Đề số 12 - Đề kiểm tra 15 phút - Học kì 1 - Ngữ văn 9

Đề bài

Câu 1: (5 điểm)

1. Nêu các hình thức kể chuyện theo ngôi trong văn bản tự sự?

2. Trong văn bản tự sự, người kể chuyện có vai trò như thế nào? Dẩn chứng minh hoạ bằng những tác phẩm đã học.

Câu 2: (5 điểm)

Cho đoạn trích sau:

“Xe chạy chầm chậm... Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi, vài giây sau, tôi đuổi kịp. Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:

-    Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà.

Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên xe. Đến bấy giờ tôi mới kịp nhận ra mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá như cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi. Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má. Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường...

Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng”.

(Trong lòng mẹ - Trích Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng)

1. Người kể chuyện trong đoạn trích trên là ai?

2. Tác dụng của ngôi kể này?

Lời giải chi tiết

Câu 1: (5 điểm)

1. Các hình thức kể chuyện theo ngôi trong văn bản tự sự:

Trong văn bản tự sự, có hai hình thức kể chuyện theo ngôi:

- Ngôi thứ nhất: Người kể chuyện xưng “tôi”, tham gia hoặc chứng kiến câu chuyện.

- Ngôi thứ ba: Người kể chuyện giấu mình, nhưng có mặt khắp nơi trong văn bản. Người kể này dường như biết hết mọi việc, mọi hành động cũng như tâm tư và tình cảm của mọi nhân vật.

2. Trong văn bản tự sự, vai trò của người kể chuyện:

Vai trò của người kể chuyện: dẫn dắt người đọc đi vào câu chuyện, giới thiệu nhân vật và tình huống; tả người và tả cảnh vật, đưa ra các nhận xét, đánh giá về những điều được kể.

* Dẫn chứng minh hoạ: Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long, Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.

Câu 2: (5 điểm)

* Gợi ý: Qua đoạn trích, trả lời câu hỏi:

- Người kể chuyện trong đoạn văn trên chính là nhân vật “tôi” (ngôi thứ nhất) - chú bé Hồng, trong cuộc gặp gỡ cảm động với mẹ mình sau những ngày xa cách.

- Tác dụng của ngôi kể này: giúp người kể dễ đi sâu vào tâm tư tình cảm, miêu tả được những diễn biến tâm lí tinh tế, phức tạp đang diễn ra trong tâm hồn của nhân vật “tôi". Nhưng ngôi kể này cũng có hạn chế nhất định. Đó là: khó miêu tả bao quát được các đối tượng khách quan, sinh động, khó tạo ra cái nhìn nhiều chiều. Do đó dễ gây nên sự đơn điệu trong giọng văn trần thuật.