Bài 2. Khoan dung - SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Mở đầu

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 10 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Em hiểu thế nào về lời chia sẻ sau đây của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn?

“Giận hờn, trách móc mà làm gì bởi vì cuộc đời sẽ xóa hết những vết bầm trong tâm hồn chúng ta nếu lòng ta biết độ lượng. Ta biết tha thứ những điều nhỏ thì cuộc đời sẽ tha thứ cho ta những điều lớn hơn”

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ phần lời được trích và tìm hiểu thêm toàn bộ bài hát “Hãy yêu nhau đi” để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Lời của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn viết về sự khoan dung, độ lượng trong cuộc sống. Ông muốn nhấn mạnh rằng nếu con người biết tha thứ cho lỗi lầm của người khác và chính mình thì sẽ nhận lại được nhiều hơn thế.

---

1

Trả lời câu hỏi Khám phá 1 trang 11 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi

1. Trải qua 10 năm (1418 - 1427), cuộc kháng chiến chống quân Minh do Bình Định vương Lê Lợi lãnh đạo đã giành thắng lợi, kết thúc bằng Hội thề Đông Quan. Tướng giặc Vương Thông cùng 10 vạn quân sĩ nhà Minh thể trước núi sông Việt Nam phải thực lòng chấm dứt chiến tranh, rút quân về nước. Căm thù quân Minh đã gây nhiều tội ác cho nhân dân, các tướng lĩnh liền cùng nhau tới khuyên vua nên giết bọn chúng. Vua trả lời rằng: "Trả thù báo oán là chuyện thường tình của mọi người, nhưng không thích giết người là bản tâm của bậc nhân đức. Vả lại, người người ta đã hàng mà mình lại giết thì là điềm xấu không gì lớn bằng. Nếu cốt để hả nỗi căm giận trong chốc lát mà mang tiếng với muôn đời là giết kẻ đã hàng, thì chỉ bằng tha mạng sống cho ức vạn người, để dập tắt mối chiến tranh cho đời sau, sử xanh ghi chép tiếng thơm muôn đời, há chẳng lớn lao sao?". Vua bèn hạ lệnh: "Cánh đường thuỷ, cấp 500 chiếc thuyền, cho Phương Chính, Mã Kỳ lãnh nhận. Cánh đường bộ, cấp lương thảo, cho Sơn Thọ, Hoàng Phúc lãnh nhận. Còn hơn 2 vạn người bị bắt hoặc đầu hàng và 2 vạn con ngựa thì do Mã Anh lãnh nhận... Tất cả đều tới dinh Bồ Đề lạy tạ mà về". Bọn Phương Chính vừa xúc động vừa hồ thẹn đến rơi nước mắt.

(Theo Đại Việt sử ký toàn thư, tập 2 (2003), NXB Văn hoá - Thông tin, trang 438, 439)

2. Trong thư gửi đồng bào Nam Bộ ngày 31-5-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh khuyên: "Năm ngón tay cũng có ngón vẫn ngón dài. Nhưng vắn dài đều họp nhau lại nơi bàn tay. Trong mấy triệu người cũng có người thế này thế khác, nhưng thể này hay thế khác đều dòng dõi của tổ tiên ta. Vậy nên ta phải khoan hồng đại độ. Ta phải nhận rằng đã là con Lạc cháu Hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái quốc. Đối với những đồng bào lạc lối lầm đường, ta phải lấy tinh thần thân ái mà cảm hoá họ".

Trong thư gửi tù binh Pháp nhân dịp Noel ngày 24-12-1946, Người viết: "Tôi mong một ngày gần đây, hai dân tộc Pháp - Việt có thể cùng cộng tác trong vòng hoà bình và thân ái để mưu cầu hạnh phúc chung cho hai dân tộc. Trong khi chờ đợi, các bạn hãy yên lòng và sống dưới sự che chở của chúng tôi, cho đến khi hết chiến tranh, khi đó các bạn sẽ được tự do. Tôi chúc các bạn một ngày Noel vui và một năm tốt đẹp".

(Theo Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 4, NXB Chính trị quốc gia, trang 280, 281, 543)

a. Em hãy nêu những việc làm của Bình Định vương Lê Lợi đối với quân Minh. Những việc làm đó thể hiện truyền thống nào của dân tộc Việt Nam? Nêu ý nghĩa của những việc làm đó

b. Em hãy tìm những chi tiết thể hiện lòng khoan dung của Bác Hồ trong thông tin 2 và nêu ý nghĩa của lòng khoan dung đó

c. Theo em, thế nào là lòng khoan dung? Hãy nêu những biểu hiện và ý nghĩa của lòng khoan dung trong cuộc sống

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các thông tin và trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

a.

Những việc làm của của Bình Định vương Lê Lợi đối với quân Minh	Truyền thống dân tộc Việt Nam được thể hiện	Ý nghĩa
- Tha mạng cho tướng giặc Vương Thông cùng 10 vạn quân sĩ nhà Minh sau khi họ đã thề trước núi sông Việt Nam phải thực lòng chấm dứt chiến tranh và rút quân về nước. - Cấp 500 chiếc thuyền cho Phương Chính và Mã Kỳ để rút quân theo đường thủy. - Cấp lương thảo cho Sơn Thọ và Hoàng Phúc để rút quân theo đường bộ. - Tha cho hơn 2 vạn người bị bắt hoặc đầu hàng và 2 vạn con ngựa để họ trở về nước.	- Truyền thống nhân nghĩa và khoan dung: Thay vì trả thù và giết quân địch đã đầu hàng, Lê Lợi chọn con đường nhân nghĩa, tha thứ và giúp họ trở về nước an toàn. - Truyền thống yêu chuộng hòa bình: Việc tha cho quân Minh và tạo điều kiện cho họ rút về nước nhằm chấm dứt chiến tranh, tránh gây thêm đau thương cho cả hai phía.	- Đối với quân Minh: Giúp chấm dứt chiến tranh một cách hòa bình, tránh thêm những mất mát và đau thương. - Đối với dân tộc Việt Nam: Ghi dấu ấn về lòng nhân nghĩa và khoan dung, tạo nên một hình ảnh cao đẹp về vị lãnh tụ anh minh, nhân từ trong lịch sử. - Về lâu dài: Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn giữa hai dân tộc, tránh để lại hận thù kéo dài.

 

b. Chi tiết thể hiện lòng khoan dung của Bác Hồ

Trong thư gửi đồng bào Nam Bộ, Bác khuyên: "Vậy nên ta phải khoan hồng đại độ. Ta phải nhận rằng đã là con Lạc cháu Hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái quốc. Đối với những đồng bào lạc lối lầm đường, ta phải lấy tinh thần thân ái mà cảm hoá họ."

Trong thư gửi tù binh Pháp nhân dịp Noel, Bác viết: "Tôi mong một ngày gần đây, hai dân tộc Pháp - Việt có thể cùng cộng tác trong vòng hoà bình và thân ái để mưu cầu hạnh phúc chung cho hai dân tộc. Trong khi chờ đợi, các bạn hãy yên lòng và sống dưới sự che chở của chúng tôi, cho đến khi hết chiến tranh, khi đó các bạn sẽ được tự do."

Ý nghĩa của lòng khoan dung đó

Đối với đồng bào Nam Bộ: Lòng khoan dung giúp hàn gắn những rạn nứt trong nội bộ dân tộc, đoàn kết tất cả mọi người dưới ngọn cờ yêu nước.

Đối với tù binh Pháp: Thể hiện lòng nhân ái, tạo điều kiện sống tốt nhất cho họ dù trong hoàn cảnh chiến tranh, qua đó tạo tiền đề cho mối quan hệ hòa bình và hợp tác sau này.

c. Lòng khoan dung là sự rộng lượng, tha thứ cho lỗi lầm của người khác, không giữ hận thù và luôn cố gắng hiểu và thông cảm cho những hoàn cảnh và hành động của người khác.

Những biểu hiện của lòng khoan dung:

- Tha thứ cho người đã làm sai hoặc gây tổn thương đến mình.

- Không giữ lòng hận thù, biết đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu và thông cảm.

- Cư xử nhân ái, sẵn sàng giúp đỡ người khác dù họ đã từng có lỗi với mình.

- Khuyến khích và hỗ trợ người khác sửa đổi lỗi lầm, làm lại từ đầu.

Ý nghĩa của lòng khoan dung trong cuộc sống:

- Đối với cá nhân: Giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi, tạo nên tâm hồn thanh thản và hạnh phúc.

- Đối với xã hội: Góp phần xây dựng một xã hội hòa bình, không có hận thù và bạo lực, tạo môi trường sống lành mạnh và an lành cho mọi người.

- Về mặt tinh thần: Lòng khoan dung là nền tảng của nhiều giá trị đạo đức và tôn giáo, giúp nâng cao phẩm chất con người, xây dựng nhân cách tốt đẹp.

---

2

Trả lời câu hỏi Khám phá 2 trang 12 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Em hãy quan sát các hình ảnh, kết hợp đọc những trường hợp sau để trả lời câu hỏi

Do gây tai nạn nghiêm trọng trong một lần ngủ gật khi đang lái xe khách, anh H phải chấp hành hình phạt tù. Sau khi chấp hành hình phạt, trở về nhà, anh thường lủi thủi một mình, không dám giao tiếp với ai vì ngại bị phân biệt, kì thị. Thấy vậy, T rất thương anh vì trước kia, anh rất vui vẻ, hoà đồng với mọi người. T bàn với các bạn trong xóm tìm cách để gần gũi, động viên, chia sẻ, giúp anh vượt qua được mặc cảm, nhanh chóng hoà nhập với cộng đồng.

a. Dựa vào biểu hiện của lòng khoan dung, em có nhận xét gì về lời nói, việc làm của các chủ thể trong những hình ảnh và trường hợp trên?

b. Em có lời khuyên gì đối với những chủ thể thiếu khoan dung trong những hình ảnh và trường hợp trên?

c. Theo em, để có lòng khoan dung, chúng ta cần làm gì?

Phương pháp giải:

Em hãy quan sát kĩ 2 hình ảnh và đọc trường hợp để trả lời

Lời giải chi tiết:

a.

- Hình ảnh 1: Bạn nữ bên trái đã rất hối hận khi không may làm em của mình bị ngã gãy tay. Đó là một biểu hiện của sự khoan dung. Ngoài ra, bạn nữ bên phải cũng đã lắng nghe, an ủi và động viên bạn của mình, đó cũng là 1 biểu hiện của sự khoan dung

- Hình ảnh 2: Bạn nữ trong hình đã nhận được lời xin lỗi từ người bạn của mình, tuy nhiên, bạn vẫn chưa tha thứ cho lỗi lầm của người bạn đó. Đây không phải là biểu hiện của sự khoan dung.

- Trường hợp: T là một người có lòng khoan dung. Anh ấy không những không phân biệt, kì thị anh H mà còn cố gắng tìm cách giúp đỡ, động viên anh H vượt qua mặc cảm. Còn anh H thì lại thiếu lòng khoan dung cho chính mình. Anh đã chấp hành hình phạt về lỗi lầm của mình nhưng lại chưa thể tha thứ cho hành vi của bản thân.

b.

- Hình ảnh 2: Bạn nữ nên tha thứ cho K vì K đã nhận ra lỗi của mình và xin lỗi bạn.

- Trường hợp: Anh H nên tự tha thứ cho bản thân mình vì anh chấp hành hình phạt cho lỗi lầm của mình. Anh nên cho mình một cơ hội để hòa nhập với cộng đồng, làm lại cuộc đời

c. Để có lòng khoan dung, chúng ta cần:

- Sống chân thành, rộng lượng

- Tôn trọng và chấp nhận sự khác biệt của mỗi người

- Phê phán, lên án sự ích kỉ, hẹp hòi, thiếu sự khoan dung, độ lượng

---

1

Trả lời câu hỏi Luyện tập 1 trang 12 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ, danh ngôn về lòng khoan dung, từ đó xác định biểu hiện, ý nghĩa và rút ra bài học về lòng khoan dung

Phương pháp giải:

Em sưu tầm trên sách báo, internet hoặc tham khảo tại https://loigiaihay.com/congcu.html

Lời giải chi tiết:

Ca dao, tục ngữ, thành ngữ về lòng khoan dung

1. Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại.

2. Mình vì mọi người, mọi người vì mình.

3. Bàn tay có ngón ngắn ngón dài.

4. Năm ngón tay có ngón ngắn ngón dài.

5. Đất có chỗ bồi chỗ lở, ngựa có con dở con hay.

6. Một cây có cành bổng cành la.

7. Một nhà có anh giàu anh khó.

8. Mía có đốt sâu đốt lành.

9. Yêu con người, mát con ta.

10. Yêu con cậu mới đậu con mình.

11. Một con tôm có chật gì sông, một cái lông có chật gì lỗ.

12. Cao cành nở ngọn, mọi bạn mọi đến.

13. Mình vì mọi người, mọi người vì mình.

14. Cao cành nở ngọn, mọi bạn mọi đến.

15. Một sự nhịn là chín sự lành.

Danh ngôn về lòng khoan dung

"Khoan dung là đức tính của kẻ mạnh." - Mahatma Gandhi

"Khoan dung là chìa khóa để mở ra những cánh cửa của lòng hận thù." - Lão Tử

"Chúng ta không thể thực sự yêu thương nếu không có sự khoan dung." - Osho

"Khoan dung là sự thấu hiểu rằng mỗi người đều có những lỗi lầm." - Elbert Hubbard

"Khoan dung là dấu hiệu của một trái tim cao thượng." - Voltaire

Biểu hiện của lòng khoan dung

- Tha thứ, bỏ qua cho lỗi lầm của người khác, không giữ mãi sự thù hận

- Hiểu và thông cảm cho hoàn cảnh của người khác

- Tôn trọng những quan điểm, sở thích và lối sống khác với bản thân

- Sẵn sàng đối mặt và xử lí những tình huống khó khăn một cách bình tĩnh và kiên nhẫn

Ý nghĩa của lòng khoan dung

- Lòng khoan dung giúp tạo ra một môi trường hòa thuận, giảm bớt mâu thuẫn và xung đột.

- Một xã hội khoan dung sẽ tôn trọng và bảo vệ quyền lợi của mọi người, từ đó phát triển bền vững và công bằng hơn.

- Người có lòng khoan dung thường có tâm hồn thanh thản, không bị gánh nặng bởi sự hận thù hay oán giận.

Bài học về lòng khoan dung

- Tha thứ không chỉ giúp người khác cảm thấy nhẹ nhàng, mà còn giải phóng chính bản thân mình khỏi sự tức giận và đau khổ.

- Mỗi người đều có một con đường riêng, hãy học cách chấp nhận và tôn trọng sự khác biệt để tạo ra một môi trường sống đa dạng và phong phú.

- Hãy bắt đầu từ những việc nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày như kiên nhẫn lắng nghe, không phán xét vội vàng, và luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác.

---

2

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 12 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Em đồng tình/ không đồng tình với ý kiến nào dưới đây về lòng khoan dung? Vì sao?

a. Khoan dung là bỏ qua mọi lỗi lầm của người khác

b. Không biết tha thứ cho bản thân mình là không khoan dung

c. Khoan dung là phải quyết liệt phê phán tất cả những người mắc sai lầm

d. Khoan dung là chấp nhận mọi sở thích, thói quen của người khác

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các ý kiến và đưa ra quan điểm cá nhân. Giải thích lí do cụ thể

Lời giải chi tiết:

a. Không đồng tình. Khoan dung là tha thứ, bỏ qua lỗi lầm cho người khác khi họ đã biết hối hận và sửa chữa lỗi lầm của mình.

b. Đồng tình. Khoan dung không chỉ là tha thứ cho lỗi lầm của  người khác mà còn là tha thứ cho chính bản thân mình, chấp nhận lỗi sai của bản thân và sửa chữa những lỗi sai đó

c. Không đồng tình. Người có lòng khoan dung cần phê phán những hành vi mắc sai lầm nhưng không nên quá quyết liệt. Cần có sự kiên nhẫn giải thích cho người mắc sai lầm hiểu được cái sai của mình, giúp họ nhận ra được lỗi lầm của bản thân

d. Không đồng tình. Khoan dung là chấp nhận sự khác biệt, những sở thích và thói quen đúng của người khác chứ không phải là tất cả. Những sở thích, thói quen trái với pháp luật, đạo đức thì cần phải phê phán.

---

3

Trả lời câu hỏi Luyện tập 3 trang 13 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Từ câu danh ngôn dưới đây, em hãy viết một đoạn văn về tác hại của sự thiếu khoan dung trong cuộc sống

“Không khoan dung cũng là một hình thức bạo lực và là trở ngại cho sự phát triển của một tinh thần dân chủ thực sự” – Mahatma Gandhi

Phương pháp giải:

Đọc kĩ câu danh ngôn và nêu quan điểm của em

Lời giải chi tiết:

Câu danh ngôn của Mahatma Gandhi: "Không khoan dung cũng là một hình thức bạo lực và là trở ngại cho sự phát triển của một tinh thần dân chủ thực sự" nhấn mạnh tác hại sâu sắc của sự thiếu khoan dung trong cuộc sống. Thiếu khoan dung không chỉ làm tổn thương tinh thần mà còn tạo ra những mâu thuẫn, xung đột và bất hòa trong cộng đồng. Khi mọi người không chấp nhận sự khác biệt, họ dễ dàng trở nên cứng nhắc và áp đặt quan điểm cá nhân, từ đó gây ra áp lực, bạo lực tinh thần và thậm chí bạo lực thể chất đối với những người xung quanh. Sự thiếu khoan dung làm suy giảm khả năng đối thoại và hợp tác, khiến xã hội trở nên chia rẽ và mất đi sự gắn kết cần thiết để phát triển bền vững. Hơn nữa, trong một môi trường thiếu khoan dung, tinh thần dân chủ bị bóp nghẹt vì những ý kiến trái chiều không được tôn trọng và lắng nghe, dẫn đến sự mất cân bằng quyền lực và áp bức. Điều này cản trở sự phát triển của một xã hội công bằng, nơi mọi người có quyền tự do biểu đạt và được đối xử bình đẳng. Vì vậy, lòng khoan dung không chỉ là một đức tính cần thiết mà còn là nền tảng cho một xã hội dân chủ, hòa bình và phát triển.

---

4

Trả lời câu hỏi Luyện tập 4 trang 13 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Em hãy đọc các tình huống sau để trả lời câu hỏi:

a. D luôn cảm thấy day dứt vì đã mắc lỗi với ông nội. Bây giờ, ông đã mất, D càng cảm thấy ân hận vì không còn cơ hội để nhận lỗi với ông nữa.

Nếu là bạn của D, em sẽ khuyên D điều gì?

b. Do không tìm hiểu kĩ, Q nói với thầy giáo rằng P làm hỏng thiết bị của phòng thí nghiệm. Bị phê bình oan, P giận và nói sẽ không chơi với Q nữa. Cuối năm học, Q cùng gia đình chuyển tới nơi khác. Trước khi đi, Q nhắn tin muốn gặp để chào và xin lỗi P. Khi ấy, P vẫn còn giận Q nên băn khoăn không biết có nên gặp Q không

Theo em, P nên làm gì?

c. K rủ T tham gia một nhóm bạn. Trong nhóm đó có một số người hay bình luận khiếm nhã về trang phục, hình dáng và đời tư của người khác.

Nếu là T em sẽ nói gì với K?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các tình huống, đặt mình vào vị trí của các nhân vật trong tình huống để đưa ra cách xử lí phù hợp

Lời giải chi tiết:

a. Nếu là bạn của D, em sẽ khuyên D nên tha thứ cho bản thân mình. Nếu ông nội của D còn sống chắc chắn cũng sẽ tha thứ cho bạn ấy và ông cũng không muốn cháu của mình day dứt mãi vì một lỗi lầm như vậy. Con cháu vui vẻ là niềm hạnh phúc của ông bà

b. Theo em, P nên cho Q và chính mình một cơ hội. P nên đi gặp Q và chấp nhận lời xin lỗi của Q. Câu chuyện cũng xảy ra được một thời gian rồi, Q cũng sắp chuyển đi nơi khác, P tha thứ cho Q thì cả hai bạn đều sẽ nhẹ nhàng hơn.

c. Nếu là T, em sẽ nói: “Xin lỗi K, tớ không thể tham gia nhóm học tập đó của cậu được. Vì tớ thấy tớ không phù hợp với một số bạn trong nhóm đó. Tớ không thích việc các bạn bình luận khiếm nhã về trang phục, hình dáng và đời tư của người khác. Tớ nghĩ đó là một việc làm không tốt, cậu nên góp ý với các bạn đó nhé”

---

5

Trả lời câu hỏi Luyện tập 5 trang 13 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Em hãy nêu một số tình huống thường gặp trong cuộc sống đòi hỏi lòng khoan dung và đưa ra cách ứng xử theo bảng gợi ý sau:

Không gian	Tình huống	Cách ứng xử
Gia đình
Nhà trường
Xã hội

Phương pháp giải:

Em liên hệ thực tế để hoàn thành bảng

Lời giải chi tiết:

Không gian	Tình huống	Cách ứng xử
Gia đình	Em trai của em không may làm hỏng món đồ chơi mà em yêu thích	Nhắc nhở em lần sau nên cẩn thận khi sử dụng đồ của người khác, tránh làm hỏng
	Vì bận công việc nên bố mẹ không thể đưa em đi chơi như đã hứa	Nên chia sẻ với bố mẹ về cảm xúc của mình, bày tỏ mong muốn với bố mẹ, không nên giận dỗi bố mẹ
Nhà trường	Bạn không may xô vào người khiến em bị ngã	Nhắc nhở bạn nên chú ý khi đi lại, tránh va trúng phải người khác
	Bạn bị đình chỉ thi vì sử dụng tài liệu	Không chế giễu, kì thị bạn mà chia sẻ, khuyên nhủ bạn không nên làm như vậy
Xã hội	Đi đường không may va phải xe của người khác	Xin lỗi và cùng thống nhất tìm cách giải quyết  phù hợp

---

1

Trả lời câu hỏi Vận dụng 1 trang 13 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Hãy thiết kế một sản phẩm (bức tranh, thông điệp, tiểu phẩm, đoạn thơ,…) về vai trò của lòng khoan dung trong cuộc sống và chia sẻ ý nghĩa về sản phẩm đó.

Phương pháp giải:

Tham khảo một số ý tưởng trên internet theo từ khóa: tranh về khoan dung, thông điệp hay về khoan dung,…

Lời giải chi tiết:

Tiểu phẩm: Bóng Cây Khoan Dung

Nhân vật:

1. Ông Bảy - Một cụ già trong làng, luôn giúp đỡ và khuyên nhủ mọi người.

2. Hùng - Một chàng trai trẻ, nóng tính và thiếu kiên nhẫn.

3. Lan - Bạn gái của Hùng, luôn cố gắng giúp Hùng thay đổi.

4. Người dân trong làng - Một vài người để tạo không khí cho câu chuyện.

 

Cảnh 1: Ngôi làng yên bình, người dân đang sinh hoạt hàng ngày.

Bối cảnh làng quê, có một cây cổ thụ lớn ở giữa làng, dưới gốc cây là ông Bảy đang ngồi đọc sách. Hùng và Lan đi qua, Hùng có vẻ bực tức về điều gì đó.

Hùng: (Giận dữ) Tại sao lúc nào cũng vậy? Họ luôn khiến tôi phát điên lên!

Lan: (Nhẹ nhàng) Bình tĩnh nào Hùng, không phải chuyện gì cũng cần phải nóng nảy. Hãy ngồi xuống và nghỉ ngơi một chút đi.

Ông Bảy: (Mỉm cười) Chào các cháu, có chuyện gì mà Hùng lại tức giận thế?

Hùng: (Bực bội) Mọi người trong làng này thật khó chịu, họ luôn chọc tức cháu.

Ông Bảy: (Điềm đạm) Hùng à, ngồi xuống đây và nghe ta kể một câu chuyện.

Cảnh 2: Câu chuyện của ông Bảy

Ông Bảy bắt đầu kể câu chuyện dưới bóng cây cổ thụ.

Ông Bảy: Ngày xưa, ở ngôi làng này cũng có một chàng trai trẻ như cháu, anh ta nóng tính và khó chịu với mọi người. Một ngày nọ, anh ta gặp một cụ già thông thái, người đã khuyên anh ta hãy học cách khoan dung, chấp nhận và tha thứ. Cụ già dẫn anh ta đến một cây cổ thụ lớn, giống như cây này, và nói rằng mỗi khi anh ta tức giận, hãy nhớ đến cây cổ thụ này. Mỗi chiếc lá trên cây là một hành động khoan dung, giúp cây trở nên xanh tươi và mạnh mẽ.

Lan: (Chăm chú nghe) Và rồi sao nữa ông?

Ông Bảy: Chàng trai ấy bắt đầu thay đổi, mỗi khi tức giận, anh ta lại nhìn cây cổ thụ và nghĩ về lời cụ già. Anh ta dần học cách kiên nhẫn, tha thứ, và chấp nhận người khác. Cuối cùng, anh ta trở thành một người được mọi người yêu quý và tôn trọng.

Cảnh 3: Sự thay đổi của Hùng

Hùng trầm ngâm suy nghĩ về câu chuyện của ông Bảy.

Hùng: (Nhẹ nhàng) Có lẽ cháu cũng nên học cách khoan dung như chàng trai trong câu chuyện của ông.

Lan: (Vui mừng) Đúng vậy, Hùng. Hãy thử một lần nhé, vì chúng ta và vì chính bản thân anh.

Ông Bảy: (Gật đầu) Khoan dung là chìa khóa mở ra cánh cửa của lòng hận thù. Cháu sẽ thấy cuộc sống dễ chịu và hạnh phúc hơn nhiều.

Hùng bắt đầu thay đổi, anh ta học cách kiên nhẫn và tha thứ cho những lỗi lầm nhỏ nhặt của người khác. Mọi người trong làng nhận thấy sự thay đổi tích cực của Hùng và tôn trọng anh hơn.

Cảnh 4: Kết thúc

Dưới bóng cây cổ thụ, mọi người trong làng tụ tập, Hùng và Lan cùng ông Bảy cười nói vui vẻ.

 

Người dân 1: Hùng bây giờ thay đổi nhiều rồi, cậu ấy thật sự trở thành một người khoan dung và tốt bụng.

Người dân 2: Đúng vậy, lòng khoan dung đã làm cho cuộc sống của chúng ta tốt đẹp hơn.

Ông Bảy: (Mỉm cười) Khoan dung không chỉ là tha thứ cho người khác, mà còn là tha thứ cho chính mình. Hãy luôn nhớ rằng, mỗi hành động khoan dung giống như một chiếc lá trên cây, làm cho cuộc sống của chúng ta xanh tươi và đẹp đẽ hơn.

Tiểu phẩm kết thúc với cảnh mọi người cùng nhau vui vẻ dưới bóng cây cổ thụ, biểu tượng của lòng khoan dung và sự đoàn kết.

Ý nghĩa của tiểu phẩm:

Tiểu phẩm "Bóng Cây Khoan Dung" nhấn mạnh vai trò quan trọng của lòng khoan dung trong cuộc sống. Qua câu chuyện của ông Bảy và sự thay đổi của Hùng, tiểu phẩm muốn truyền tải thông điệp rằng khoan dung không chỉ giúp cá nhân sống hạnh phúc hơn mà còn tạo ra một cộng đồng đoàn kết, hòa bình và yêu thương. Lòng khoan dung là chìa khóa mở ra cánh cửa của lòng hận thù, mang lại sự thanh thản và niềm vui cho cả người tha thứ và người được tha thứ.

---

2

Trả lời câu hỏi Vận dụng 2 trang 13 SGK GDCD 9 Kết nối tri thức

Em hãy viết một bức thư gửi tới người mà em cảm thấy ân hận khi đã từng ứng xử thiếu khoan dung với họ

Phương pháp giải:

Em nhớ lại về những hành động thiếu khoan dung của bản thân và hoàn thành bài tập

Lời giải chi tiết:

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 16 tháng 5 năm 2024

Gửi Minh,

Đã lâu rồi chúng ta không gặp nhau, và cũng đã rất lâu tôi không ngừng suy nghĩ về những gì đã xảy ra giữa chúng ta. Hôm nay, tôi muốn gửi đến bạn bức thư này, không chỉ để hỏi thăm sức khỏe mà còn để bày tỏ lòng ân hận về những hành động thiếu khoan dung mà tôi đã thể hiện với bạn trước đây.

Minh thân mến, tôi nhớ rõ ngày hôm đó, khi chúng ta có một cuộc tranh cãi lớn. Trong lúc nóng giận, tôi đã không kiểm soát được lời nói và hành động của mình, đã nói những điều không nên nói và làm tổn thương bạn. Khi đó, tôi chỉ nghĩ đến cảm xúc và cái tôi của mình mà quên đi tình bạn mà chúng ta đã xây dựng từ lâu.

Thời gian trôi qua, tôi nhận ra rằng sự nóng nảy và thiếu khoan dung của mình đã khiến mối quan hệ giữa chúng ta trở nên xa cách. Tôi đã không lắng nghe, không hiểu và không thông cảm với hoàn cảnh của bạn. Tôi đã quên mất rằng mỗi người đều có những khó khăn và thử thách riêng, và điều chúng ta cần làm là thấu hiểu và chia sẻ thay vì chỉ trích và trách móc.

Qua bức thư này, tôi muốn chân thành xin lỗi bạn. Tôi rất ân hận về những gì đã xảy ra và mong rằng bạn có thể tha thứ cho những sai lầm của tôi. Tôi hy vọng chúng ta có thể vượt qua những hiểu lầm và xây dựng lại tình bạn đã từng rất quý giá đối với tôi.

Minh à, khoan dung không chỉ là tha thứ cho người khác mà còn là học cách tha thứ cho chính bản thân mình. Tôi đang cố gắng học hỏi và thay đổi để trở thành một người tốt hơn, biết lắng nghe và thấu hiểu hơn. Tôi mong rằng chúng ta có thể cùng nhau bước qua những khó khăn này và tìm lại sự gắn kết đã từng có.

Rất mong nhận được hồi âm từ bạn. Chúc bạn luôn mạnh khỏe và hạnh phúc.

Thân mến,

Nam