Bài 24: Chiếc rễ đa tròn

Tóm tắt lý thuyết

1.1. Hoạt động khởi động

Hát một bài hát về Bác Hồ với thiếu niên, nhi đồng.

Hướng dẫn trả lời:

Học sinh hát bài “Ai yêu bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng” (nhạc sĩ Phong Nhã)

1.2. Đọc

Chiếc rễ đa tròn

Một sớm hôm ấy, như thường lệ, Bác Hồ đi dạo trong vườn. Đến gần cây đa, Bác chợt thấy một chiếc rễ đa nhỏ và dài ngoằn ngoèo trên mặt đất. Chắc là trận gió đêm qua đã làm nó rơi xuống. Bác tần ngần một lát, rồi nói với chủ cần vụ:

- Chủ cuốn chiếc rễ này lại, rồi trồng cho nó mọc tiếp nhé!

Theo lời Bác, chủ cần vụ xới đất, vùi chiếc rễ xuống. Thấy vậy, Bác ân cần bảo:

- Chú nên làm thế này.

Nói rồi, Bác cuộn chiếc rễ thành một vòng tròn, cùng chú cần vụ buộc nó tựa vào hai cái cọc, sau đó mới vùi hai đầu rễ xuống đất.

Chủ cần vụ thắc mắc:

- Thưa Bác, Bác làm thế để làm gì ạ?

Bác khẽ cười:

- Rồi chú sẽ biết.

Nhiều năm sau, chiếc rễ đã lớn và thành cây đa con có vòng lá tròn. Thiếu nhi vào thăm vườn Bác, em nào cũng thích chơi trò chui qua chui lại vòng lá ấy. Lúc đó, mọi người mới hiểu vì sao Bác cho trồng chiếc rễ đa thành hình tròn như thế.

(Theo Bác Hồ kính yêu)

Từ ngữ:

- Ngoằn ngoèo: uốn lượn theo nhiều hướng khác nhau.

- Tần ngần: đang mải suy nghĩ, cân nhắc và chưa biết nên làm gì hay quyết định thế nào.

- Cần vụ: người làm công việc chăm sóc Bác Hồ.

Câu 1: Thấy chiếc rễ đa nằm trên mặt đất, Bác đã bảo chú cần vụ làm gì?

Hướng dẫn trả lời:

Bác bảo chú cần vụ cuốn chiếc rễ lại rồi đem trồng cho nó mọc tiếp.

Câu 2: Bác hướng dẫn chú cần vụ trồng chiếc rễ đa như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Bác hướng dẫn chú cần vụ cuộn chiếc rễ lại thành một vòng tròn, buộc nó tựa vào hai cái cọc rồi vùi hai đầu rễ xuống đất.

Câu 3: Vì sao Bác cho trồng chiếc rễ đa như vậy?

Hướng dẫn trả lời:

Vì sau này nó mọc thành cây đa có vòng lá tròn, các em thiếu nhi có thể chui qua chui lại vòng lá ấy khi vào thăm vườn Bác.

Câu 4: Qua bài đọc, em thấy tình cảm của Bác Hồ với thiếu nhi như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Cho thấy Bác rất yêu thương các cháu thiếu niên, nhi đồng.

* Luyện tập theo văn bản đọc:

Câu 1: Chọn từ (cuốn, vùi, xới, trồng) phù hợp với mỗi chỗ trống:

a. Chú (...) rễ này lại rồi (....) cho nó mọc tiếp nhé.

b. Chú cần vụ (...) đất, (...) chiếc rễ xuống.

Hướng dẫn trả lời:

a. Chú cuốn rễ này lại rồi trồng cho nó mọc tiếp nhé.

b. Chú cần vụ xới đất, trồng chiếc rễ xuống.

Câu 2: Tìm trong bài câu có dùng dấu chấm than. Câu đó dùng để làm gì? (chọn ý đúng)

a. Nêu yêu cầu, đề nghị

b. Thể hiện cảm xúc

c. Kế sự việc, hoạt động

Hướng dẫn trả lời:

Câu: “Chú cuốn chiếc rễ này lại, rồi trồng cho nó mọc tiếp nhé!”

Dùng để: a. Nêu yêu cầu, đề nghị

1.3. Viết

Câu 1: Nghe – viết: Chiếc rễ đa tròn (Từ Nhiều năm sau đến hình tròn như thế.)

Hướng dẫn trả lời:

Chiếc rễ đa tròn

Nhiều năm sau, chiếc rễ đã lớn và thành cây đa con có vòng lá tròn. Thiếu nhi vào thăm vườn Bác, em nào cũng thích chơi trò chui qua, chui lại vòng lá ấy. Lúc đó, mọi người mới hiểu vì sao Bác cho trồng chiếc rễ đa thành hình tròn như thế.

Chú ý: Viết hoa chữ cái đầu câu, giữa các cụm từ trong mỗi câu có dấu phẩy, kết thúc câu có dấu chấm. Tập viết ra nháp những chữ dễ viết sai chính tả: vườn, chiếc rễ, vòng, chui, hình tròn,…

Câu 2: Viết vào vở tên của 2 nhân vật được nói đến trong chủ điểm Con người Việt Nam.

Hướng dẫn trả lời:

- Mai An Tiêm

- Trần Quốc Toản

Câu 3: Chọn a hoặc b.

a. Tim từ ngữ có tiếng chứa iu hoặc ưu.

b. Chọn im hoặc iêm thay cho ô vuông.

- đàn ch∎

- quả hồng x∎

- đứng ngh∎

- màu t∎

Hướng dẫn trả lời:

a. xe cứu thương, con cừu, cái địu.

b. đàn chim, quả hồng xiêm, đứng nghiêm, màu tím.

1.4. Luyện từ và câu

Câu 1: Xếp các từ dưới đây vào nhóm thích hợp:

yêu thương	kính yêu	chăm lo
nhớ ơn	kính trọng	quan tâm

- Nhóm 1: từ chỉ tình cảm của Bác Hồ với thiếu nhi

- Nhóm 2: từ chỉ tình cảm của thiếu nhi với Bác Hồ

Hướng dẫn trả lời:

Nhóm 1: từ chỉ tình cảm của Bác Hồ với thiếu nhi: chăm lo, yêu thương, quan tâm.

Nhóm 2: từ chỉ tình cảm của thiếu nhi với Bác Hồ: kính yêu, nhớ ơn, kính trọng.

Câu 2: Chọn từ trong khung để hoàn thành câu:

anh dũng thân thiện cần cù

a. Người dân Việt Nam lao động rất (...).

b. Các chú bộ đội chiến đấu (...) để bảo vệ Tổ quốc.

c. Người Việt Nam luôn (...) với du khách nước ngoài.

Hướng dẫn trả lời:

a. cần cù

b. anh dũng

c. thân thiện

Câu 3: Quan sát tranh.

a. đặt tên cho bức tranh.

b. nói một câu về Bác Hồ

Hướng dẫn trả lời:

a. đặt tên cho bức tranh: Bác Hồ tưới cây; Bác Hồ và cây xanh,..

b. nói một câu về Bác Hồ : Bác Hồ rất yêu thiên nhiên.

1.5. Luyện viết đoạn

Câu 1: Kể lại một việc Bác Hồ đã làm trong câu chuyện Chiếc rễ đa tròn.

- Em muốn kể về việc làm nào của Bác Hồ?

- Bác đã làm việc đó như thế nào?

- Em có suy nghĩ gì về việc làm của Bác?

Hướng dẫn trả lời:

Bác chợt thấy một chiếc rễ đa nhỏ dài ngoằn ngoèo trên mặt đất. Bác nói với chú cần vụ:

- Chú cuốn chiếc rễ này lại, rồi trồng cho nó mọc tiếp nhé!

Nói rồi, Bác cuộn chiếc rễ thành một vòng tròn, cùng chú cần vụ buộc nó tựa vào hai cái cọc, sau đó mới vùi hai đầu rễ xuống đất. Nhiều năm sau chiếc rễ lớn thành cây đa con có bóng mát cho thiếu nhi vào thăm Bác.

Bác luôn yêu thương và quan tâm tới thiếu nhi.

Câu 2: Viết 4 - 5 câu về việc em vừa kể ở trên.

Hướng dẫn trả lời:

Bác Hồ cho trồng chiếc rễ đa tròn xuống đất. Nhiều năm sau cây lớn lên tỏa bóng mát cho thiếu nhi. Bác dù bận việc nước, nhưng vẫn luôn yêu thương và quan tâm chăm sóc cho thiếu nhi. Thiếu nhi Việt Nam cũng luôn kính yêu và biết ơn Bác

Bài tập minh họa

Câu 1: Tìm đọc một câu chuyện kể về Bác Hồ.

Hướng dẫn trả lời:

- Câu chuyện: Quả táo của Bác Hồ

Vào một chuyến sang Pháp đàm phán với chính phủ Pháp về những vấn đề liên quan đến vận mệnh của đất nước năm 1946, Bác đã được thị trưởng thành phố Pari mở tiệc tiếp đãi rất long trọng. Khi ra về, Bác lấy trên bàn một quả táo bỏ vào túi khiến mọi người rất ngạc nhiên về hành động đó.

Vừa ra đến cửa, Bác thấy có nhiều bà con Việt Kiều và người Pháp đến đón mừng Bác. Bác thấy một người mẹ bế cháu bé trên tay, Bác tiến lại gần bế cháu bé và cho bé quả táo mà Bác đã lấy trong bữa tiệc. Mọi người đều cảm động trước tình cảm của Bác Hồ dành cho thiếu nhi.