A. Hoạt động cơ bản - Bài 3B: Cho và nhận

Câu 1

1. Trò chơi: Ai - ở câu chuyện nào?

Bạn thứ nhất nêu tên nhân vật, bạn thứ hai nêu tên câu chuyện có nhân vật đó rồi đổi lượt: bạn thứ hai nêu tên nhân vật, bạn thứ nhất nêu tên câu chuyện. Ai không nói tiếp được là người thua cuộc.

M: Me con bà góa - Sự tích hồ Ba Bể

Trả lời:

Chi-ôm-ca - Truyện Ba anh em

Thủy Tinh - Truyện Sơn Tinh Thủy Tinh

Cám - Truyện Tấm Cám

Sọ Dừa - Truyện Sọ Dừa

Mẹ con bà góa - Truyện Sự tích hồ Ba Bể

Câu 2

2. Nghe thầy cô (hoặc bạn) đọc bài sau:

Người ăn xin

    1. Lúc ấy, tôi đang đi trên phố. Một người ăn xin già lọm khọm đứng ngay trước mặt tôi. 

         Đôi mắt ông lão đỏ đọc và giàn giụa nước mắt. Đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi thảm hại... Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết nhường nào!

        Ông già chìa trước mặt tôi bàn tay sưng húp, bẩn thỉu. Ông rên rỉ cầu xin cứu giúp.

    2. Tôi lục tìm hết túi nọ túi kia, không có tiền, không có đồng hồ, không có cả một chiếc khăn tay. Trên người tôi chẳng có tài sản gì.

         Người ăn xin vẫn đợi tôi. Tay vẫn chìa ra, run lẩy bẩy.

         Tôi chẳng biết làm cách nào. Tôi nắm chặt lấy bàn tay run rẩy kia:

- Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.

    3. Người ăn xin nhìn tôi chằm chằm bằng đôi mắt ướt đẫm. Đôi môi tái nhợt nở nụ cười và tay ông cũng xiết lấy tay tôi: 

- Cháu ơi, cảm ơn cháu ! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão nói bằng giọng khản đặc.

    Khi ấy, tôi chợt hiểu rằng: cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông lão.

                                                                       (Theo Tuốc-ghê-nhép)

Câu 3 -> 4

3. Chọn lời giải nghĩa ở cột phải phù hợp với từ ở cột trái:

Trả lời:

4. Cùng luyện đọc

Mỗi bạn đọc một đoạn, nối tiếp đến hết bài.

(- Đoạn 1:đọc giọng chậm rãi, nhấn giọng ở các từ ngữ tả ông lão ăn xin.

 - Đoạn 2: đọc tốc độ nhanh hơn đoạn 1; hạ giọng lời của nhân vật “tôi” để thể hiện sự áy náy.

 - Đoạn 3: đọc chậm, thể hiện sự cảm động trong lời của ông lão.)

Câu 5

5. Trao đổi, trả lời câu hỏi:

1) Hình ảnh ông lão ăn xin đáng thương như thế nào?

2) Ông lão nhận được tình thương và sự tôn trọng của cậu bé qua những hành động, lời nói nào của cậu?

(Chọn những ý đúng để trả lời:

- Cố gắng tìm quà tặng

- Tặng cụ số tiền ít ỏi của mình

- Lời xin lỗi chân thành

- Cái nắm tay rất chặt)

3) Theo em, cậu bé đã nhận được gì ở ông lão ăn xin?

a. Cậu bé đã nhận được sự thông cảm, lòng biết ơn từ ông lão ăn xin.

b. Cậu bé đã nhận được sự biết ơn, lòng kính trọng từ ông lão ăn xin.

c. Cậu bé đã nhận được sự thương xót, lòng kính trọng từ ông lão ăn xin.

 Trả lời:

1) Hình ảnh đáng thương của ông lão ăn xin được thể hiện ở: đôi mắt đỏ đọc, giàn giụa nước mắt, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi, dáng vẻ xấu xí, bàn tay sưng húp, giọng rên rỉ.

2) Ông lão nhận được tình thương và sự tôn trọng của cậu bé qua những hành động, lời nói:

- Cố gắng tìm quà tặng

- Lời xin lỗi chân thành

- Cái nắm tay rất chặt

3) Điều mà cậu bé đã nhận được ở ông lão ăn xin là:

Đáp án: b. Cậu bé đã nhận được sự biết ơn, lòng kính trọng từ ông lão ăn xin.

Câu 6

6. Tìm hiểu về lời nói, ý nghĩ của nhân vật trong bài văn kể chuyện.

1) Tìm những câu ghi lại lời nói và ý nghĩ của cậu bé trong truyện Người ăn xin.

2) Lời nói và ý nghĩ của cậu bé nói lên điều gì về cậu?

3) Lời nói, ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể sau đây có gì khác nhau?

(a) Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão nói bằng giọng khản đặc.

(b) Bằng giọng khản đặc, ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là tôi đã cho ông rồi.

* Cách kể (a) là lời của ai nói với ai? Dựa vào nhừng từ ngừ và dấu hiệu nào mà em biết điều đó?

* Cách kể (b) là lời của ông lão tự nói với cậu bé hay là lời cậu bé kể lại? Từ ngữ nào cho em biết điều đó?

Trả lời:

1) Những câu ghi lại lời nói và ý nghĩ của cậu bé trong truyện Người ăn xin là:

- Câu ghi lại lời nói của cậu bé: Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.

- Những ý nghĩ của cậu bé:

+ Chao ôi! Cảnh đói nghèo đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết nhường nào!

+ Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông lão.

2) Lời nói và ý nghĩ của cậu bé cho ta thấy được cậu là người giàu lòng nhân ái, biết quan tâm và thương cảm người có hoàn cảnh khó khăn.

3) Sự khác nhau trong lời nói và ý nghĩa của ông lão ăn xin trong hai cách trên là:

- Cách (a) kể nguyên văn lời của nhân vật, đó là lời của ông lão nói với cậu bé. Dấu hiệu nhận biết đó là từ ngừ “Cháu ơi” và dấu gạch đầu dòng.

- Cách (b) kể bằng lời của người kể chuyện, đó là lời của cậu bé kể lại. Dấu hiệu nhận biết là từ “tôi”.