Bài 7. Phòng, chống bạo lực học đường

Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 38 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Hãy kể lại một hành vi bạo lực học đường mà em đã gặp phải hoặc chứng kiến. Em có suy nghĩ và cảm nhận gì về hành vi đó.

Phương pháp giải:

- Kể lại một hành vi bạo lực học đường mà em đã gặp phải hoặc chứng kiến, từ đó nêu lên suy nghĩ của bản thân về hành động đó.

Lời giải chi tiết:

Năm em học lớp 8, một số bạn nữ trong lớp em rủ nhau bắt nạt, đánh đập, chửi bới, xúc phạm P chỉ vì nghi ngờ bạn đó nói xấu mình với thầy cô giáo.

Hành vi đó là tiêu biểu cho nạn bạo lực học đường trong giới học sinh. Điều đó khiến P không dám đến lớp, dẫn đến việc học hành chểnh mảng, kết quả học tập giảm sút.

---

1

Trả lời câu hỏi trang 39 SGK GDCD 7– Kết nối tri thức:

Em hãy đọc các thông tin, trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Bạo lực học đường là gì? Hãy nêu các biểu hiện của bạo lực học đường trong các trường hợp trên. Theo em, còn có những biểu hiện nào khác của bạo lực học đường?

b) Hãy nêu những nguyên nhân của bạo lực học đường trong các trường hợp trên.Theo em, bạo lực học đường còn do nguyên nhân nào khác?

c) Trong các trường hợp trên, các bạn C, H, Q, N đã phải chịu những hậu quả gì? Em hãy liệt kê những tác hại của bạo lực học đường theo gợi ý dưới đây

Phương pháp giải:

- Đọc thông tin, trường hợp nêu khái niệm bạo lực học đường. Nêu được các biểu hiện của bạo lực học đường trong các trường hợp. Liệt kê thêm những biểu hiện khác của bạo lực học đường.

- Nêu những nguyên nhân của bạo lực học đường trong các trường hợp trên. Liệt kê thêm những nguyên nhân khác của bạo lực học đường mà em biết.

- Nêu hậu quả mà các bạn C, H, Q, N đã phải chịu trong các trường hợp. Liệt kê thêm những tác hại của bạo lực học đường theo gợi ý

Lời giải chi tiết:

a)

Bạo lực học đường là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập, xâm hại thân thể, sức khỏe; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi và các hành vi cố ý khác tổn hại về thể chất, tinh thần của người học xảy ra trong cơ sở giáo dục hoặc lớp độc lập.

Biểu hiện của bạo lực học đường:

- Trường hợp 1: C kết bạn với đối tượng xấu, tụ tập, gây gổ, đánh nhau

- Trường hợp 2: H bị các bạn cùng lớp cô lập, nói xấu, ghép ảnh chế giễu khiến cho H vô cùng tự ti.

- Trường hợp 3: N đã trêu chọc Q khiến cho Q cảm thấy mất thể diện, còn Q thì vì bạn trêu chọc mà đã đánh N.

Biểu hiện khác của bạo lực học đường:

- Chửi bới, chê bai, khủng bố, cô lập.

- Sử dụng điện thoại di động để ghi hình vụ hành hung, sau đó đưa lên mạng Internet.

- Lan truyền những thông tin sai sự thật.

b)

Nguyên nhân của bạo lực học đường:

- Trường hợp 1: Do C thiếu sự quan tâm, dạy dỗ của gia đình do bố mẹ thường xuyên vắng nhà, nên đã giao du với những người bạn xấu

- Trường hợp 2: Do xảy ra mâu thuẫn trên mạng xã hội

- Trường hợp 3: Do tính cách của N thì thích trêu chọc bạn, còn Q thì không giữ được bình tĩnh khi bị trêu chọc đã dẫn tới xô xát với nhau.

Nguyên nhân khác của bạo lực học đường:

+ Do đặc điểm tâm sinh lí của lứa tuổi học sinh

+ Do thiếu kiến thức, thiếu kĩ năng sống

+ Do ảnh hưởng từ môi trường gia đình, môi trường xã hội không lành mạnh

+ Do sự thiếu quan tâm từ cơ sở giáo dục,..

c)

Hậu quả:

- Trường hợp 1: Bạn C bị nhà trường kỷ luật

- Trường hợp 2: Bạn H có dấu hiệu bị trầm cảm, khủng hoảng tâm lí.

- Trường hợp 3: Bạn Q và N bị kỉ luật

Tác hại của bạo lực học đường:

Tác hại của bạo lực học đường
Đối với học sinh	Bị ảnh hưởng về tinh thần và thể chất cho người bị hành hung; ảnh hưởng đến quá trình phát triển nhân cách của các em học sinh.
Đối với gia đình	Gây ra những hình ảnh xấu ảnh hưởng đến tương lai gia đình, gây bất hòa, chia rẽ các mối quan hệ trong gia đình.
Đối với nhà trường và xã hội	Gây ra những hình ảnh xấu ảnh hưởng đến tương lai của học sinh và nhà trường, làm chậm quá trình phát triển của đất nước

---

2

Trả lời câu hỏi trang 39 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Trong những trường hợp trên, các bạn đã làm gì để phòng tránh bạo lực học đường?

b) Theo em, học sinh cần làm gì để phòng tránh bạo lực học đường?

Phương pháp giải:

- Đọc trường hợp và nêu những việc làm các bạn đã làm để phòng tránh bạo lực học đường.

- Liệt kê thêm những việc làm học sinh cần làm để phòng tránh bạo lực học đường mà em biết.

Lời giải chi tiết:

a)

Trường hợp 1: V chia sẻ sự việc với mẹ và nhờ đến sự giúp đỡ của cô giáo

Trường hợp 2: Th đã chủ động nhận sai và xin lỗi

b) Theo em, học sinh cần:

+ Kết bạn với những bạn tốt

+ Trang bị cho bản thân những kiến thức, kĩ năng liên quan đến bạo lực học đường.

+ Thông báo cho giáo viên hoặc những người lớn đáng tin cậy khi phát hiện nguy cơ bạo lực học đường.

+ Rời khỏi những nơi có nguy cơ xảy ra bạo lực học đường.

Bên cạnh đó, học sinh cần tránh:

+ Kết bạn với những bạn xấu

+ Tỏ thái độ tiêu cực với bạn bè

+ Tụ tập ở những nơi có nguy cơ xảy ra bạo lực học đường

---

3

Trả lời câu hỏi trang 40 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy nhận xét cách ứng phó của T và B trong các trường hợp trên.

b) Theo em học sinh nên làm gì và không nên làm gì khi xảy ra bạo lực học đường? Liệt kê theo gợi ý dưới đây:

Phương pháp giải:

- Đọc trường hợp và nhận xét cách ứng phó của T và B trong các trường hợp.

- Liệt kê những việc làm học sinh nên làm và không nên làm khi xảy ra bạo lực học đường.

Lời giải chi tiết:

a)

Bạn T đã giữ được bình tĩnh, không lo lắng, hoảng sợ, đối phó khôn khéo với nhóm học sinh cướp đồ và kịp thời tìm được người cứu giúp.

Bạn B đã không sợ hãi mà ngay lập tức tìm sự giúp đỡ từ cô giáo.

 

Khi xảy ra bạo lực học đường	Nên làm	Không nên làm
	- Bình tĩnh, kiềm chế cảm xúc tiêu cực - Chủ động nhờ người khác giúp đỡ - Quan sát xung quanh tìm đường thoát	- Tỏ thái độ khiêu khích, thách thức - Sử dụng hành vi bạo lực để đáp trả. - Kêu gọi bạn bè cùng tham gia bạo lực.

---

4

Trả lời câu hỏi trang 40 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

a)  Em hãy nhận xét cách ứng phó của các bạn trong những trường hợp trên.

b) Theo em, sau khi xảy ra bạo lực học đường, học sinh nên làm gì và không nên làm gì? Vì sao?

Phương pháp giải:

- Đọc thông tin và nêu nhận xét về cách ứng phó của các bạn trong những trường hợp trên.

- Đưa ra những việc học sinh nên làm và không nên làm sau khi xảy ra bạo lực học đường. Giải thích vì sao.

Lời giải chi tiết:

a) Nhận xét:

- Cách ứng phó của A: thông báo về sự việc với cô giáo.

- Cách ứng phó của M: không dám kể lại sự việc với bố mẹ, thầy cô; tự một mình đến nhà bạn để băng bó vết thương.

b)

Theo em học cần thông báo sự việc với bố mẹ, người thân, thầy cô, công an và nhờ họ hỗ trợ đảm bảo an toàn, nhờ sự trợ giúp từ cơ sở chuyên môn như bệnh viện, phòng tư vấn tâm lí học đường. Tránh giấu giếm, bao che, tự giải quyết bằng các biện pháp tiêu cực.

---

5

Trả lời câu hỏi trang 41 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Phương pháp giải:

- Đọc thông tin và nhận xét về hành vi của các bạn nam ở trường hợp 2 trong nội dung cách ứng phó sau khi xảy ra bạo lực học đường (mục 2) có vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường không? Giải thích vì sao.

- Nêu một số quy định cơ bản của pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường mà em biết

Lời giải chi tiết:

a) Ở trường hợp 2 trong nội dung cách ứng phó sau khi xảy ra bạo lực học đường (mục 2), các học sinh nam đánh bạn M như vậy có vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường. Bởi vì đây là hành vi đánh đập, làm tổn hại đến cơ thể của người học trong cơ sở giáo dục.

b) Một số quy định cơ bản của pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường:

Nghị định 80/2017/NĐ-CP quy định về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường

Điều 6. Phòng, chống bạo lực học đường

1. Biện pháp phòng ngừa bạo lực học đường:

a) Tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức của người học, cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên trong cơ sở giáo dục, gia đình người học và cộng đồng về mối nguy hiểm và hậu quả của bạo lực học đường; về trách nhiệm phát hiện, thông báo, tố giác hành vi bạo lực học đường; ngăn ngừa và can thiệp kịp thời đối với các hành vi bạo lực học đường phù hợp với khả năng của bản thân;

b) Giáo dục, trang bị kiến thức, kỹ năng về phòng, chống xâm hại người học; phòng, chống bạo lực học đường; bạo lực trẻ em trên môi trường mạng cho người học, cán bộ quản lý, nhà giáo, nhân viên của cơ sở giáo dục và gia đình người học; giáo dục, tư vấn kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ cho người học;

c) Công khai kế hoạch phòng, chống bạo lực học đường và các kênh tiếp nhận thông tin, tố giác về bạo lực học đường;

d) Tổ chức kiểm tra, giám sát, thu thập và xử lý thông tin liên quan đến bạo lực học đường;

đ) Thực hiện các phương pháp giáo dục tích cực, không bạo lực đối với người học.

2. Biện pháp hỗ trợ người học có nguy cơ bị bạo lực học đường:

a) Phát hiện kịp thời người học có hành vi gây gổ, có nguy cơ gây bạo lực học đường, người học có nguy cơ bị bạo lực học đường;

b) Đánh giá mức độ nguy cơ, hình thức bạo lực có thể xảy ra để có biện pháp ngăn chặn, hỗ trợ cụ thể;

c) Thực hiện tham vấn, tư vấn cho người học có nguy cơ bị bạo lực và gây ra bạo lực nhằm ngăn chặn, loại bỏ nguy cơ xảy ra bạo lực.

3. Biện pháp can thiệp khi xảy ra bạo lực học đường:

a) Đánh giá sơ bộ về mức độ tổn hại của người học, đưa ra nhận định về tình trạng hiện thời của người học;

b) Thực hiện ngay các biện pháp trợ giúp, chăm sóc y tế, tư vấn đối với người học bị bạo lực; theo dõi, đánh giá sự an toàn của người bị bạo lực;

c) Thông báo kịp thời với gia đình người học để phối hợp xử lý; trường hợp vụ việc vượt quá khả năng giải quyết của cơ sở giáo dục thì thông báo kịp thời với cơ quan công an, Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn và các cơ quan liên quan để phối hợp xử lý theo quy định của pháp luật.

---

1

Trả lời câu hỏi 1 trang 42 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Em hãy cho biết các ý kiến dưới đây đúng hay sai. Vì sao?

a) Bạo lực học đường chỉ có một biểu hiện là đánh nhau

b) Bạo lực học đường do nhiều nguyên nhân gây ra

c) Bạo lực học đường chỉ gây ra tác hại về sức khỏe thể chất

d) Việc phòng, chống bạo lực học đường là trách nhiệm riêng của ngành Giáo dục

Phương pháp giải:

- Đọc ý kiến và nhận xét. Giải thích lí do vì sao ý kiến đó đúng hay sai.

Lời giải chi tiết:

a) Sai. Bởi vì bạo lực  có rất nhiều biểu hiện: đánh đập, ngược đãi, chê bai, lăng mạ, chửi bới, đe dọa, khủng bố, cô lập, lan truyền những thông tin sai sự thật về người học,... xảy ra trong cơ sở giáo dục.

b) Đúng. Nguyên nhân của bạo lực học đường: do đặc điểm tâm, sinh lí của lứa tuổi học sinh; do thiếu kiến thức, thiếu kĩ năng sống; do ảnh hưởng từ môi trường gia đình, môi trường xã hội không lành mạnh; do sự thiếu quan tâm từ cơ sở giáo dục,..

c) Sai. Bạo lực học đường không những gây ra tác hại về sức khỏe thể chất mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần của người bị hại, đồng thời để lại hậu quả nặng nề đối với gia đình, nhà trường, xã hội.

d) Sai. Việc phòng chống bạo lực học đường là trách nhiệm của tất cả mọi người. Mỗi học sinh cần có nhận thức đúng đắn, sống chan hòa với mọi người, hướng đến những điều tốt đẹp, không dùng bạo lực để giải quyết vấn đề. Thêm nữa, gia đình cần quan tâm đến con em của mình nhiều hơn, giáo dục về ý thức, tư duy cho các em. Ngoài ra, nhà trường cần có những biện pháp nghiêm khắc để xử lí những hành vi bạo lực học đường để răn đe và không cho các em tái phạm.

---

2

Trả lời câu hỏi 2 trang 43 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Em có nhận xét gì về hành vi của các bạn dưới đây?

a) Một số bạn trong lớp thường xuyên trêu chọc, bắt nạt G vì G nhỏ bé và nhút nhát.

b) S kể với bố mẹ việc mình bị H trấn lột tiền dù H đe dọa không được kể với ai.

c) Thấy một bạn trong lớp bị đánh, Q vội lấy điện thoại ra quay phim để đăng lên mạng.

d) N muốn bỏ học vì bị nhiều bạn trong lớp chế giễu.

Phương pháp giải:

- Đọc tình huống và nhận xét về hành vi của các bạn trong từng tình huống.

Lời giải chi tiết:

a) Hành vi của các bạn trong lớp là ngược đãi bắt nạn G. Trong trường hợp này G không nên cam chịu để bị các bạn trêu học, bắt nạt như vậy mà cần tìm đến sự giúp đỡ của bố mẹ, thầy cô.

b) Hành vi của S là đúng còn hành vi của H là bạo lực học đường. Nếu S vì sợ hãi lời đe dọa của H mà không dám kể với ai, thì S sẽ tiếp tục bị H bắt nạt.

c) Hành vi của Q cũng là biểu hiện bạo lực học đường. Khi thấy tình trạng bạo lực học đường mà không tìm cách ngăn chặn, thay vào đó còn gián tiếp cổ xúy tình trạng này bằng cách đăng lên mạng, gây ra hình ảnh không tốt cho bạn bị bạo lực và cho nhà trường.

d) Hành vi các bạn chế giễu N là bạo lực học đường. N cần phải kiềm chế cảm xúc tiêu cực, chủ động tìm đến sự trợ giúp của gia đình và thầy cô, tránh để tình trạng diễn ra lâu dài sẽ gây tác hại nghiêm trọng đến tâm lí.

---

3

Trả lời câu hỏi 3 trang 43 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Hãy đề xuất các biện pháp phù hợp để phòng tránh bạo lực học đường khi xuất hiện những tình huống sau:

a) Em nhận được tin nhắn hay thư đe dọa từ người khác.

b) Một người bạn đang có mâu thuẫn với em hẹn ở lại nói chuyện riêng sau buổi học.

c) Một nhóm học sinh cùng trường yêu cầu em tới chỗ vắng với thái độ khó chịu, đe dọa.

d) Em vô tình nghe thấy nhóm bạn nam cùng lớp bàn kế hoạch cuối buổi học chặn đường đánh một bạn lớp bên cạnh

Phương pháp giải:

- Đọc tình huống và đề xuất các các biện pháp phù hợp để phòng tránh bạo lực học đường.

Lời giải chi tiết:

a) Em sẽ chặn tin nhắn từ những số điện thoại/tài khoản đó. Nếu người đó vẫn tiếp tục tìm cách khác để đe dọa em, thì sẽ chia sẻ sự việc với bố mẹ, thầy cô để nhận được sự giúp đỡ.

b) Em sẽ đồng ý gặp riêng bạn nhưng ở chỗ an toàn, có người xung quanh và phải giải quyết bằng thái độ bình tĩnh, không nhờ đến sự can thiệp của người khác. Trong trường hợp cảm thấy bị bạn đe dọa, em sẽ báo cáo sự việc với thầy, cô giáo.

c) Em sẽ không đồng ý đi theo các bạn tới những nơi vắng vẻ, ít người. Nếu nhóm người đó tiếp tục có thái độ đe dọa, em sẽ tìm đến sự giúp đỡ của thầy cô, bố mẹ.

d) Em sẽ ngay lập tức báo cáo chuyện đó lên thầy cô giáo để thầy cô giáo kịp thời can thiệp và giải quyết mâu thuẫn giữa các bạn.

---

4

Trả lời câu hỏi 4 trang 43 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Đóng vai xử lí các tình huống dưới đây:

a) Giờ ra chơi, V nhìn thấy trong cặp sách của N có một cuốn nhật kí nên đã giật lấy. N đuổi theo yêu cầu V trả lại nhưng bạn không đồng ý mà còn mở cuốn nhật kí và đọc vài câu cho các bạn khác cùng nghe để trêu chọc N. N rất tức giận với hành vi của V nhưng không biết làm gì.

Nếu là N, em sẽ xử lí tình huống này như thế nào? Vì sao?

b) Biết tin Đ bị S bắt nạt nhiều lần, bạn thân của Đ là T vô cùng tức giận.T bày tỏ ý định sẽ rủ thêm bạn chặn đường dạy cho S một bài học.

Nếu biết sự việc đó, em sẽ nói gì với Đ và T?

c) Nhiều lần bị một số bạn trong trường trấn lột tiền ăn sáng nhưng D giấu không kể lại với gia đình.

Nếu là bạn thân của D, em sẽ nói gì với D?

Phương pháp giải:

- Đọc tình huống và đưa ra lời khuyên với các bạn trong từng tình huống.

Lời giải chi tiết:

a) Nếu là N, em sẽ bình tĩnh lại và tìm cô giáo chủ nhiệm và nhờ cô giúp đỡ.

b) Nếu biết sự việc đó, em sẽ khuyên Đ và T phải thật bình tĩnh, không được chặn đường đánh S, vì như thế là vi phạm pháp luật. Thay vào đó, T phải động viên, khích lệ Đ nói chuyện bị S bắt nạt với bố mẹ hoặc thầy cô giáo để nhận được sự trợ giúp kịp thời.

c) Nếu là bạn thân của D, em an ủi và trấn an D để bạn bình tĩnh. Sau đó em sẽ khuyên D nói chuyện với người lớn để tìm cách giải quyết.

---

5

Trả lời câu hỏi 5 trang 43 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Hãy chia sẻ những việc em đã làm để phòng, chống bạo lực học đường.

Phương pháp giải:

- Từ trải nghiệm của bản thân, chia sẻ những việc em đã làm để phòng, chống bạo lực học đường.

Lời giải chi tiết:

Những việc em đã làm để phòng, chống bạo lực học đường.

- Chấp hành tốt nội quy, quy định của nhà trường.

- Tăng cường những kiến thức, kỹ năng sống.

- Tuyệt đối không a dua theo bè kết phái và làm ra những hành vi đáng xấu hổ

- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của những người xung quanh về việc bạo lực trong học đường và xã hội.

---

1

Trả lời câu hỏi 1 trang  43 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Em hãy tham gia các hoạt động tuyên truyền về phòng, chống bạo lực học đường do nhà trường, địa phương tổ chức và ghi lại cảm xúc, cách phòng chống bạo lực học đường mà em rút ra được qua các hoạt động đó

Phương pháp giải:

- Tham gia các hoạt động tuyên truyền về phòng, chống bạo lực học đường do nhà trường, địa phương tổ chức sau đó chia sẻ cảm xúc, cách phòng chống bạo lực học đường mà em rút ra được qua các hoạt động đó

Lời giải chi tiết:

Tuần trước, em có cơ hội tham gia các hoạt động tuyên truyền về phòng, chống bạo lực học đường do nhà trường, địa phương tổ chức. Qua hoạt động đó, em nhận ra rằng bạo lực học đường là một vấn đề vô cùng nhức nhối hiện nay. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên là do xảy ra vì những xích mích nhỏ, không đáng có: nhìn đểu, nói móc, tranh giành người yêu, không cùng đẳng cấp. Nhưng nguyên nhân gốc rễ là do sự phát triển thiếu toàn diện, thiếu hụt về nhân cách, thiếu khả năng kiểm soát hành vi ứng xử của bản thân, non nớt trong kĩ năng sống, sai lệch trong quan điểm sống. Để cải thiện tình hình đó, xã hội cần có những giải pháp đồng bộ, chặt chẽ giáo dục con người trong gia đình nhà trường, trong toàn xã hội; coi trọng dạy kĩ năng sống, cách ứng xử, tạo nền tảng phát triển tính nhân văn trong mỗi con người. Mỗi người cần có thái độ quyết liệt phê phán răn đe, giáo dục cải tạo, biện pháp trừng phạt kiên quyết làm gương cho người khác. Bản thân chúng ta cần có quan điểm nhận thức, hành động đúng đắn, hình thành những quan niệm sống tốt đẹp. Đồng thời cần góp phần tuyên truyền, nâng cao nhận thức của những người xung quanh về việc bạo lực trong học đường và xã hội.

---

2

Trả lời câu hỏi 2 trang 43 SGK GDCD 7 – Kết nối tri thức:

Em hãy thiết kế một khẩu hiệu hoặc vẽ một bức tranh để tuyên truyền về phòng, chống bạo lực học đường và thuyết minh về sản phẩm đó.

Phương pháp giải:

- Thiết kế một khẩu hiệu hoặc vẽ một bức tranh để tuyên truyền về phòng, chống bạo lực học đường sau đó thuyết minh về sản phẩm đó.

Lời giải chi tiết:

Thuyết minh: Đã đến lúc tất cả chúng ta đều phải hành động để bảo vệ những nụ cười hồn nhiên vì đó là cũng chính là những công dân quyết định đến sự phát triển sau này của đất nước. Chúng ta hãy lắng nghe ý kiến của các em, luôn làm bạn với các em bằng tất cả sự chân thành, xoa dịu tổn thương mà các nạn nhân đã chịu đựng.