Giải Bài tập 6 trang 8 sách bài tập Ngữ văn 8 - Kết nối tri thức với cuộc sống

Bài tập 6. Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:

Bữa nay, điện Diên Hồng được trang trí rất khéo. Điện không có những hàng cột thếp vàng lộng lẫy và những bức tường chạm nổi bằng gỗ trầm như Thiên An. Điển cũng không có những bậc thềm rộng mà người lên hoặc xuống thềm cảm thấy thăm thẳm triền miên. Diên Hồng là một ngôi điện rộng làm từ cuối triều trước, có một vẻ đẹp trầm mặc, hùng vĩ với lớp mái vảy cá chót cong và hàng cột chò chỉ trơn, màu đã xuống với tuổi gần một thế kỉ. Nền điện trải toàn chiếu cạp điều sát vào nhau và nhà vua đã sai bày tiệc yến lên đó để thết đãi các bộ lão. [...]

- Xin Quan gia cho đánh! Sát Thát! Sát Thát!

Nhân Tông thoáng lấp lánh cặp mắt, nhà vua sai nội giám rót rượu vào chén của các cụ, rót sao cho đầy bồng mắt thỏ. Nhà vua phán:

- Mời các cụ hãy uống đi! Ta mời các cụ. Các cụ để ta suy nghĩ giây lát rồi sẽ trả lời sau.

Nhưng cụ Nhiệu lại đứng dậy, nói:

- Quan gia chưa truyền chỉ, chúng tôi chưa an tâm. Quan gia chưa cho đánh, chúng tôi không đành lòng nhắp một giọt rượu.

Nhân Tông nhìn Trần Quang Khải, Trần Quốc Tuấn, Trần Nhật Duật, Trần Bình Trọng,... nhìn các tướng đang im lặng mở to mắt trước quang cảnh và không khí trang nghiêm, chờ đợi tiếng nói tiêu biểu cho cả nước.

Nhà vua khẽ nhắm mắt lại. Cả lịch sử oai hùng hàng nghìn năm của dân tộc trở về thét vang trong tâm hồn Nhân Tông. Trưng Trắc thét: “Đánh”. Triệu Trinh Nương thét: “Đánh”. Lý Bí và Triệu Quang Phục thét: “Đánh”. Ngô Quyền rồi Lê Hoàn, Lý Thường Kiệt,... biết bao nhiêu anh hùng thuở trước vụt hiện ra lẫm liệt nghiêm nghị trước mặt Nhân Tông và vị nào cũng thét: “Đánh”

Nhân Tông mở to cặp mắt. Điện Diên Hồng im phăng phắc trong sự chờ đợi căng thẳng. Nhân Tông nói rất chậm nhưng rành rẽ:

- Vậy thì... các bô lão hãy nghe chỉ ta. Các bô lão hãy uống với ta một chén rượu thề vua tôi đồng lòng, cả nước đấu sức. Ta truyền: “Đánh!”

Điện Diên Hồng rung lên trong tiếng thét như sét nổ: “Đánh! Đánh! Đánh!” [..] Trần Quốc Tuấn thấy tất cả sức mạnh của dân tộc từ nghìn xưa truyền lại nâng cao tâm hồn ông lên khiến cho hai vai ông dư sức gánh sứ mạng nặng nề.

Ông thét lớn:

- Bớ ba quân!

Tiếng dạ vang dậy kinh thành và sông nước. Trần Quốc Tuấn lại thét tiếp:

- Quan gia đã hạ chỉ cho ta lĩnh cờ Tiết chế cùng các ngươi xuất sư phá giặc. Kiếm Thượng Phương đây! – Trần Quốc Tuấn nâng cao kiếm lên khỏi đầu. – Ai trái mệnh, phản dân, hại nước, ta sẽ nghiêm trị không tha.

Quân sĩ lại đồng thanh dạ ran.

Nhân Tông vẫy Dã Tượng lại gần, cầm lấy cái gậy trúc xương cá của Trần Quốc Tuấn. Nhà vua ân cần trao cây gậy lại cho vị tướng già và dặn dò:

– Trọng phụ tuổi đã cao, xin vì trẫm, vì đất nước và trăm họ mà giữ gìn sức khoẻ. Sau đó, Trần Quốc Tuấn ra lệnh cho đạo quân bộ lên đường. Khi các cánh quân bắt đầu chuyển, Trần Quốc Tuấn cũng xuống bến thuyền. [...]

Từ đài cao, Dã Tượng đường hoàng, giương cao ngọn cờ Tiết chế đi xuống bến. Yết Kiêu đã đứng đón sẵn ở đấy. Dã Tượng trao cán cờ Tiết chế cho Yết Kiêu. Họ không nói với nhau một lời nào nhưng bốn mắt nhìn nhau đăm đắm như đang truyền cho nhau tình cảm dạt dào. Trần Quốc Tuấn chờ Yết Kiêu cắm lá cờ Tiết chế thật thẳng rồi ra lệnh nhổ sào.

Thuyền tướng từ từ kéo buồm. Khi con thuyền bắt đầu chuyển, Nhân Tông để hai tay vào đuôi thuyền khẽ đẩy. Thuyền tướng rời bến. Mặt sông la liệt buồm và cờ. Đội trống đồng đánh nhịp xuất quân. Tiếng trống thì thùng thì thùng rạo rực.

[...] Trần Quốc Tuấn lên mui thuyền. Sông bao la chan hoà ánh nắng. Thăng Long từ từ xa dần, và trong tâm hồn vị tướng già bỗng đinh ninh lời thề khải hoàn với kinh thành yêu dấu.

           (Hà Ân, Trên sông truyền hịch, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 1973, tr. 125 – 133)

Câu 1

Câu 1 (trang 9 SBT Ngữ Văn 8, tập 1)

Sự kiện được kể lại trong đoạn trích thuộc thời nào trong lịch sử nước ta? Hãy liệt kê những nhân vật lịch sử được tác giả nhắc đến trong đoạn trích.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn trích

Lời giải chi tiết:

- Sự kiện được kể lại trong đoạn trích thuộc thời Trần với sự kiện Hội nghị Diên Hồng do thượng hoàng Trần Thánh Tông và hoàng đế Trần Nhân Tông đích thân chủ trì

- Những nhân vật lịch sử được tác giả nhắc đến trong đoạn trích: Trần Nhân Tông, Trần Quang Khải, Trần Quốc Tuấn, Trần Nhật Duật, Trần Bình Trọng, Yết Kiêu, Dã Tượng,...

Câu 2

Câu 2 (trang 9 SBT Ngữ Văn 8, tập 1)

Tác giả đã dùng những chi tiết nào để miêu tả điện Diên Hồng? Qua cách miêu tả đó, em hình dung như thế nào về ngôi điện này?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn trích

Lời giải chi tiết:

- Điện Diên Hồng được tác giả miêu tả: “Diên Hồng là một ngôi điện rộng làm từ cuối triều trước, có một vẻ đẹp trầm mặc, hùng vĩ với lớp mái vảy cá chót cong và hàng cột chò chỉ trơn, màu đã xuống với tuổi gần một thế kỉ”

- Qua những chi tiết miêu tả đó, ta thấy được vẻ đẹp cổ kính, trầm mặc và trang nghiêm của nơi diễn ra một sự kiện có ý nghĩa vô cùng thiêng liêng, quyết định vận mệnh dân tộc lúc bấy giờ.

Câu 3

Câu 3 (trang 9 SBT Ngữ Văn 8, tập 1)

Câu nói “Ai trái mệnh, phản dân, hại nước, ta sẽ nghiêm trị không tha.” đã làm nổi bật tính cách gì của nhân vật Trần Quốc Tuấn?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn trích

Lời giải chi tiết:

Câu nói trên cho thấy lòng yêu nước, quyết tâm chống giặc cứu nước; thái độ nghiêm minh, dứt khoát, căm ghét những kẻ phản bội, kiên quyết diệt trừ mầm mống gây nguy hại tới nền thái bình đất nước của Trần Quốc Tuấn.

Câu 4

Câu 4 (trang 9 SBT Ngữ Văn 8, tập 1)

Trong đoạn trích, tác giả đã sử dụng nhiều chi tiết sinh động để miêu tả tinh thần quyết tâm đánh giặc của quân đội nhà Trần. Hãy phân tích một chi tiết mà em có ấn tượng mạnh nhất.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn trích

Lời giải chi tiết:

Chi tiết khiến em ấn tượng nhất là “Điện Diên Hồng rung lên trong tiếng thét như sét nổ: “Đánh! Đánh! Đánh!” [..] Trần Quốc Tuấn thấy tất cả sức mạnh của dân tộc từ nghìn xưa truyền lại nâng cao tâm hồn ông lên khiến cho hai vai ông dư sức gánh sứ mạng nặng nề”. Chi tiết trên đã cho thấy quyết tâm chống giặc. sĩ khí tướng lĩnh, trên dưới một lòng của quân thần nhà Trần. Đó là tình yêu nước, là khí khái hiên ngang, lẫm liệt, là lòng tự tôn dân tộc. Hơn nữa, nó cũng minh chứng cho truyền thống yêu nước chống giặc, cho quyết tâm bảo vệ bờ cõi của cha ông ta từ nghìn xưa vọng lại, khơi dậy tinh thần cho tất cả mọi người.

Câu 5

Câu 5 (trang 9 SBT Ngữ Văn 8, tập 1)

Nêu cảm nhận của em về tinh thần, nghĩa khí của quân đội nhà Trần trong buổi xuất quân được tác giả khắc hoạ ở phần cuối của đoạn trích.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn trích, đưa ra nhận xét khái quát

Lời giải chi tiết:

Qua đoạn trích, có thể thấy rằng, tinh thần và nghĩa khí của quân đội nhà Trần trong buổi xuất quân được đẩy lên mức độ cao trào nhất qua những hình ảnh như: mặt sông la liệt buồm và cờ; đội trống đồng đánh nhịp xuất quân, tiếng trống thì thùng thì thùng rạo rực.... Cả quân và dân trên dưới một lòng, ai cũng nêu cao quyết tâm “Đánh!”. Tinh thần, thái độ của các bô lão, của nhà vua, của tướng lĩnh khiến chúng ta phải nể phục về một thời kì, một triều đại anh hùng, ba lần đánh đuổi quân Nguyên  - Mông ra khỏi bờ cõi nước ta.

Câu 6

Qua đoạn trích, có thể thấy rằng, tinh thần và nghĩa khí của quân đội nhà Trần trong buổi xuất quân được đẩy lên mức độ cao trào nhất qua những hình ảnh như: mặt sông la liệt buồm và cờ; đội trống đồng đánh nhịp xuất quân, tiếng trống thì thùng thì thùng rạo rực.... Cả quân và dân trên dưới một lòng, ai cũng nêu cao quyết tâm “Đánh!”. Tinh thần, thái độ của các bô lão, của nhà vua, của tướng lĩnh khiến chúng ta phải nể phục về một thời kì, một triều đại anh hùng, ba lần đánh đuổi quân Nguyên  - Mông ra khỏi bờ cõi nước ta.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn trích, áp dụng kiến thức biện pháp nghệ thuật đã được học

Lời giải chi tiết:

Trong đoạn văn trên, nhà văn đã sử dụng biện pháp tu từ liệt kê: Trưng Trắc, Triệu Trinh Nương, Lý Bí, Triệu Quang Phục, Ngô Quyền, Lê Hoàn, Lý Thường Kiệt

Tác dụng: gợi lại những nhân vật và thời kì anh hùng trong lịch sử dân tộc, nhấn mạnh tinh thần, quyết tâm chống giặc là truyền thống nghìn đời của con dân Việt Nam