Giải Bài tập tiếng Việt trang 19 Sách bài tập Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo

Câu 1

Thế nào là từ đồng âm? Em hãy cho ví dụ và giải thích để làm rõ.

Phương pháp giải:

Dựa vào khái niệm từ đồng âm

Lời giải chi tiết:

- Từ đồng âm trong tiếng Việt là những từ phát âm giống nhau hay cấu tạo âm thanh giống nhau, nhưng nghĩa, từ loại hoàn toàn khác nhau (gọi ngắn gọn là đồng âm khác nghĩa hay đồng âm dị nghĩa)

- Ví dụ: 

“đôi môi-môi giới”

+ đôi môi: “môi” (danh từ) chỉ bộ phận trên khuôn mặt con người

+ môi giới: “môi”(động từ) chỉ người trung gian

Câu 2

Thế nào là từ đa nghĩa? Em hãy cho ví dụ và giải thích để làm rõ

Phương pháp giải:

Dựa vào khái niệm từ đa nghĩa

Lời giải chi tiết:

- Từ đa nghĩa (cách gọi khác từ nhiều nghĩa) là những từ có một số nghĩa biểu thị những đặc điểm, thuộc tính khác nhau của một đối tượng, hoặc biểu thị những đối tượng khác nhau của thực tại. Hiện tượng từ đa nghĩa được quan sát thấy ở hầu hết các ngôn ngữ trên thế giới

- Ví dụ: từ đi trong tiếng Việt là một từ đa nghĩa, nó vừa có nghĩa gốc là dịch chuyển bằng hai chi dưới (tôi đi rất nhanh nhưng vẫn không đuổi kịp anh ấy) vừa có nghĩa chuyển là một người nào đó đã chết (Anh ấy ra đi mà không kịp nói lời trăng trối)

Câu 3

Đọc các câu sau:

- Anh mong đợi ngày cha con gặp mặt1

Con thân yêu người bạn nhỏ của cha

- Rửa tay rửa mặt2 rồi ăn cơm con nhé.

a. Giải thích nghĩa của từ "mặt" trong hai ví dụ trên

b. Nghĩa của từ "mặt" ở hai ví dụ trên có liên quan với nhau không?

c. Từ "mặt" trong hai ví dụ trên là hai từ đồng âm hay một từ đa nghĩa?

Phương pháp giải:

Có thể sử dụng từ điển để giải thích nghĩa

Lời giải chi tiết:

a. Mặt: phần phía trước, từ trán đến cằm của người, hay phần phía trước của đầu con thú, nơi có các bộ phận như mắt, mũi, mồm

b. Nghĩa của từ "mặt" ở hai ví dụ trên có liên quan với nhau

c. Từ "mặt" trong hai ví dụ trên là một từ đa nghĩa

Câu 4

Đọc câu sau và thực hiện các yêu cầu:

- Con ngựa đá₁ con ngựa đá₂.

a. Giải thích nghĩa của từ "đá₁" và "đá₂" trong câu trên

b. Từ "đá" trong câu trên là một từ đa nghĩa hay các từ đồng âm? Dựa trên cơ sở nào để em xác định như vậy?

Phương pháp giải:

Có thể sử dụng từ điển để giải thích nghĩa

Lời giải chi tiết:

a. 

đá₁ :đưa nhanh chân và hất mạnh nhằm làm cho bị tổn thương hoặc cho văng ra xa

đá₂ :chất rắn cấu tạo nên vỏ Trái Đất, thường thành từng tảng, từng hòn

b. "Đá" trong câu trên là hai từ đồng âm vì nghĩa hoàn toàn không liên quan với nhau

Câu 5

Đọc câu đó và thực hiện các yêu cầu sau:

Mồm bò₁ không phải là mồm bò₂ mà lại là mồm bò₃

Đố là con gì?

a. Giải thích nghĩa của các từ "bò" trong câu đố trên

b. Theo em, câu đố nói đến con vật nào?

c. Dựa vào hiểu biết về hiện tượng đa nghĩa và đồng âm, em hãy chỉ ra điểm thú vị trong câu đố trên.

Phương pháp giải:

Có thể sử dụng từ điển để giải thích nghĩa

Lời giải chi tiết:

a. 

bò₁ , bò₃ :di chuyển thân thể ở tư thế bụng áp xuống, bằng cử động của toàn thân hoặc của những chân ngắn

bò₂ :động vật nhai lại, chân có hai móng, sừng rỗng và ngắn, lông thường vàng, nuôi để lấy sức kéo, ăn thịt hay lấy sữa

b. Câu đó nói về con ốc sên

c. Điểm thú vị trong câu đố trên là tác giả dân gain đã khéo léo khai thác hiện tượng đồng âm. Các từ "bò" trong câu đố trên là hai từ đồng âm khác nghĩa.

Câu 6

Hãy viết một đoạn văn ngắn nói về tình cảm gai đình, trong đó có sử dụng từ đa nghĩa.

Phương pháp giải:

Liên hệ bản thân

Lời giải chi tiết:

Trong cuộc đời của mỗi người có nhiều đều đáng để chúng ta trân quý. Một trong những điều ấy chính là tình cảm gia đình. Tình cảm gia đình là sự gắn kết giữa những người có cùng máu mủ, huyết thống và sống chung với nhau dưới một mái nhà. Rộng hơn, đó còn là sợi dây nối kết những con người dẫu không chung cội rễ nhưng luôn gắn bó, yêu thương và giúp đỡ lẫn nhau. Nhưng dù hiểu theo cách nào, tình cảm gia đình vẫn là món quà thiêng liêng và quý giá nhất mà chúng ta có thể có được. Thiếu đi thứ tình cảm ấy, trái tim ta sẽ dần bị bóp nghẹt bởi cái cảm giác cô đơn, lạc lõng và cứ mãi bơ vơ trên nẻo đường kiếm tìm hạnh phúc. Vậy nhưng, đâu phải ai cũng biết trân trọng tình cảm gia đình, một số người cứ mải chạy theo tiền tài danh vọng hay những mối quan hệ phù phiếm. Để rồi khi nhận ra xung quanh chẳng còn một cánh tay nào sẵn sàng nắm lấy mình, đã không còn cơ hội nào cho họ sửa chữa thì tất cả đã quá muộn. Để tránh đi vào những vết xe đổ ấy, ngay từ hôm nay mỗi chúng ta cần dành tâm sức để giữ gìn tình cảm gia đình từ những hành động thường ngày. Một lời chúc nhẹ nhàng mỗi sáng, một bữa cơm ấm áp trong ánh chiều tà, một bông hoa thơm nhân ngày đặc biệt…, những việc làm nhỏ thôi nhưng chắc chắn sẽ giúp ngọn lửa gia đình mãi cháy sáng, soi đường và sưởi ấm cho bạn đến hết cuộc đời này.

Từ đa nghĩa: in đậm