Bài 12. Bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Em hãy chia sẻ hiểu biết của mình về bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Mở đầu
Trả lời câu hỏi trang 71 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy chia sẻ hiểu biết của mình về bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Phương pháp giải:
Nêu những hiểu biết về bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Lời giải chi tiết:
- Bộ máy nhà nước là hệ thống cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương, được tổ chức theo nguyên tắc tập trung thống nhất tạo thành một cơ chế đồng bộ thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.
- Bộ máy Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm: Quốc hội, Chính phủ, Chủ tịch nước, Tòa án, Viện kiểm sát, chính quyền địa phương.
1
1. Giới thiệu bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
a) Cơ cấu tổ chức
Trả lời câu hỏi trang 71 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã đưa đến sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà — Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á.
Tiếp đó là thắng lợi của hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, giải phóng hoàn toàn dân tộc, thống nhất Tổ quốc. Ngày 02/7/1976, kì họp thứ Nhất, Quốc hội khoá VI đã thông qua Nghị quyết đổi tên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thành nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Theo Hiến pháp năm 2013, Bộ máy nhà nước gồm có các cơ quan: Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Toà án nhân dân và Viện kiêm sát nhân dân, Chính quyền địa phương, Hội đồng bầu cử quốc gia và Kiểm toán nhà nước.
Dựa vào thông tin, em hãy vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Phương pháp giải:
Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Lời giải chi tiết:
2
b) Đặc điểm, nguyên tắc tổ chức và hoạt động
Trả lời câu hỏi trang 72 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thông tin 1:.Hiến pháp năm 2013
Điều 2 (trích). Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức.
Điều 6. Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, bằng dân chủ đại điện thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước.
Điều 8 (trích). Các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng Nhân dân, tận tụy phục vụ Nhân dân, liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của Nhân dân; kiên quyết đầu tranh chống tham nhũng, lãng phí và mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền.
Thông tin 2. Hiến pháp năm 2013
Điều 2 (trích). Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.
Thông tin 3. Hiến pháp năm 2013
Điều 2 (trích). Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.
Điều 8 (trích). Nhà nước được tô chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lí xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ.
Điều 4 (trích). Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà nước xã hội và chủ nghĩa.
a) Em hãy cho biết những đặc điểm nào của bộ máy nhà nước được thể hiện trong thông tin 1 và 2?
b) Từ thông tin 3, em hãy chỉ ra những nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước
Phương pháp giải:
- Chỉ ra đặc điểm của bộ máy nhà nước được thể hiện trong thông tin 1 và 2.
- Chỉ ra nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước
Lời giải chi tiết:
a) Những đặc điểm của bộ máy nhà nước được thể hiện trong thông tin 1 và 2:
- Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức.
- Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, bằng dân chủ đại điện thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước.
- Các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng Nhân dân, tận tụy phục vụ Nhân dân, liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của Nhân dân; kiên quyết đầu tranh chống tham nhũng, lãng phí và mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền.
- Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.
b) Những nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước: Bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nguyên tắc tập trung dân chủ và nguyên tắc Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo Nhà nước.
3
2. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
a) Vị trí và chức năng
Trả lời câu hỏi trang 73 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thông tin 1. Theo Hiến pháp năm 2013, Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Thông tin 2. Ngày 28/11/2013, Kì họp thứ 6, Quốc hội khoá XIII đã biểu quyết thông qua Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Thông tin 3. Ngày 05/4/2021, Kì họp thứ 11, Quốc hội khoá XIV đã tiến hành bầu các chức danh Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, Quốc hội sẽ tập trung kiện toàn các chức danh của Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, trong đó sẽ lần lượt tiền hành miễn nhiệm một số chức danh của Quốc hội và Chính phủ.
Thông tin 4. Kì họp thứ 10, Quốchội khoá XIV đã ban hành Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2021. Theo đó, tổng số thu ngân sách nhà nước năm 2021 dự toán là 1 343 330 tỉ đồng, tổng số chi ngân sách nhà nước là 1 687 000 tỉ đồng.
Thông tin 5. Kì họp thứ 10, Quốc hội khoá XIV, phiên chiều ngày 09/11/2020, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường, tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn.
1. Em hãy cho biết Quốc hội có vị trí như thế nào trong bộ máy nhà nước?
2. Từ thông tin trên, em hãy nêu chức năng của Quốc hội.
Phương pháp giải:
- Nêu vị trí của Quốc hội trong bộ máy nhà nước.
- Nêu chức năng của Quốc hội.
Lời giải chi tiết:
1. Vị trí: Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
2. Chức năng của Quốc hội: thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước vả giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.
4
b) Cơ cấu tổ chức và hoạt động
Trả lời câu hỏi trang 74 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thông tin 1. Theo quy định của Luật Tổ chức Quốc hội, tổng số đại biểu Quốc hội không quá 500 người, bao gồm đại biểu hoạt động chuyên trách và đại biểu hoạt động không chuyên trách.
Thông tin 2. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan thường trực của Quốc hội, gồm Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội và các Uỷ viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội do Chủ tịch Quốc hội làm Chủ tịch và các Phó Chủ tịch Quốc hội làm Phó Chủ tịch.
Thông tin 3. Quốc hội thành lập các cơ quan chuyên môn gồm: Hội đồng Dân tộc, Uỷ ban Pháp luật, Ủy ban Tư pháp, Uỷ ban Kinh tế, Uỷ ban Tài chính — Ngân sách, Ủy ban Quốc phòng và An ninh, Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Ủy ban Xã hội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Ủy ban Đối ngoại.
Thông tin 4. Quốc hội họp công khai, mỗi năm có một số kì họp. Kì họp là hình thức hoạt động chủ yếu và quan trọng nhất của Quốc hội. Tại kì họp, Quốc hội thực hiện đầy đủ các chức năng: làm Hiến pháp và sửa đổii Hiến pháp, làm luật và sửa đổi luật; quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.
a) Em hãy nêu và vẽ sơ đồ cơ cấu tổ chức của Quốc hội.
b) Hoạt động của Quốc hội diễn ra như thế nào?
Phương pháp giải:
- Nêu và vẽ sơ đồ cơ cấu tổ chức của Quốc hội.
- Nêu hoạt động của Quốc hội.
Lời giải chi tiết:
a) Sơ đồ:
b) Hoạt động của Quốc hội:
+ Tổng số đại biểu Quốc hội không quá 500 người, bao gồm đại biểu hoạt động chuyên trách và đại biểu hoạt động không chuyên trách.
+ Uỷ ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan thường trực của Quốc hội, gồm Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội và các Uỷ viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội do Chủ tịch Quốc hội làm Chủ tịch và các Phó Chủ tịch Quốc hội làm Phó Chủ tịch.
+ Quốc hội thành lập các cơ quan chuyên môn gồm: Hội đồng Dân tộc, Uỷ ban Pháp luật, Uỷ ban Tư pháp, Uỷ ban Kinh tế, Uỷ ban Tài chính — Ngân sách, Uỷ ban Quốc phòng và An ninh, Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Uý ban Xã hội, Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Uỷ ban Đối ngoại.
+ Quốc hội họp công khai, mỗi năm có một số kì họp. Kì họp là hình thức hoạt động chủ yếu và quan trọng nhất của Quốc hội. Tại kì họp, Quốc hội thực hiện đầy đủ các chức năng: làm Hiến pháp và sửa đối Hiến pháp, làm luật và sửa đổi luật; quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.
5
3. Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Trả lời câu hỏi trang 74 – 75 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thông tin 1. Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại, do Quôc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội.
Thông tin 2. Ngày 08/12/2013, Chủ tịch nước đã kí Lệnh công bố Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Nghị quyết quy định một số điểm thị hành Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Thông tin 3. Trong nhiệm kì 2016 — 2021, Chủ tịch nước đã kỉ Lệnh công bố 72 Luật, 2 Pháp lệnh đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khoá XIV thông qua.
Thông tin 4. Cũng trong nhiệm kì 2016 — 2021, Chủ tịch nước đã thực hiện nghiêm quy trình giới thiệu nhân sự đề nghị Quốc hội miễn nhiệm chức vụ và bầu giữ chức vụ Thủ tướng Chính phủ, Phó Chủ tịch nước, Chánh án Toà án nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao; đề nghị Quốc hội miễn nhiệm và phê chuẩn Phó Chủ tịch và Uỷ viên Hội đồng Quốc phòng và An ninh. Căn cứ các nghị quyết của Quốc hội, Chủ tịch nước đã kí quyết định bỏ nhiệm 5 Phó Thủ tướng Chính phủ, 21 Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ nhiệm kì 2016 — 2021.
Thông tin 5. Chủ tịch nước đã quyết định tặng thưởng 370 896 Huân, Huy chương, 37 349 danh hiệu vinh dự Nhà nước, trong đó phong tặng 314 danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
a) Chủ tịch nước có vị trí như thế nào trong bộ máy nhà nước?
b) Nêu một số nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước?
Phương pháp giải:
- Nêu vị trí của Chủ tịch nước trong bộ máy nhà nước.
- Nêu nhiệm vị và quyền hạn của Chủ tịch nước.
Lời giải chi tiết:
a) Vị trí của Chủ tịch nước trong bộ máy nhà nước: là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại, thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân.
b) Nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước:
+ Công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh, đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Toà án nhân dân tôi cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
+ Quyết định tặng thưởng huân huy chương, các giải thưởng nhà nước.
+ Quyết định phong, thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng, chuẩn đô đốc, phó đô đốc, đô đốc hải quân,...
4
4. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
a) Vị trí và chức năng của Chính phủ
Trả lời câu hỏi trang 75 – 76 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thông tin 1. Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của Quốc hội.
Thông tin 2. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác trước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước.
a) Em hãy cho biết vị trí và chức năng của Chính phủ trong bộ máy nhà nước.
b) Những cơ quan nào có quyền giám sát các hoạt động của Chính phủ?
Phương pháp giải:
- Nêu vị trí và chức năng của Chính phủ trong bộ máy nhà nước.
- Chỉ ra cơ quan có quyền giám sát các hoạt động của Chính phủ.
Lời giải chi tiết:
a) Vị trí và chức năng của Chính phủ trong bộ máy nhà nước: là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của Quốc hội.
b) Những cơ quan có quyền giám sát các hoạt động của Chính phủ là: Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước. Trong đó:
+ Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội.
+ Chính phủ báo cáo công tác trước Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước.
5
b) Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Chính phủ
Trả lời câu hỏi trang 76 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thông tin 1. Ngày 18/11, Thủ tướng chủ trì Phiên họp Chính phủ chuyên đề pháp luật tháng 11/2021, thảo luận về 6 đề nghị xây dựng các dự án luật. Cùng chủ trì phiên họp còn có các Phó Thủ tướng Chính phủ. Tại phiên họp, Thủ tướng yêu câu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ trực tiếp chỉ đạo công tác này, phối hợp chặt chẽ với các Bộ trưởng khác để bảo đảm đồng bộ, thống nhất, tránh mâu thuẫn, chồng chéo hoặc bỏ sót giữa các luật.
Thông tin 2 Các phiên họp của Chính phủ là hình thức hoạt động quan trọng của Chính phủ, có ý nghĩa quyết định tới toàn bộ hoạt động của Chính phủ. Chính phủ họp thường kì mỗi tháng một lần, ngoài ra có thể họp bắt thường theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ hoặc theo yêu cầu của ít nhất 1/3 tổng số thành viên Chính phủ; Thủ tướng Chính phủ lãnh đạo, điều hành và chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của các Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang bộ thực hiện chức năng quản lí nhà nước đối với ngành hoặc lĩnh vực công tác trong phạm vi cả nước.
Em hãy:
a) Vẽ sơ đồ cơ cấu tổ chức của Chính phủ.
b) Nêu những ví dụ cụ thể về hoạt động của Chính phủ.
Phương pháp giải:
- Vẽ sơ đồ cơ cấu tổ chức của Chính phủ.
- Nêu ví dụ về hoạt động của Chính phủ.
Lời giải chi tiết:
a)
b) Ví dụ về hoạt động của Chính phủ:
+ Ngày 4/4, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3 năm 2022. Trong phiên họp, Chính phủ sẽ nghe, thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội tháng 3 và 3 tháng đầu năm 2022; tình hình triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, đầu tư công.
+ Trong buổi chiều ngày 3/3, Chính phủ đã thảo luận, cho ý kiến về báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường Vành đai 4 Vùng Thủ đô và Dự án đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh. Phiên họp có sự tham dự của Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng và Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên.
6
5. Tòa án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân
a) Tòa án nhân dân
Trả lời câu hỏi trang 77 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thông tin 1. Ngày 22/5/2018, Toà án nhân dân Quận X đã mở phiên toà xét xử bị cáo H về tội “Tàng trữ trái phép chất ma tuý”.
Thông tin 2. Ngày 30/9/2021, Toà án nhân dân Tỉnh Y đã xét xử sơ thẩm vụ án dân sự về tranh chấp tài sản thừa kế.
Thông tin 3. Qua công tác tổng kết thực tiễn xét xử, Tòa án nhân dân tối cao nhận được phản ánh của các Toà án về một số vướng mắc khi giải quyết các vụ án hình sự, dân sự. Để đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật, vừa qua, Toà án nhân dân tối cao ban hành Công văn giải đáp một số vướng mắc trong xét xử.
a) Em hãy nêu vị trí và chức năng của Toà án nhân dân trong bộ máy nhà nước.
b) Theo em, tổ chức Toà án nhân dân bao gồm những cấp nào?
Phương pháp giải:
- Nêu vị trí và chức năng của Toà án nhân dân trong bộ máy nhà nước.
- Chỉ ra những cấp trong tổ chức Toà án nhân dân.
Lời giải chi tiết:
a) Vị trí và chức năng của Toà án nhân dân trong bộ máy nhà nước:
+ Là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp.
+ Có nhiệm vụ bảo vệ công lí, bảo vệ quyên con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
b) Tổ chức Toà án nhân dân bao gồm những cấp:
+ Tòa án nhân dân tối cao.
+ Các Tòa án khác do luật định.
7
b) Viện Kiểm sát nhân dân
Trả lời câu hỏi trang 77 – 78 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thông tin 1. Trên cơ sở kết quả điều tra, xác minh, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm thuộc thẩm quyền, ngày 25/8/2021, Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã quyết định khởi tố một số vụ án hình sự để điều tra và xử lí theo quy định của pháp luật.
Thông tin 2. Viện Kiểm sát nhân dân huyện K có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trên địa bàn huyện K theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, Viện Kiểm sát nhân dân huyện K có nhiệm vụ góp phần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ tài sản của Nhà nước, của tập thể, bảo vệ tính mạng, sức khoẻ, tài sản, danh dự và nhân phẩm của công dân, bảo đảm để mọi hành vi xâm phạm lợi ích của Nhà nước, của tập thể, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân đều phải được xử lí theo pháp luật.
a) Em hãy nêu vị trí và chức năng của Viện Kiểm sát nhân dân trong bộ máy nhà nước.
b) Phân biệt chức năng của Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân.
Phương pháp giải:
- Nêu vị trí và chức năng của Viện Kiểm sát nhân dân trong bộ máy nhà nước.
- Phân biệt chức năng của Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân.
Lời giải chi tiết:
a) Vị trí và chức năng của Viện Kiểm sát nhân dân trong bộ máy nhà nước:
+ Thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp.
+ Có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.
b) Phân biệt chức năng của Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân:
|
|
Tòa án nhân dân |
Viện Kiểm sát nhân dân |
|
Vị trí |
Là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp. |
Thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. |
|
Chức năng |
Có nhiệm vụ bảo vệ công lí, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. |
Có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất. |
8
6. Phê phán, đấu tranh với những hành vi chống phá nhà nước
Trả lời câu hỏi trang 78 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi
Trường hợp 1. Do nhận thức kém, bị kẻ xấu lôi kéo, N và B đã sử dụng tài khoản cá nhân trên mạng xã hội tuyên truyền các thông tin có nội dung chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Trường hợp 2. Công an vừa tiến hành xử phạt hành chính đối với một chủ tài khoản trên mạng xã hội, về hành vi đăng tải những thông tin sai sự thật về Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
a) Em có nhận xét gì về hành vi của các đối tượng trên?
b) Nếu em là bạn hoặc người thân của những trường hợp trong thông tin trên, em sẽ hành động như thế nào?
Phương pháp giải:
- Đưa ra nhận xét về hành vi của các đối tượng trên.
- Hành động của em khi là bạn hoặc người thân của những trường hợp trong thông tin trên.
Lời giải chi tiết:
a) Nhận xét về hành vi của các đối tượng trên:
+ Trường hợp 1: Hành vi của N và B là hành vi chống phá Nhà nước, vi phạm pháp luật nghiêm trọng, có nhận thức không đúng đắn.
+ Trường hợp 2: Chủ tài khoản trên mạng xã hội có hành vi đăng thông tin sai sự thật, xuyên tạc về Nhà nước.
b) Nếu em là bạn hoặc người thân của những trường hợp trong thông tin trên, em sẽ khuyên những bạn đó không nên có những hành vi như vậy, đó là những hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến nhà nước và có thể bị truy cứu trách nhiệm.
1
Trả lời câu hỏi trang 79 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
1. Em đồng ý hay không đồng ý với phát biểu nào dưới đây? Vì sao?
A. Bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang tính nhân dân sâu sắc.
B. Tập trung dân chủ là nguyên tắc hoạt động của Hệ thống chính trị Việt Nam, không phải của Nhà nước.
C. Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
D. Chủ tịch nước là người đứng đầu Quốc hội, thay mặt Quốc hội công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh.
E. Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Phương pháp giải:
Nêu ý kiến của em với những phát biểu trên và giải thích.
Lời giải chi tiết:
- Đồng ý với những phát biểu sau:
+ A. Bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang tính nhân dân sâu sắc.
+ C. Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
+ E. Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Không đồng ý với phát biểu:
+ B. Tập trung dân chủ là nguyên tắc hoạt động của Hệ thống chính trị Việt Nam, không phải của Nhà nước.
Bởi vì Đảng Cộng sản Việt Nam mới tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ.
+ D. Chủ tịch nước là người đứng đầu Quốc hội, thay mặt Quốc hội công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh.
Bởi vì Chủ tịch Quốc hội là người đứng đầu Quốc hội, thay mặt Quốc hội công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh.
2
Trả lời câu hỏi trang 79 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
2. Theo em, ý kiến nào dưới đây là đúng? Vì sao?
A. Bạn M cho rằng ngoài Toà án nhân dân tối cao thì còn có các Toà án khác.
B. Bạn K nói với mọi người Toà án chỉ xét xử các vụ án án hình sự nghiêm trọng.
C. Bạn N khẳng định bảo vệ pháp luật là nhiệm vụ của Viện Kiểm sát nhân dân.
D. Bạn G chia sẻ rằng kiểm sát hoạt động tư pháp là nhiệm vụ của Toà án.
Phương pháp giải:
- Chỉ ra các ý kiến đúng.
- Giải thích.
Lời giải chi tiết:
Ý kiến đúng là:A. Bạn M cho rằng ngoài Toà án nhân dân tối cao thì còn có các Toà án khác.
Bởi vì ngoài Toà án nhân dân tối cao thì còn có các Toà án khác theo luật định.
3
Trả lời câu hỏi trang 79 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
3. Em hãy giúp bạn T giải đáp thắc mắc về mối quan hệ giữa Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân trong hoạt động tư pháp.
Phương pháp giải:
Làm rõ mối quan hệ giữa Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân trong hoạt động tư pháp.
Lời giải chi tiết:
- Viện kiểm sát nhân dân và Toà án nhân dân có trách nhiệm phối hợp với nhau để giải quyết vụ án hình sự đúng đắn, khách quan theo luật định nhằm bảo vệ chế độ Nhà nước, bảo vệ nhân dân và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.
- Mối quan hệ giữa Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân trong hoạt động tư pháp:
+ Viện kiểm sát là cơ quan có độc quyền truy tố một người ra toà nhưng việc kết tội lại thuộc về Toà án.
+ Về quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 cho phép Toà án trả hồ sơ cho Viện kiểm sát để điều tra bổ sung.
+ Toà án và Viện kiểm sát là phối hợp, chế ước nhưng không làm mất đi tính độc lập trong thực thi chức năng mỗi ngành và phối hợp nhưng không bao biện lẫn nhau.
4
Trả lời câu hỏi trang 79 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
4. Em hãy xử lí tình huống sau:
a) Bạn A chứng kiến người hàng xóm cạnh nhà vì ghen ghét, đố kị mà thường xuyên đặt điều nói xấu cán bộ địa phương. Theo em, bạn A nên ứng xử như thế nào để thể hiện trách nhiệm của mình trong việc góp phần xây dựng và bảo vệ bộ máy nhà nước?
b) Nếu ở nơi em sinh sống, phát hiện thấy kẻ xấu phát các tài liệu tuyên truyền nói xấu Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương, em sẽ xử lí như thế nào để thực hiện trách nhiệm công dân trong việc bảo vệ nhà nước mà vẫn đảm bảo an toàn cho bản thân?
Phương pháp giải:
- Đưa ra cách xử lý giúp A để thể hiện trách nhiệm của mình trong việc góp phần xây dựng và bảo vệ bộ máy nhà nước.
- Cách xử lý để thực hiện trách nhiệm công dân trong việc bảo vệ nhà nước mà vẫn đảm bảo an toàn cho bản thân.
Lời giải chi tiết:
a) Bạn A nên báo với cơ quan chức năng, cán bộ tại địa phương để giải quyết vấn đề này.
b) Em sẽ thu thập lại các tài liệu đó, có thể ghi hình, chụp ảnh và báo với cơ quan chức năng để xử lí hành vi vi phạm của người đó.
1
Trả lời câu hỏi trang 79 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
1. Em hãy xây dựng bộ tư liệu (video hoặc hình ảnh) giới thiệu về Quốc hội hoặc Chính phủ Việt Nam (lịch sử hình thành và phát triển).
Phương pháp giải:
- Xây dựng bộ tư liệu (video hoặc hình ảnh) giới thiệu về Quốc hội hoặc Chính phủ Việt Nam (lịch sử hình thành và phát triển).
Lời giải chi tiết:
Lịch sử hình thành và phát triển của Quốc hội Việt Nam được thể hiện qua kênh hình và kênh chữ:
- Trong cao trào đấu tranh giải phóng, dưới sự lãnh đạo của Ðảng cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu, ngày 16-8-1945 "Ðại hội đại biểu quốc dân", đã được triệu tập tại Tân Trào (Tuyên Quang). Ðại hội đã thay mặt toàn dân nhất trí tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Ðảng Cộng sản Ðông dương, thông qua 10 chính sách lớn của Mặt trận Việt Minh, cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng (tức Chính phủ lâm thời) lãnh đạo toàn dân giành chính quyền và xây dựng chế độ mới. Quốc dân Ðại hội Tân Trào tạo ra những cơ sở cho sự hình thành và ra đời của một thể chế Nhà nước mới, đặt nền móng cho cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội và xây dựng Hiến pháp đầu tiên của Việt Nam (1946), hình thành Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Ðông Nam Á .
- Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
- Ngày 8/9/1945, Chủ tịch Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra Sắc lệnh số 14/SL về cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội và những sắc lệnh khác để xúc tiến việc chuẩn bị cho cuộc Tổng tuyển cử và dự thảo Hiến pháp.
- Ngày 6/1/1946 cuộc Tổng tuyển cử lần đầu tiên trong cả nước. Tất cả công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên không phân biệt nam nữ, giàu nghèo, dân tộc, tôn giáo, chính kiến... đã tham gia cuộc Tổng tuyển cử, tự do lựa chọn người đại diện cho mình vào Quốc hội.
- Ngày 9-11-1946 Quốc hội đã biểu quyết thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
- Từ khi ra đời đến nay, với tư cách là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, Quốc hội Việt Nam đã đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển chung của dân tộc. Chế độ dân chủ mới đã được củng cố và ngày càng hoàn thiện. Trên nền tảng tư tưởng cốt lõi của Hiến pháp năm 1946 "Tất cả quyền lực trong nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đều thuộc về nhân dân. Nhân dân sử dụng quyền lực của mình thông qua Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp do nhân dân bầu ra và chịu trách nhiệm trước nhân dân", Quốc hội đã thông qua các Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980 và Hiến pháp năm 1992 kế thừa và hoàn thiện Nhà nước do dân, vì dân phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của đất nước. Nhiều đạo luật quan trọng đã được Quốc hội ban hành nhằm thể chế hoá quyền làm chủ của nhân dân và thực hiện quản lý xã hội theo Hiến pháp và pháp luật. Quốc hội đã đề ra các chủ trương, chính sách lớn có liên quan đến quốc kế dân sinh, quyết định về ngân sách quốc gia, về phát triển kinh tế - xã hội, văn hoá, giáo dục, về chính sách dân tộc, về an ninh quốc phòng, về chính sách đối ngoại. Quốc hội cũng đã thực hiện quyền giám sát tối cao trong quá trình thực thi Hiến pháp và luật, kiểm tra sự chỉ đạo điều hành của bộ máy Nhà nước trên các lĩnh vực đời sống xã hội.
2
Trả lời câu hỏi trang 79 sách giáo khoa GDCD 10 – Cánh diều
Đề bài:
2. Em hãy viết một bài thuyết trình tuyên truyền về bầu cử đại biểu Quốc hội.
Phương pháp giải:
Viết bài thuyết trình tuyên truyền về bầu cử đại biểu Quốc hội.
Lời giải chi tiết:
Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 sẽ diễn ra vào Chủ nhật, ngày 23/5/2021 là sự kiện chính trị quan trọng của đất nước và của từng địa phương, được tổ chức vào thời điểm Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng kết thúc thắng lợi.
Đây cũng là thời điểm cả nước đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19. Tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, chiến tranh thương mại, công nghệ, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ diễn ra gay gắt, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, nhân tố bất ổn mới. Các thế lực thù địch vẫn tiếp tục tìm mọi cách chống phá sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân ta. Tình hình đó đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta phải ra sức phấn đấu, đoàn kết thống nhất, chung sức đồng lòng, tận dụng mọi thời cơ, thuận lợi, vượt qua khó khăn, thách thức, tiếp tục đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.
Về nguyên tắc bầu cử, việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.Về độ tuổi bầu cử và tuổi ứng cử: tính đến ngày bầu cử được công bố, công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đủ mười tám tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội, HĐND các cấp theo quy định của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND.
Tính đến ngày bầu cử được công bố, công dân nước Cộng hòa XHCN Việt Nam đủ mười tám tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội, HĐND các cấp.
Người ứng cử đại biểu Quốc hội phải bảo đảm các tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội theo quy định của Luật Tổ chức Quốc hội, cụ thể: Trung thành với Tổ quốc, Nhân dân và Hiến pháp, phấn đấu thực hiện công cuộc đổi mới, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Có phẩm chất đạo đức tốt, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, gương mẫu chấp hành pháp luật; có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền và các hành vi vi phạm pháp luật khác. Có trình độ văn hóa, chuyên môn, có đủ năng lực, sức khỏe, kinh nghiệm công tác và uy tín để thực hiện nhiệm vụ đại biểu Quốc hội. Liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của Nhân dân, được Nhân dân tín nhiệm. Có điều kiện tham gia các hoạt động của Quốc hội.
Người ứng cử đại biểu Quốc hội đang công tác tại cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước ngoài đảm bảo các tiêu chuẩn chung còn phải là cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tiêu biểu, xuất sắc; có quan điểm, lập trường chính trị vững vàng; có năng lực phân tích, hoạch định chính sách, xây dựng pháp luật, có chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn phù hợp với vị trí dự kiến; thể hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, không vi phạm quy định về những điều đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức không được làm. Không giới thiệu và đưa vào danh sách ứng cử người có biểu hiện cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực; có tư tưởng cục bộ, bảo thủ, trì trệ; đang bị thanh tra, kiểm tra dấu hiệu vi phạm; người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra vụ, việc tham nhũng, lãng phí, mất đoàn kết; những người vi phạm Quy định số 126-QĐ/TW ngày 28/02/2018 của Bộ Chính trị hoặc có vấn đề về chính trị chưa được kết luận. Kiên quyết không để lọt những người không xứng đáng, những người chạy chức, chạy quyền tham gia Quốc hội.
Search google: "từ khóa + timdapan.com" Ví dụ: "Bài 12. Bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam timdapan.com"
