Bài 25: Tiếng đàn Ba-La-Lai-Ca trên Sông Đà trang 122 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức

Khởi động

Trả lời câu hỏi khởi động trang 122 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Trao đổi với bạn về ý nghĩa của âm nhạc đối với cuộc sống con người.

Phương pháp giải:

Em dựa vào hiểu bết của bản thân về ý nghĩa của âm nhạc đối với cuộc sống con người và chia sẻ với bạn.

Lời giải chi tiết:

Tác dụng của âm nhạc:

- Giải trí, sự hình thành, phát triển của con người: Hiện nay âm nhạc là một trong những nguồn giải trí tối ưu và không thể thiếu của con người. Đặc biệt, âm nhạc còn có thể tác động lớn đến quá trình hình thành phát triển của con người. Chính vì thế, lời khuyên được đưa ra: Phụ nữ mang thai nên cho bé nghe nhạc ngay từ trong bụng mẹ để bé hình thành và phát triển tư duy tốt hơn.

- Phương diện hiệu quả để giáo dục con người phát triển toàn diện: Âm nhạc có tác dụng phản ánh trí tuệ, tư tưởng, cũng như tác động mạnh mẽ và sâu sắc đến cảm xúc của con người. Nó làm rung động tình cảm lắng đọng trong tâm hồn. Chắp cánh cho sức tưởng tượng được bay bổng. Giúp mọi người nhận thức, yêu đời và yêu cuộc sống hơn. Đem lại cho con người các cảm xúc về thẩm mỹ và sự tinh tế.

- Là nguồn hạnh phúc cho tất cả mọi người: Nếu không có âm nhạc, thế giới sẽ rất buồn tẻ. Âm nhạc có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với hạnh phúc của con người. Nó giúp xua tan nỗi đau khổ, mang lại niềm vui sướng, sự tươi trẻ, tràn đầy sức sống. Thưởng thức những ca khúc yêu thích giúp con người thư thái và có rất nhiều trải nghiệm thú vị.

- Tăng cường trí nhớ, hiệu quả học tập và làm việc: Lựa chọn những bản nhạc phù hợp như nhạc piano không lời, nhạc cổ điển, nhạc Baroque… giúp con người tập trung, tăng khả năng ghi nhớ, thậm chí tăng IQ… Nhờ vậy mà, chúng ta có thể tập trung ghi nhớ tốt hơn trong học tập và làm việc.

- Có tác dụng tốt đối với sức khỏe: Âm nhạc không chỉ giải trí, tác động vào cảm xúc mà còn rất tốt đối với sức khỏe. Nghiên cứu của các nhà khoa học, âm nhạc là thần dược của tâm hồn và sức khỏe của con người. Các bản nhạc có tiết tấu nhanh như disco, chachacha, pop… giúp chúng ta tỉnh táo, năng động và nhạy bén hơn. Những bản nhạc không lời, piano, Baroque … còn giúp giảm mệt mỏi, căng thẳng trong cuộc sống. Đây chính là nguyên nhân khiến con người có nguy cơ cao bị mắc cách bệnh về tim mạch, huyết áp.

Nội dung bài đọc

1

Trả lời câu hỏi 1 bài đọc trang 123 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

TIẾNG ĐÀN BA-LA-LAI-CA TRÊN SÔNG ĐÀ

(Trích)

Từ ngữ

- Xe ben: xe tải, thùng xe có thể được điều khiển cho dốc hẳn xuống để đổ vật liệu.

- Sông Đà: phụ lưu lớn nhất của sông Hồng, chảy từ Lai Châu qua các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Hoà Bình, Phú Thọ. (Trên sông Đà, tại khu vực tỉnh Hoà Bình, các chuyên gia Liên Xô đã giúp Việt Nam xây dựng một công trình thuỷ điện lớn.)

- Ba-la-lai-ca: tên một loại đàn 3 dây của người Nga.

Tiếng đàn ba-la-lai-ca được miêu tả thế nào qua 8 dòng thơ đầu?

Phương pháp giải:

Em đọc 8 dòng thơ đầu tiên của bài thơ để tìm câu trả lời.

Lời giải chi tiết:

Tiếng đàn ba-la-lai-ca được miêu tả qua 8 dòng thơ đầu:

- Như ngọn gió bình yên

- Như ngọn sóng

- Nghe náo nức

2

Trả lời câu hỏi 2 bài đọc trang 123 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Trên công trường thuỷ điện sông Đà, tác giả đã nghe tiếng đàn ba-la-lai-ca vang lên trong khung cảnh như thế nào?

Phương pháp giải:

Em đọc khổ thơ thứ ba của bài thơ để tìm câu trả lời.

Lời giải chi tiết:

Trên công trường thuỷ điện sông Đà, tác giả đã nghe tiếng đàn ba-la-lai-ca vang lên trong khung cảnh:

- Trên sông Đà, trong một đêm trăng chơi vơi.

- Tiếng đàn được chơi bởi một cô gái Nga với màu tóc hạt dẻ.

3

Trả lời câu hỏi 3 bài đọc trang 123 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Miêu tả những điều em hình dung khi đọc 2 dòng thơ sau:

Chỉ còn tiếng đàn ngân nga

Với một dòng trắng lấp loáng sông Đà.

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ hai câu thơ, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Tiếng đàn ngân nga: Hình ảnh một không gian yên bình, một âm thanh du dương và êm ái. Tiếng đàn ba-la-lai-ca tạo ra những giai điệu ngọt ngào và sâu lắng. Tiếng đàn vang lên trong không gian, lan tỏa và tạo ra một không khí thú vị, khiến người nghe cảm nhận được trạng thái tâm trạng và cảm xúc.

- Dòng trăng lấp loáng sông Đà: Hình ảnh một dòng sông lớn và mạnh mẽ, được chiếu sáng bởi ánh trăng. Ánh sáng trăng chiếu lên mặt nước, tạo ra những ánh sáng lấp lánh và phản chiếu trên mặt nước. Khi ánh trăng phản chiếu trên mặt nước, tạo ra một khung cảnh thơ mộng và huyền ảo.

4

Trả lời câu hỏi 4 bài đọc trang 123 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh cô gái Nga chơi đàn ba-la-lai-ca trên công trường thuỷ điện sông Đà.

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ bài thơ để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Hình ảnh cô gái Nga chơi đàn ba-la-lai-ca trên công trường thuỷ điện sông Đà gợi cho em cảm nghĩ: cô gái cũng có những nỗi lòng của riêng mình, cô ngồi một mình và chơi đàn trên công trường thuỷ điện như muốn giãi bày tâm sự với màn đêm. Chỉ có màn đêm mới lắng nghe rõ tiếng đàn cô gảy. Cô gái hẳn có nhiều kỉ niệm với đàn, cảm thấy nhẹ lòng và bình yên khi đánh đàn ba-la-lai-ca lên. 

* Học thuộc lòng đoạn thơ từ đầu đến lấp loáng sông Đà.