Giải Bài tập tiếng Việt trang 19 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều

Câu 1

Câu 1 (trang 19, SBT Ngữ văn 7, tập 1)

(Bài tập 1, SGK) Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được bố trí thành từng cặp có sự tương phản (trái ngược) về nghĩa. Hãy chỉ ra điều đó và cho biết cách bố trí như vậy có tác dụng gì.

Phương pháp giải:

Chỉ ra các dòng thơ tạo thành cặp tương phản về nghĩa và nêu tác dụng

Lời giải chi tiết:

Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được bố trí thành từng cặp có sự đối lập nhau về nghĩa:

- “Còng” với “thẳng”

- “Xanh rờn” với “bạc trắng”

- “Cao” với “thấp”

- “Giời” với “đất”

→ Các cặp từ đối góp phần làm nổi bật sự tương phản giữa hình ảnh người mẹ và hàng cau quen thuộc. Qua đó, càng thấy rõ hơn tuổi già và sự gầy mòn của người mẹ theo năm tháng

Câu 2

Câu 2 (trang 19, SBT Ngữ văn 7, tập 1)

(Bài tập 2, SGK) Nêu tác dụng miêu tả, biểu cảm của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong khổ thơ dưới đây:

Một miếng cau khô

Khô gầy như mẹ

Con nâng trên tay

Không cầm được lệ

(Đỗ Trung Lai)

Phương pháp giải:

Chỉ ra biện pháp so sánh và phân tích tác dụng của nó

Lời giải chi tiết:

Biện pháp tu từ so sánh “Khô gầy như mẹ” với hình ảnh người mẹ già gầy mòn đã mang đến tác dụng:

- Miêu tả: gợi lên hình ảnh người mẹ già héo hắt, gầy guộc như miếng cau khô.

- Biểu cảm: thể hiện tình cảm xót thương của người con khi thấy mẹ ngày một già đi. Trong hai câu thơ cuối, nhà thơ dùng động từ “nâng” thể hiện sự trân trọng và động từ “cầm” diễn tả sự dồn nén cảm xúc xót xa khi thấy hình ảnh gầy mòn của người mẹ thân yêu

Câu 3

Câu 3 (trang 19, SBT Ngữ văn 7, tập 1)

Qua các cụm từ là vị ngữ được dùng để miêu tả người mẹ trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), hãy hình dung về hình ảnh người mẹ được tác giả thể hiện trong bài thơ.

Phương pháp giải:

Dựa vào nghĩa của các cụm từ làm vị ngữ được dùng để miêu tả người mẹ trong bài thơ và nêu cảm nhận về hình dáng của người mẹ

Lời giải chi tiết:

Ngoài việc gợi lên hình dáng của người mẹ, vị ngữ (gần đất) ở dòng thơ thứ 4, thứ 2 còn ngầm chỉ một thực trạng đau xót: mẹ không còn thọ được lâu nữa

Câu 4

Câu 4 (trang 19, SBT Ngữ văn 7, tập 1)

Xác định biện pháp tu từ điệp ngữ được sử dụng trong bài thơ Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh). Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó đối với việc thể hiện nội dung mà tác giả muốn biểu đạt.

Phương pháp giải:

Xác định biện pháp tu từ điệp ngữ trong bài thơ và nêu tác dụng

Lời giải chi tiết:

- Biện pháp tu từ điệp ngữ: tiếng gà trưa

- Tác dụng: tạo sự liên kết giữa các khổ thơ và gợi cảm giác quen thuộc, gần gũi

Câu 5

Câu 5 (trang 19, SBT Ngữ văn 7, tập 1)

Tìm các biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ dưới đây. Chỉ ra tác dụng của các biện pháp tu từ đó đối với việc miêu tả sự vật, sự việc và biểu cảm.

Trên đường hành quân xa

Dừng chân bên xóm nhỏ

Tiếng gà ai nhảy ổ:

“Cục... cục tác cục ta

Nghe xao động nắng trưa

Nghe bàn chân đỡ mỏi

Nghe gọi về tuổi thơ

(Xuân Quỳnh)

Phương pháp giải:

Tìm các biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ và nêu tác dụng

Lời giải chi tiết:

- Biện pháp tu từ điệp ngữ “nghe” và ẩn dụ chuyển đổi cảm giác do từ “nghe” tạo ra

- Tác dụng: mỗi lần từ nghe được nhắc lại là một lần tạo nên cảm giác mới: từ thính giác đến thị giác; từ thính giác đến cảm nhận của cơ thể hoặc bộ phận cơ thể; từ thính giác đến trị giác.