Bài 5: Từ đa nghĩa trang 30 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 1 Chân trời sáng tạo

Đọc nghĩa của từ “mũi” và thực hiện yêu cầu: mũi 1 Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa. 2 Bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước của một số vật. Mũi thuyền.


Câu 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 30 SGK Tiếng Việt 5 Chân trời sáng tạo

Đọc nghĩa của từ “mũi” và thực hiện yêu cầu:

mũi 

1 Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa. 

2 Bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước của một số vật. Mũi thuyền. 

3 Mỏm đất nhô ra biển. Mũi Cà Mau. [...]

a. Từ “mũi” được trình bày mấy nghĩa? Đó là những nghĩa nào? 

b. Nghĩa nào của từ “mũi" được trình bày đầu tiên?

c. Các nghĩa 2 và 3 có điểm nào giống với nghĩa 1?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các câu, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Từ “mũi” có 3 nghĩa. Đó là:

1 Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa. 

2 Bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước của một số vật. Mũi thuyền. 

3 Mỏm đất nhô ra biển. Mũi Cà Mau. 

b. Nghĩa là “Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa.” được trình bày đầu tiên.

c. Các nghĩa 2 và 3 có điểm giống là đều là bộ phận nhô ra.


Câu 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 31 SGK Tiếng Việt 5 Chân trời sáng tạo

Đọc các đoạn thơ sau và cho biết từ in đậm trong mỗi đoạn thơ được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển.

a.

• Nay cháu về nhà mới

Bao cảnh của - Ô trời

Mỗi lần tay đẩy cửa

Lại nhớ bà khôn nguôi.

Đoàn Thị Lam Luyền

• Nơi con tàu chào mặt đất

Còi ngân lên khúc giã từ

Cửa sông tiễn người ra biển

Mây trắng lành như phong thu

Quang Huy

• Đường chiều nay bạn mở

Quân ta đang bươn đèo

Sau lưng hoàng hôn đỏ

Trước cửa rừng trăng treo....

Phạm Quốc Ca

b.

• Không có chân có cánh

Mà lại gọi. con sông?

Không có lá có cành

Lại gọi là: ngọn gió

Xuân Quỳnh

• Mặt trời vừa lên tỏ

Bông lúa chín thêm vàng

Sương treo đầu ngọn cỏ

Sương lại càng long lanh.

Trần Hữu Thung

Ngọn lửa tự đâu ra

Bếp nhà ai cũng có

Lửa bao nhiêu tuổi rồi

Mà vẫn như con nhỏ

Reo bập bùng trước gió

Như chơi trò ú tim.

Vũ Quần Phương

Bươn: đi vội, đi nhanh.

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các câu, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. 

- Từ 1: nghĩa gốc

- Từ 2: nghĩa chuyển

- Từ 3: nghĩa chuyển

a.

- Từ 1: nghĩa chuyển

- Từ 2: nghĩa gốc

- Từ 3: nghĩa chuyển


Câu 3

Trả lời câu hỏi 3 trang 31 SGK Tiếng Việt 5 Chân trời sáng tạo

Đặt câu để phân biệt nghĩa gốc và nghĩa chuyển của mỗi từ sau: 

a. Lá:

– Bộ phận của cây, thường mọc ở cảnh hay thân, thường có hình dẹt, màu lục.

– Chỉ những sự vật có hình tấm mảnh nhẹ hoặc giống như hình cái lá. 

b. Đầu:

– Phần trên củng của thân thể người, nơi có bộ óc và nhiều giác quan khác. 

– Phần trước nhất hoặc phần trên cùng của một số vật.

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các câu, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. 

- Lá cây có màu xanh.

- Tầng ô-zôn là lá chắn của trái đất.

b.

- Trên đầu Mai đội một chiếc mũ rất xinh.

- Hoa để chiếc gối ở đầu giường.