Bài tập và thực hành 1: Tìm hiểu hệ cơ sở dữ liệu

1. Bài toán quản lý

Hình 1. Xác định bài toán quản lí

2. Các công việc thường gặp khi xử lí thông tin của một tổ chức

Hình 2. Các công việc thường gặp khi xử lí thông tin của một tổ chức

3. Hệ cơ sở dữ liệu

Hình 3. Sơ đồ tóm tắt lý thuyết phần Hệ cơ sở dữ liệu

1. Các chức năng của hệ quản trị cơ sở dữ liệu

Hình 3. Các chức năng của hệ quản trị cơ sở dữ liệu

2. Vai trò của con người khi làm việc với hệ cơ sở dữ liệu

Hình 4. Vai trò của con người khi làm việc với hệ cơ sở dữ liệu

3. Các bước xây dựng cơ sở dữ liệu

Hình 5. Các bước xây dựng cơ sở dữ liệu

Câu 1: Tìm hiểu nội quy thư viện, thẻ thư viện, phiếu mượn/trả sách, sổ quản lí sách,… của thư viện trường THPT.

Gợi ý trả lời:

Các em cần tìm hiểu:

- Cách thức phục vụ mượn đọc tại chỗ, mượn về nhà, nội quy thư viện.

- Sổ theo dõi sách trong kho.

- Sổ theo dõi tình hình sách cho mượn.

- Số sách được mượn mỗi lần, thời hạn mượn sách.

- Lập kế hoạch dự trù mua sách, thanh lí sách, cơ sở vật chất của thư viện…

- Các tổ chức và thực hiện quản lí sách.

Câu 2: Kể tên các hoạt động chính của thư viện

Gợi ý trả lời:

- Quản lí sách gồm:

+ Hoạt động nhập/xuất sách ra/vào kho

+ Thanh lí sách

- Mượn trả sách gồm:

+ Cho mượn: Kiểm tra thẻ đọc, phiếu mượn, tím sách trong kho, ghi mượn trả

+ Nhận sách trả: Kiểm tra thẻ đọc, phiếu mượn, đối chiếu sách trả với phiếu mượn, ghi sổ mượn/trả, ghi sự cố sách quá hạn hoặc hỏng, nhập sách về kho

+ Tổ chức thông tin về sách và tác giả: Giới thiệu sách theo chủ đề, chuyên đề, tác giả, sách mới,…

- Cách thức giải quyết vi phạm nội quy

Câu 3: Hãy liệt kê các đối tượng cần quản lí khi xây dựng CSDL quản lí sách và mượn/trả sách. Với mỗi đối tượng, hãy liệt kê các thông tin cần quản lí.

Gợi ý trả lời:

1. Người mượn:

- Số thẻ

- Họ và tên

- Ngày sinh

- Giới tính

- Lớp

- Địa chỉ

- Ngày cấp thẻ

- Ghi chú

2. Sách:

- Mã sách

- Tên sách

- Loại sách

- Nhà xuất bản

- Năm xuất bản

- Giá tiền

- Mã tác giả

- Tóm tắt nội dung sách

3. Tác giả:

+ Mã tác giả

+ Họ và tên tác giả

+ Ngày sinh

+ Ngày mất (nếu có)

+ Tóm tắt tiểu sử

4. Phiếu mượn:

+ Mã thẻ

+ Họ tên

+ Ngày mượn

+ Ngày trả

+ Mã sách

+ Số lượng sách mượn

5. Trả sách

+ Số phiếu mượn

+ Ngày trả

+ Số biên bản ghi sự cố (nếu có)

6. Hóa đơn

+ Số hóa đơn nhập sách

+ Mã sách

+ Số lượng nhập

7. Thanh lí

+ Số hiệu biên bản thanh lí

+ Mã sách

+ Số lượng thanh lí

8. Đền bù

+ Số hiệu biên bản đền bù

+ Mã sách

+ Số lượng đền bù

+ Tiền đền bù (nếu có)

Câu 4: Theo em, CSDL nêu trên (bài 3) cần những bảng nào? Mỗi bảng cần có những cột nào?

* Bảng TACGIA (thông tin về tác giả) gồm các cột:

- MaTG (Mã tác giả)

- HoTen (Họ và tên)

- NgSinh (Ngày sinh)

- NgMat (Ngày mất, nếu có)

- TieuSu (Tóm tắt tiểu sử)

* Bảng SACH (thông tin về sách) gồm các cột:

- MaSach

- TenSach

- LoaiSach

- NXB

- NamXB

- GiaTien

- MaTG

- NoiDung

* Bảng HOCSINH (thông tin về độc giả) gồm các cột:

- MaThe

- HoTen

- NgSinh

- GioiTinh

- Lop

- NgayCap

- DiaChi

* Bảng PHIEUMUON (quản lí việc mượn sách) gồm các cột:

- MaThe

- SoPhieu

- NgayMuon

- NgayTra

- MaSach

- SLM

* Bảng TRASACH (quản lí việc trả sách) gồm các cột:

- SoPhieu (Số phiếu mượn)

- NgayTra (Ngày trả sách)

- SoBB (Số biên bản ghi sự cố)

* Bảng HOADON (quản lí các hóa đơn nhập sách) gồm các cột:

- So_HD (Số hiệu hóa đơn nhập sách)

- MaSach (Mã sách)

- SLNhap (Số lượng nhập)

* Bảng THANHLI (quản lí các biên bản thanh lí sách) gồm các cột:

- So_BBTL (Số biên bản thanh lí)

- MaSach (Mã sách)

- SLTL (Số lượng thanh lí)

* Bảng DENBU (quản lí các biên bản về sự cố mất sách, đền bù sách và tiền) gồm các cột:

- So_BBDB (Số hiệu biên bản đền bù)

- MaSach (Mã sách)

- SLDenBu (Số lượng đền bù)

- TienDenBu (Số tiền đền bù)

1. Bài toán quản lý

Hình 1. Xác định bài toán quản lí

2. Các công việc thường gặp khi xử lí thông tin của một tổ chức

Hình 2. Các công việc thường gặp khi xử lí thông tin của một tổ chức

3. Hệ cơ sở dữ liệu

Hình 3. Sơ đồ tóm tắt lý thuyết phần Hệ cơ sở dữ liệu

1. Các chức năng của hệ quản trị cơ sở dữ liệu

Hình 3. Các chức năng của hệ quản trị cơ sở dữ liệu

2. Vai trò của con người khi làm việc với hệ cơ sở dữ liệu

Hình 4. Vai trò của con người khi làm việc với hệ cơ sở dữ liệu

3. Các bước xây dựng cơ sở dữ liệu

Hình 5. Các bước xây dựng cơ sở dữ liệu

Câu 1: Tìm hiểu nội quy thư viện, thẻ thư viện, phiếu mượn/trả sách, sổ quản lí sách,… của thư viện trường THPT.

Gợi ý trả lời:

Các em cần tìm hiểu:

- Cách thức phục vụ mượn đọc tại chỗ, mượn về nhà, nội quy thư viện.

- Sổ theo dõi sách trong kho.

- Sổ theo dõi tình hình sách cho mượn.

- Số sách được mượn mỗi lần, thời hạn mượn sách.

- Lập kế hoạch dự trù mua sách, thanh lí sách, cơ sở vật chất của thư viện…

- Các tổ chức và thực hiện quản lí sách.

Câu 2: Kể tên các hoạt động chính của thư viện

Gợi ý trả lời:

- Quản lí sách gồm:

+ Hoạt động nhập/xuất sách ra/vào kho

+ Thanh lí sách

- Mượn trả sách gồm:

+ Cho mượn: Kiểm tra thẻ đọc, phiếu mượn, tím sách trong kho, ghi mượn trả

+ Nhận sách trả: Kiểm tra thẻ đọc, phiếu mượn, đối chiếu sách trả với phiếu mượn, ghi sổ mượn/trả, ghi sự cố sách quá hạn hoặc hỏng, nhập sách về kho

+ Tổ chức thông tin về sách và tác giả: Giới thiệu sách theo chủ đề, chuyên đề, tác giả, sách mới,…

- Cách thức giải quyết vi phạm nội quy

Câu 3: Hãy liệt kê các đối tượng cần quản lí khi xây dựng CSDL quản lí sách và mượn/trả sách. Với mỗi đối tượng, hãy liệt kê các thông tin cần quản lí.

Gợi ý trả lời:

1. Người mượn:

- Số thẻ

- Họ và tên

- Ngày sinh

- Giới tính

- Lớp

- Địa chỉ

- Ngày cấp thẻ

- Ghi chú

2. Sách:

- Mã sách

- Tên sách

- Loại sách

- Nhà xuất bản

- Năm xuất bản

- Giá tiền

- Mã tác giả

- Tóm tắt nội dung sách

3. Tác giả:

+ Mã tác giả

+ Họ và tên tác giả

+ Ngày sinh

+ Ngày mất (nếu có)

+ Tóm tắt tiểu sử

4. Phiếu mượn:

+ Mã thẻ

+ Họ tên

+ Ngày mượn

+ Ngày trả

+ Mã sách

+ Số lượng sách mượn

5. Trả sách

+ Số phiếu mượn

+ Ngày trả

+ Số biên bản ghi sự cố (nếu có)

6. Hóa đơn

+ Số hóa đơn nhập sách

+ Mã sách

+ Số lượng nhập

7. Thanh lí

+ Số hiệu biên bản thanh lí

+ Mã sách

+ Số lượng thanh lí

8. Đền bù

+ Số hiệu biên bản đền bù

+ Mã sách

+ Số lượng đền bù

+ Tiền đền bù (nếu có)

Câu 4: Theo em, CSDL nêu trên (bài 3) cần những bảng nào? Mỗi bảng cần có những cột nào?

* Bảng TACGIA (thông tin về tác giả) gồm các cột:

- MaTG (Mã tác giả)

- HoTen (Họ và tên)

- NgSinh (Ngày sinh)

- NgMat (Ngày mất, nếu có)

- TieuSu (Tóm tắt tiểu sử)

* Bảng SACH (thông tin về sách) gồm các cột:

- MaSach

- TenSach

- LoaiSach

- NXB

- NamXB

- GiaTien

- MaTG

- NoiDung

* Bảng HOCSINH (thông tin về độc giả) gồm các cột:

- MaThe

- HoTen

- NgSinh

- GioiTinh

- Lop

- NgayCap

- DiaChi

* Bảng PHIEUMUON (quản lí việc mượn sách) gồm các cột:

- MaThe

- SoPhieu

- NgayMuon

- NgayTra

- MaSach

- SLM

* Bảng TRASACH (quản lí việc trả sách) gồm các cột:

- SoPhieu (Số phiếu mượn)

- NgayTra (Ngày trả sách)

- SoBB (Số biên bản ghi sự cố)

* Bảng HOADON (quản lí các hóa đơn nhập sách) gồm các cột:

- So_HD (Số hiệu hóa đơn nhập sách)

- MaSach (Mã sách)

- SLNhap (Số lượng nhập)

* Bảng THANHLI (quản lí các biên bản thanh lí sách) gồm các cột:

- So_BBTL (Số biên bản thanh lí)

- MaSach (Mã sách)

- SLTL (Số lượng thanh lí)

* Bảng DENBU (quản lí các biên bản về sự cố mất sách, đền bù sách và tiền) gồm các cột:

- So_BBDB (Số hiệu biên bản đền bù)

- MaSach (Mã sách)

- SLDenBu (Số lượng đền bù)

- TienDenBu (Số tiền đền bù)