Bài 3. Lao động cần cù, sáng tạo - SGK GDCD 8 Cánh diều

Mở đầu

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 15 Bài 3 GDCD 8 Cánh diều

 Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

Lời giải chi tiết:

- Một số câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về sự cần cù, sáng tạo trong lao động:

+ “Cần cù bù thông minh”

+ “Cái khó ló cái khôn”

+ “Một phút nghĩ hay hơn cả ngày quần quật”

+ “Chịu khó mới có mà ăn”.

+ “Muốn ăn thì phải chăm làm/ Một hạt thóc vàng, chín hạt mồ hôi”.

+ “Rủ nhau đi cấy đi cày/ Bây giờ khó nhọc, có ngày phong lưu”.

+ “Có làm thì mới có ăn/ Không dưng ai dễ đem phần đến cho”.

1

Trả lời câu hỏi Khám phá 1 trang 15 Bài 3 GDCD 8 Cánh diều

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

a. Em hãy cho biết sự cần cù, sáng tạo trong lao động được thể hiện như thế nào trong từng thông tin trên.

b. Em hãy kể thêm những biểu hiện khác của sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

Lời giải chi tiết:

a.

- Thông tin 1: sự cần cù, sáng tạo trong lao động của Giáo sư Trần Đại Nghĩa:

+ Thiếu tướng, Giáo sư Viện sĩ Trần Đại Nghĩa luôn hăng say học tập và làm việc.

+ Ông đã sáng chế được nhiều loại vũ khí, như: vũ khí súng không giật, súng ba-dô-ca,...

+ Trong hoàn cảnh khắc nghiệt của chiến tranh và tình trạng lạc hậu về mọi mặt, ông đã tận dụng các phương tiện hiện có để góp phần quan trọng cho sự nghiệp giữ nước và dựng nước.

- Thông tin 2: sự cần cù, sáng tạo trong lao động của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

+ Bác Hồ luôn chú ý, học hỏi tiếng Pháp từ những người xung quanh, ví dụ: khi còn ở trên chuyến tàu sang Pháp, Bác tranh thủ lúc rảnh rỗi để học đọc và viết tiếng Pháp với hai người lính trẻ; Khi đến thành phố Lơ Ha-vơ-rơ, Bác học tiếng với cô Sen,…

+ Với lòng quyết tâm và ý chí mạnh mẽ, Bác đã tìm được cho mình nhiều phương pháp học tập thông minh và sáng tạo. Ví dụ: ghi chép từ vựng vào cánh tay để vừa làm, vừa tranh thủ học; học được chữ nào bác ghép câu dùng ngay,…

+ Bác không xấu hổ, không tự ti vì khả năng tiếng Pháp kém mà luôn sẵn sàng học hỏi và nhờ chủ bút tờ báo “Đời sống thợ thuyền” góp ý, giúp mình sửa chữa, khắc phục lỗi sai trong các bài văn, bài báo.

b. Biểu hiện của cần cù và sáng tạo

- Biểu hiện của cần cù trong lao động:

+ Chăm chỉ, nỗ lực vươn lên trong học tập và cuộc sống.

+ Tích cực trau dồi bản thân để trở thành công dân tốt, có ích cho xã hội.

- Biểu hiện của sáng tạo trong lao động:

+ Luôn suy nghĩ, cải tiến tìm tòi cái mới.

+ Tìm cách giải quyết tối ưu để nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc.

2

Trả lời câu hỏi Khám phá 2 trang 17 Bài 2 GDCD 8 Cánh diều

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

a. Em hãy cho biết những việc làm nào của Giáo sư Đặng Văn Ngữ thể hiện sự cần cù, sáng tạo? Những việc làm đó mang lại kết quả gì?

b. Theo em, cần cù, sáng tạo trong lao động có ý nghĩa như thế nào?

Lời giải chi tiết:

a. Những việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo của Giáo sư Đặng Văn Ngữ:

+ Giáo sư Đặng Văn Ngữ luôn hăng say học tập và làm việc.

+ Trong thời kì kháng chiến chống Pháp, tại phòng thí nghiệm đơn sơ bằng tre, nứa, lá giữa núi rừng Việt Bắc (Chiêm Hoá, Tuyên Quang), ông đã nghiên cứu và sản xuất thành công thuốc kháng sinh, nước lọc pê-ni-xi-lin từ giống nấm ông đem từ Nhật về.

- Việc sản xuất được “nước lọc pê-ni-xi-lin” của Giáo sư Đặng Văn Ngữ có ý nghĩa đặc biệt lớn:

+ Chính những liều thuốc pê-ni-xi-lin này của ông sau đó đã có mặt khắp các chiến trường giúp làm lành vết thương của chiến sĩ và đồng bào ta.

+ Góp phần đắc lực cho công cuộc kháng chiến chống Pháp đi đến thắng lợi.

b. Ý nghĩa của cần cù, sáng tạo trong lao động:

+ Cần cù, sáng tạo trong lao động giúp con người hoàn thiện và phát triển phẩm chất, năng lực để nâng cao hiệu quả lao động, góp phần xây dựng quê hương, đất nước.

+ Người có đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động sẽ nhận được sự yêu quý và tôn trọng của mọi người xung quanh.

3

Trả lời câu hỏi Khám phá 3 trang 18 Bài 3 GDCD 8 Cánh diều

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

a. Theo em, bạn An đã thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập như thế nào?

b. Em hãy cho biết, bạn Minh đã thể hiện sự sáng tạo trong lao động như thế nào. Hãy kể thêm những cách sáng tạo trong lao động khác mà em biết.

Lời giải chi tiết:

a. Sự cần cù, sáng tạo trong học tập của bạn An được thể hiện ở việc: khi giải quyết những bài tập, những vấn đề giáo viên đặt ra, An luôn đặt câu hỏi “tại sao?”, “làm thế nào?" và trao đổi cùng thầy cô, bạn bè hoặc tìm thêm thông tin từ sách, báo, tạp chí, Internet,... để tìm cách giải quyết.

b. Sự sáng tạo trong lao động của bạn Minh được thể hiện ở việc: M đã tái chế những chai nhựa không dùng nữa để làm thành những chậu hoa nhỏ, xinh xắn trang trí trong vườn.

- Một số cách sáng tạo trong lao động khác mà em biết:

+ Dùng sơ đồ tư duy để tóm tắt và ôn tập kiến thức.

+ Tận dụng những nguyên liệu sẵn có để sáng tạo ra những món ăn mới, giúp mọi người trong gia đình ăn ngon miệng hơn.

+ Tái chế những bìa carton không dùng đến thành ống đựng đồ dùng học tập.

+ Ủ phân xanh (để bón cây) từ rác thải nhà bếp.

+ Tận dụng vỏ của các loại quả như: dứa, chanh, bưởi.. để ủ, làm Enzim tẩy rửa.

1

Trả lời câu hỏi Luyện tập 1 trang 19 Bài 3 GDCD 8 Cánh diều

Trong những việc làm dưới đây, việc làm nào thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập, lao động? Vì sao?

A. Làm đề cương ôn tập các môn học bằng sơ đồ tư duy.

B. Vẽ tự do trên tường đường phố.

C. Lập bảng kế hoạch thực hiện việc nhà trong một tháng.

D. Học tiếng Anh qua các bài hát.

E. Trao đổi kinh nghiệm học tập với các bạn trong lớp.

G. Tìm nhiều cách khác nhau để giải quyết một vấn đề giáo viên đưa ra.

H. Sử dụng túi vải thay túi ni-lông khi đi mua hàng.

Lời giải chi tiết:

- Những việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập và lao động là:

+ Làm đề cương ôn tập các môn học bằng sơ đồ tư duy.

+ Lập bảng kế hoạch thực hiện việc nhà trong một tháng.

+ Học tiếng Anh qua các bài hát.

+ Trao đổi kinh nghiệm học tập với các bạn trong lớp.

+ Tìm nhiều cách khác nhau để giải quyết một vấn đề giáo viên đưa ra.

+ Sử dụng túi vải thay túi ni-lông khi đi mua hàng.

- Giải thích: những việc làm này đã thể hiện:

+ Thái độ và quyết tâm nỗ lực vươn lên, không ngại khó khăn, gian khổ trọng học tập và lao động;

+ Sự suy nghĩ để tìm tòi ra cái mới, tìm cách giải quyết tối ưu để nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc.

2

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 19 Bài 3 GDCD 8 Cánh diều

Trong giờ làm việc nhóm, bạn A nói riêng với bạn B: “Nhóm mình có bạn H học giỏi nên chúng mình không cần suy nghĩ hay làm gì đâu, vì đã có bạn H làm hết rồi”.

a) Theo em, lời nói của bạn A như vậy có đúng không? Vì sao?

b) Nếu em là bạn B, em sẽ nói gì với A?

Lời giải chi tiết:

- Yêu cầu a) Lời nói của bạn A chưa đúng. Vì: lời nói và hành động của A đã thể hiện thái độ lười biếng, ỷ lại vào người khác, thiếu sự tích cực và tự giác trong quá trình học tập.

- Yêu cầu b) Nếu là bạn B, em sẽ nói với A rằng: “H có kết quả học tập tốt, nhưng chúng ta không nên ỷ lại vào cậu ấy, vì đây là nhiệm vụ học tập chung của cả nhóm, chúng ta nên tích cực hợp tác, trao đổi, đưa ra ý kiến để cùng hoàn thành nhiệm vụ này”.

3

Trả lời câu hỏi Luyện tập 3 trang 19 Bài 3 GDCD 8 Cánh diều

Thấy khách đến cửa hàng bánh của mình ngày càng giảm, anh T đã nghĩ ra nhiều cách để thu hút khách như: bổ sung thêm nhiều vị mới, thiết kế lại nhãn dán, giảm giá, tích điểm đổi quả,...

Em nhận xét thế nào về việc làm của anh T? Hãy kể thêm những việc làm thể hiện sự sáng tạo trong lao động mà em biết.

Lời giải chi tiết:

- Nhận xét: việc làm của anh T đã cho thấy anh T rất cần cù và sáng tạo trong lao động. Việc đưa ra nhiều biện pháp, như: bổ sung nhiều vị bánh mới; tổ chức nhiều hoạt động khuyến mãi,… sẽ góp phần giúp tình hình kinh doanh của cửa hàng trở nên tốt hơn.

- Một số việc làm thể hiện sự sáng tạo trong học tập, lao động:

+ Dùng sơ đồ tư duy để tóm tắt và ôn tập kiến thức.

+ Tiếp thu kiến thức lịch sử thông qua: phim hoạt hình, truyện tranh, phim tài liệu,…

+ Tận dụng những nguyên liệu sẵn có để sáng tạo ra những món ăn mới, giúp mọi người trong gia đình ăn ngon miệng hơn.

+ Tái chế những bìa carton không dùng đến thành ống đựng đồ dùng học tập.

+ Ủ phân xanh (để bón cây) từ rác thải nhà bếp.

+ Tận dụng vỏ của các loại quả như: dứa, chanh, bưởi.. để ủ, làm Enzim tẩy rửa.

4

Trả lời câu hỏi Luyện tập 4 trang 19 Bài 3 GDCD 8 Cánh diều

Ca dao Việt Nam có câu: “Đời người có một gang tay/ Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang”

Em hãy cùng bạn thảo luận và chia sẻ về ý nghĩa của câu ca dao trên.

Lời giải chi tiết:

Câu ca dao “Đời người có một gang tay/ Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang” muốn khuyên mọi người: hãy chăm chỉ, cần cù trong lao động và học tập; không nên lười nhác, lãng phí thời gian.

1

Trả lời câu hỏi Vận dụng 1 trang 19 Bài 3 GDCD 8 Cánh diều

Em hãy sưu tầm những bài báo, hình ảnh, tư liệu về những tấm gương cần cù, sáng tạo trong lao động để xây dựng thành tập san trưng bày tại lớp.

Lời giải chi tiết:

2

Trả lời câu hỏi Vận dụng 2 trang 19 Bài 3 GDCD 8 Cánh diều

Em hãy chia sẻ một việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động của em với bạn bè, thầy cô trong lớp.

Lời giải chi tiết:

Một số việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động của em:

- Dùng bìa carton để tạo ra ống đựng đồ dùng học tập.

- Tái chế các vỏ chai nhựa không dùng đến thành một số vật dụng, như: chậu trồng cây, chuông gió,…

- Dùng vỏ dứa để ủ Enzim sinh học, sau đó dùng Enzim này để rửa bát, lau nhà,…

- Tái chế dầu, mỡ thừa (sau khi chế biến thức ăn) để làm xà phòng tẩy rửa nhà vệ sinh.