Bài 3. Sự hình thành Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết SGK Lịch sử 11 Cánh diều

? mục 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 21 SGK Lịch sử 11 Cánh diều

Trình bày sự thành lập của Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết. Xác định vị trí và tên gọi của các nước cộng hoà trong Liên bang Xô viết.

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc nội dung phần b, mục 1 trang 21 SGK.

Bước 2: Quan sát Hình 2 để biết được vị trí và tên gọi của các nước cộng hoà trong Liên bang Xô viết.

Lời giải chi tiết:

- Sự thành lập của Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết:

+ Tháng 12 - 1922, Đại hội lần thứ nhất các Xô viết toàn Liên bang họp ở Mát-xcơ-va đã nhất trí thông qua bản Tuyên ngôn thành lập Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô), dựa trên cơ sở sự tự nguyện của các nước cộng hòa Xô viết.

+ Năm 1924, bản hiến pháp đầu tiên của Liên Xô được thông qua, hoàn thành quá trình thành lập Nhà nước Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết.

- Vị trí và tên gọi của các nước cộng hoà trong Liên bang Xô viết:

+ Nga: Có diện tích lớn nhất trong Liên bang Xô viết, nằm ở phía Bắc châu Á và phía Đông châu Âu. Phía Bắc giáp Bắc Băng Dương, phía Đông giáp Thái Bình Dương, phía Nam giáp Mông Cổ, Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản.

+ Ca-dắc-xtan: Diện tích lớn thứ hai trong Liên bang Xô viết, giáp Nga, Trung Quốc, biển A Ran và biển Ca-xpi.

+ E-xtô-ni-a: Giáp Nga và biển Ban Tích.

+ Lát-vi-a: Giáp Nga và biển Ban Tích.

+ Lít-va: Giáp biển Ban Tích.

+ Bê-lô-rút-xi-a: Giáp Nga và Lít-va.

+ U-crai-na: Giáp Nga và biển Đen.

+ Môn-đô-va: Nằm ở phía Tây U-crai-na.

+ Ác-mê-ni-a: Nằm ở phía Tây A-déc-bai-gian.

+ Gru-di-a: Phía Bắc giáp Biển Đen, phía Đông giáp Nga.

+ A-déc-bai-gian: Phía Bắc giáp Gru-di-a, phía Đông Bắc giáp Nga, phía Đông và Đông Nam giáp biển Ca-xpi.

+ Tuốc-mê-ni-a: Giáp biển Ca-xpi, U-dơ-bê-ki-xtan, Áp-gan-ni-xtan và I-ran.

+ U-dơ-bê-ki-xtan: Nằm ở phía Tây Nam Ca-dắc-xtan.

+ Tát-gi-ki-xtan: Phía Đông và Đông Nam giáp Trung Quốc, phía Tây Nam giáp Áp-gan-ni-xtan.

+ Kiếc-ghi-di-a: Nằm ở phía Nam Ca-dắc-xtan, giáp Trung Quốc.

? mục 2

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 22 SGK Lịch sử 11 Cánh diều

Phân tích ý nghĩa sự ra đời của Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết.

Phương pháp giải:

Quan sát Bảng 1 và nội dung tư liệu trang 22 SGK để biết được ý nghĩa sự ra đời của Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết.

Lời giải chi tiết:

- Đối với Liên Xô:

+ Đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của đế quốc Nga và Chính phủ tư sản lâm thời của giai cấp tư sản; xác lập chế độ xã hội chủ nghĩa trên toàn lãnh thổ Liên Xô rộng lớn (có diện tích gần 22,4 triệu km2, chiếm 1/6 diện tích Trái Đất).

+ Thể hiện quyền dân tộc tự quyết, sự liên minh đoàn kết của các nước cộng hoà Xô viết đồng minh; làm thất bại ý đồ và hành động chia rẽ của các thế lực thù địch trong và ngoài nước.

+ Tạo nên sức mạnh tổng hợp để nhân dân Liên Xô tập trung vào xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ đất nước, chiến thắng ngoại xâm.

- Đối với thế giới:

+ Chứng minh học thuyết Mác - Lê-nin là đúng đắn, khoa học: giai cấp công nhân đã thực hiện sứ mệnh lịch sử lãnh đạo nhân dân lật đổ ách thống trị của chủ nghĩa tư bản, đế quốc, thiết lập nền chuyên chính vô sản.

+ Xác lập và xây dựng mô hình nhà nước mới đối lập với mô hình nhà nước tư bản chủ nghĩa; tác động lớn đến chính trị và quan hệ quốc tế.

+ Cổ vũ các dân tộc bị áp bức đứng lên đấu tranh; để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho các nước về sự lựa chọn con đường cứu nước giải phóng dân tộc, về mô hình nhà nước sau khi giành được chính quyền.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi Luyện tập trang 22 SGK Lịch sử 11 Cánh diều

Hoàn thành sơ đồ về quá trình hình thành Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết.

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 1 trang 20, 21 SGK.

Lời giải chi tiết:

Vận dụng

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 22 SGK Lịch sử 11 Cánh diều

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung bài học và kết hợp với hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết ra đời là một tất yếu lịch sử, vì:

- Sự ra đời của Liên Xô là thành quả của cuộc đấu tranh kiên cường chống áp bức, bóc lột của nhân dân Xô viết nhằm xây dựng một chế độ mới do nhân dân lao động làm chủ, không còn áp bức, bóc lột.

- Sự ra đời của Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết thể hiện quyền dân tộc tự quyết và sự liên minh đoàn kết của các nước cộng hoà Xô viết đồng minh trong đấu tranh chống ngoại xâm, nội phản, trong xây dựng và phát triển đất nước.