ tạo thành muối trung hoà 🡪 giảm độ chua cho đất.


CH tr 42

Câu hỏi

1. Đọc giá trị pH của từng dung dịch và cho biết dung dịch nào có tính acid, dung dịch nào có tính base.

2. Tính chất chung của dung dịch các chất có giá trị pH < 7 và của dung dịch các chất có giá trị pH > 7 là gì?

Phương pháp giải

Thực hiện thí nghiệm và theo dõi kết quả để trả lời câu hỏi, dựa vào tính chất của acid và base

Lời giải: 

1.

 

 2. Tính chất chung của dung dịch các chất có giá trị pH < 7 là tính acid và của dung dịch các chất có giá trị pH > 7 là tính base.


CH tr 43

 

Câu hỏi:

1. Hãy nêu cách để kiểm tra đất trồng có bị chua hay không.

2. Hãy tìm hiểu và cho biết giá trị pH trong máu, trong dịch dạ dày của người, trong nước mưa, trong đất. Nếu giá trị pH của máu và của dịch dạ dày ngoài khoảng chuẩn sẻ gây nguy hiểm cho sức khỏe của người như thế nào?

Phương pháp giải: 

Dựa vào tính chất hoá học của base và những thuốc thử để xác định tính pH 

Lời giải: 

1. Để kiểm tra đất trồng có bị chua hay không tiến hành như sau: Lấy mẫu đất trồng sau đó hòa mẫu đất trồng vào nước cất được huyền phù. Lọc lấy phần dung dịch rồi đem thử pH bằng máy đo pH hoặc giấy đo pH.

Nếu giá trị pH thu được nhỏ hơn 7 chứng tỏ đất trồng bị chua.

2. Các giá trị pH:

+ pH bình thường của máu nằm trong khoảng từ 7,35 đến 7,45

 + pH dịch ở dạ dày có độ pH khoảng 3 - 5,5.
+ pH của nước mưa tại thành phố dao động từ 4,67 – 7,5. Ở các khu công nghiệp, nước mưa có độ pH khoảng 4,72 hoặc dao động từ 3,8 – 5,3. 

+ pH của đất khoảng từ 3 đến 10, với 7 là trung tính. Đất chua có độ pH dưới 7 và đất kiềm có độ pH trên 7. Đất siêu axit (pH < 3,5) và đất kiềm rất mạnh (pH > 9) là rất hiếm.

 + Thay đổi pH của máu có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khoẻ nguy hiểm, bao gồm: Hen suyễn, Tiểu đường, Bệnh tim mạch, Bệnh thận, Bệnh phổi, Bệnh gout,…

+ Một sự thay đổi trong nồng độ pH hoặc lượng các chất tiết acid dạ dày có thể ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa hoặc làm hỏng các bộ phận xung quanh đường tiêu hóa.


Lý thuyết