Bài 5 trang 26 SBT sử 12

Nội dung so sánh

Châu Phi

Khu vực Mĩ Latinh

Thời gian giành độc lập

Đối tượng đấu tranh

Mục tiêu đấu tranh

Nội dung đấu tranh

Phương pháp đấu tranh

Nội dung so sánh

Châu Phi

Khu vực Mĩ Latinh

Thời gian giành độc lập

Những năm 70 của thế kỉ XX

Đầu thế kỉ XIX

Đối tượng đấu tranh

Chống chủ nghĩa thực dân cũ

Chống chủ nghĩa thực dân kiểu mới

Mục tiêu đấu tranh

Đấu tranh giành độc lập

Đấu tranh chống chế độ độc tài thân Mỹ

Nội dung đấu tranh

- Mở đầu là cuộc binh biến của binh lính và sĩ quan yêu nước Ai Cập (1952), lật đổ vương triều Pharuc, lập ra nước Cộng hòa Ai Cập (18/6/1953).

- Tiếp theo là Libi (1952), An-giê-ri (1954-1962)

- Nửa sau thập niên 50, hệ thống thuộc địa của thực dân ở châu Phi tan rã, nhiều quốc gia giành được độc lập: Tuy-ni-di, Ma-rốc, Xu-đăng (1956); Gana (1957); Ghi nê (1958),...

- 1960 là "Năm châu Phi" với 17 nước được trao trả độc lập.

- Năm 1975, thắng lợi của Ăng-gô-la và Mô-dăm-bích đã cơ bản chấm dứt chủ nghĩa thực dân cũ ở châu Phi.

- Từ 1975 đến nay: Hoàn thành cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân cũ, giành độc lập dân tộc với sự ra đời của nước Cộng hòa Dim-ba-bu-ê (1980) và Namibia (03-1990).

- Tại Nam Phi, trước áp lực đấu tranh của người da màu, bản Hiến pháp 11-1993, chế độ phân biệt chủng tộc (Apartheid) bị xóa bỏ.

- Trong cuộc bầu cử đa chủng tộc đầu tiên, ông Ne-xơn Man-đê-la (Nelson Mandela) trở thành Tổng thống da đen đầu tiên của nước Cộng hòa Nam Phi (1994).

* Tại Cuba:

+ Tháng 3-1952, Mỹ giúp Ba-ti-xta lập chế độ độc tài quân sự, xóa bỏ Hiến pháp 1940, cấm các đảng phái chính trị hoạt động, bắt giam và tàn sát nhiều người yêu nước…

+ Nhân dân Cuba đấu tranh chống chế độ độc tài Ba-ti-xta dưới sự lãnh đạo của Phi-đen Ca-xtơ-rô.

+ Ngày1/1/1959, chế độ độc tài Ba-ti-xta bị lật đổ, nước Cộng hòa Cuba thành lập.

+ Sau khi cách mạng thành công, Cuba tiến hành cải cách dân chủ. Năm 1961, tiến hành Cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

* Các nước khác:

- Tháng 8/1961, Mỹ lập tổ chức Liên minh vì tiến bộ lôi kéo các nước Mỹ La-tinh nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của Cuba.

- Từ thập niên 60-70, phong trào đấu tranh ở các nước Mỹ Latinh phát triển mạnh giành nhiều thắng lợi:

+ 1964 - 1999, Panama đấu tranh và thu hồi chủ quyền kênh đào Panama.

+ 1962, Ha-mai-ca, Tri-ni-đát, Tô-ba-gô.

+ 1966, Guy-a-na, Bác-ba-đốt.

+ 1983 có 13 nước độc lập ở Ca-ri-bê.

- Hình thức đấu tranh: bãi công của công nhân, nổi dậy của nông dân, đấu tranh nghị trường, đấu tranh vũ tran,... biến Mỹ Latinh trở thành “lục địa bùng cháy”.

- Kết quả: chính quyền độc tài thân Mỹ bị lật đổ, chính phủ dân tộc dân chủ được thiết lập.

Phương pháp đấu tranh

Đấu tranh chính trị hợp pháp và thương lượng

Nhiều hình thức đấu tranh phong phú (bãi công, nổi dậy, đấu tranh vũ trang)